9372349336

99

chwa nie jest żadnem żydowskiem znamieniem charakterystycznem, iż nie jest ona wynikiem żydowskich urządzeń, praw, czy wyznania.

Urządzenia państwowe, środki stosowane przeciw żydom, wstrzymywanie ich od całego szeregu zajęć, które z natury swej dają mniej sposobności do interesów pieniężnych — były li powodem, iż żydzi oddali się tym lichwiarskim zajęciom.

*

* *

Jest faktem, nieulegającym najmniejszej wątpliwości, iż żydzi przez wieki nie trudnili się w zupełności lichwą — i tak pisze prof. I. Bauer „Nahe an Tausend Jahre verstrichen seit der Entstehung des Christentums, ohne dass unter den Juden auch nur eine Spur von Wucher vorhanden gewesen ware“. Również Dr. M. Schleiden w swern dziele „Ro-mantik des Martyriums bei den Juden im Mittelalter“ stwierdza ten sam fakt.

„Ais den Juden ihr Grundbesitz geraubt, ihr Vermogen gepliindert, ais ihnen durch die christ-lichen Gesetze jede Beschaftigung untersagt war, durch welche sie ihr Leben rristen konnten, ais sie sogar durch die Gesetze selbst auł den Wucher ais das einzig ihnen erlau-bte Gewerbe hingewiesen wurden, da liess Verzweiflung sie di es Mit te 1 er-gre ifen“.

Pozostaje wobec tego pewnikiem, iż żydzi nie mieli tych wad wrodzonych, czy też tych mankamentów, które im się tak często obecnie zarzuca. Rozwinęły się te przywary dopiero w wieku XII-ym. Wobec tego możemy też przyjąć za pewnik, iż pewne błędy, przywary, czy też złe przymioty, jakie społeczeństwo żydowskie zupełnie nie posiadało przez okres tak długi, zniknąć muszą, jeżeli .ustaną zewnętrzne przyczyny, które wywo-