Wolne rodniki, stres
oksydacyjny
by MC
Wolne rodniki
" Wolne rodniki, rodniki, cząsteczki lub
jony zawierające co najmniej jeden
niesparowany elektron na powłoce
walencyjnej, co zapewnia dużą
reaktywność
" Powstają w wyniku działania czynników
zewnętrznych i wewnętrznych
" RFT  reaktywne formy tlenu
RFT
"
" anionorodnik ponadtlenkowy O2-
" rodnik hydroksylowy OH
" tlen singletowy 1O2
" nadtlenek wodoru H2O2
" kwas podchlorawy HClO
" rodnik hydroksyponadtlenkowy HO2
" jon nadtlenkowy O22- O-
Czynniki zewnętrzne
" Promieniowanie UV
" Promieniowanie jonizujące
" Formy wolnorodnikowe związków
stanowiących zanieczyszczenia
środowiska
" Związki powodujące tworzenie wolnych
rodników po aktywacji metabolicznej w
organizmie
cd.
" Dym papierosowy (jeden wdech  104
rodników)
" Alkohol
" Zbyt częste korzystanie z komputerów
" Ozon, metale ciężkie, włókna azbestu
" Adriamycyna, bleomycyna, parakwat
Spektrum działania RFT
" Poziom cząsteczkowy
" Poziom błon komórkowych
" Chemiczne modyfikacje i uszkodzenia:
białek (agregacja i denaturacja), lipidów
(peroskydacja), węglowodanów i
nukleotydów, indukują zmiany w DNA
prowadzące do mutacji i/lub efektów
cytotoksycznych
Stres oksydacyjny
" Stres oksydacyjny, stres tlenowy,
obciążenie tlenowe, występujący w
komórkach żywego organizmu stan
zaburzonej równowagi między
antyoksydantami, czyli
przeciwutleniaczami a prooksydantami,
czyli utleniaczami na rzecz
prooksydantów.
Powstawanie endogennych RFT w
warunkach fizjologicznych
Reakcja Habera-Weissa (Fentona)
Eksplozja oddechowa
Reakcja z lipidami
Reakcje z tlenkami azotu
Metody obrony przed stresem
oksydacyjnym
" Białka wiążące jony metali grup
przejściowych (nie mogą katalizować
reakcji Fentona)
" Ferrytyna, transferyna, laktoferyna  wiążą
jony żelaza
" Ceruloplazmina  miedzi
" Metalotioneiny, albuminy
" Dysmutaza ponadtlenkowa
" Katalaza
" Peroksydazy glutationowe i
askorbinianowe
" (S)-transferazy glutationowe
" Zmiatacze wolnych rodników: glutation,
kwas askorbinowy, cysteina, tokoferole,
retinoidy, kwas moczowy, karotenoidy,
bilirubina, ubichinon, glukoza, pirogronian
" Systemy naprawcze DNA
Choroby wywołane przez wolne
rodniki
" AIDS
" Choroba Keshan (niedobór
selenu)
" Alkaptonuria
" Choroba niedokrwienna serca
" Alergiczne zapalenie mózgu
" Choroba Parkinsona
" Choroba Alzheimera
" Choroba Peyronie
" Anemia Fanconiego
" Choroba popromienna
" Anemia sierpowata
" Choroba wrzodowa żołądka i
" Arterioskleroza
dwunastnicy
" Artretyzm reumatyczny
" Choroby autoimmunologiczne
" Astma
" Cukrzyca
" Choroba alkoholowa
" Dysplazja oskrzelowo płucna
" Hemochromatoza samoistna
" Dystrofia mięśniowa
" Katarakta
" Fawizm
" Jaskra
" Grypa
" Kardiomiopatia
" Kontaktowe zapalenie skóry
" Miastenia
" Kwashiorkor
" Miażdżyca
" Liszaj rumieniowaty
" Nadczynność tarczycy
systematyczny
" Nowotwory
" Malaria
" Oparzenia słoneczne
" Marskość wątroby
" Otępienie starcze
" Zapalenie naczyń
" Porfira
krwionośnych
" Reumatoidalne zapalenie
" Zapalenie opon mózgowych
stawów
" Zapalenie skóry
" Retinopatie
" Zapalenie trzustki
" Rozedma płuc
" Zapalenie jelita grubego
" Schizofrenia
" Choroba Crohna
" Skaza moczanowa
" Zawał
" Stany przedrzucawkowe
" Zespół błon szklistych
" Stwardnienie rozsiane
" Zespół Downa
" Stwardnienie zanikowe boczne
" Zespoły przyspieszonego
" Talasemia
starzenia się
" Zapalenie kłębuszków
nerkowych