Część I - podstawowe informacje o EMAS
Właściwe ustalenie aspektów i wpływów ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności SZŚ. Właściwie wszystkie pozostałe elementy SZŚ w mniejszym lub większym stopniu zależą od listy zidentyfikowanych aspektów i wpływów uznanych za znaczące6 (patrz: część II, rozdział 3.2).
■ Czy minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko wiąże się z dodatkowymi kosztami? Czy można ich uniknąć?
Efektywnym podejściem do kwestii minimalizacji wpływu organizacji na środowisko jest zapobieganie zanieczyszczeniu. W takim podejściu analizuje się przyczyny (źródła) powstawania zanieczyszczeń i działa zanim one wystąpią. Dlatego podejście to nazywane jest również redukcją zanieczyszczeń „u źródła”. Eliminując przyczynę, nie ma potrzeby walki ze skutkami, po prostu zapobiega się ich pojawieniu. Zapobieganie zanieczyszczeniu charakteryzuje się wysoką efektywnością, również ekonomiczną. W ostatecznym rozrachunku może się okazać, że zmniejszenie wpływu na środowisko przyniosło organizacji korzyści (patrz rozdział 3).
Czasami zdarzają się jednak sytuacje, w których jedynym uzasadnionym ekonomicznie i technologicznie sposobem jest zastosowanie tzw. rozwiązań „końca rury”. W takich przypadkach działanie podejmuje się po wytworzeniu zanieczyszczenia. Jest to więc walka ze skutkami, a nie z przyczyną problemu. Zastosowanie tego rodzaju rozwiązań często wymaga wysokich nakładów inwestycyjnych i kosztownej eksploatacji.
Założenia systemu zarządzania środowiskowego zapewniają identyfikację źródeł wpływu na środowisko, wspomniane wcześniej aspekty środowiskowe. Uwzględnianie ich na każdym z etapów cyklu PDCA zapewnia sprawne zarządzanie wpływami na środowisko, a tym samym związanymi z nimi kosztami.
Zagadnienia związane z systemami zarządzania środowiskowego mogą wywoływać u osoby stykającej się po raz pierwszy z tym pojęciem pewnego rodzaju obawę o to, iż decyzja o wdrożeniu SZŚ może stanowić zbyt duże obciążenie dla organizacji i jej pracowników.
■ Czy ta obawa jest uzasadniona?
Wstępny wgląd w zapisy części II może być uzasadnieniem dla czytelnika. Jednakże nie należy zbyt pochopnie rezygnować z dalszej lektury. Gdyby było aż tak źle, nie byłoby aż tylu organizacji, które wprowadziły dobrowolnie system zarządzania środowiskowego.
Liczba organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS przekracza 4 400 w tym ponad 7600 obiektów (jednostek tej samej organizacji usytuowanych w różnych lokalizacjach) (wg stanu na 1.04.2010). Organizacje reprezentują ponad 400 różnych sektorów działalności określanych przez statystyczną klasyfikację działalności gospodarczej NACE (PKD).
6 W. Nierzwicki „Zarządzanie środowiskowe”, Polskie Wydawnic
ctwo Ekonomiczne
e, Warsz
2006