9621686342

Beletrystyka

by sytuacja rozwinęła się w ten sposób oznaczałoby to, że za kilka miesięcy wojska niemieckie uderzą na Związek Radziecki, który nie był przygotowany do odparcia agresji.

Musiał więc zyskać na czasie. Zapewne tego wieczoru, dyskutując z Mołotowem, Stalin podjął decyzję: pakt z Hitlerem!

Od tego momentu dalsze rokowania nie miały już sensu. Politycy brytyjscy i francuscy stracili jedyną szansę wbicia klina między Niemcy i Związek Radziecki i nie dopuszczenia do ich sojuszu. Tylko tak mogli zapobiec niemieckiej agresji na Polskę.

Czy Polska mogła przerwać ten bieg polityki, która uwzględniała interesy mocarstw, gdy nam przyznawała rolę ofiary? Czy nasza dyplomacja mogła zatrzymać bieg wydarzeń, na przykład zawierając sojusz z Niemcami? Niemiecki minister spraw zagranicznych składał propozycję przystąpienia Polski do paktu antykominter-nowskiego! Dzisiaj odpowiemy: „nie!”, gdyż stalibyśmy się współwinni późniejszych masowych zbrodni nazizmu. Ale czy Włochom, Węgrom, Finom, Rumunom, Bułgarom i innym sojusznikom Niemiec ktokolwiek zarzuca udział w ludobójstwie? Nasz minister spraw zagranicznych Józef Beck nie musiał rzucać się w ramiona niemieckiego kolegi Joachima von Ribbentropa. Wystarczałoby, żeby wykorzystał ugodowe nastawienie Hitlera i szachował naszych wrogów (Związek Radziecki) i sojuszników (Francję i Wielką Brytanię) możliwością zawarcia paktu z Niemcami.

W ten sposób mógłby wymusić na nich postępowanie korzystne dla Polski.

Minister Beck jednak, zamiast rozgrywać niemiecką kartę, zamiast robić wszystko, aby storpedować możliwość zbliżenia Niemiec ze Związkiem Radzieckim, zaufał angielskim gwarancjom. Uwierzył, że Anglicy, choć mieli słabą, nieliczną armię i jeszcze słabsze lotnictwo, wyślą je do walki o Gdańsk, choć nie istniały żadne możliwości przerzucenia nawet tych słabych wojsk. Polski minister wierzył, że Francuzi, którzy wydawali miliardy na budowę bunkrów Linii Maginota, nie będą tam kryć swoich żołnierzy, ale wyślą ich, aby ginęli w walkach na granicy Niemiec.

W ostatniej chwili, gdy w marcu 1939 r. premier Chamberlain, niespodziewanie, bez konsultacji z parlamentem, udzielił Polsce gwarancji nienaruszalności granic, nie dostrzegł w tym podstępu, chęci usztywnienia polskiej polityki wobec Niemiec i storpedowania jakichkolwiek prób porozumienia się z Niemcami. Działał tak, jak tego sobie życzył premier Chamberlain. Minister potrząsał pięścią, krzyczał, że nie oddamy ani guzika.

Polskie wojska wypełniły sojusznicze zobowiązania co do joty. Do początków października 1939 roku toczyły bohaterską, krwawą walkę w obronie ojczyzny. To dostojnicy państwowi nie uchronili naszego kraju przed wyniszczeniem, tak wielkim, że jego skutki odczuwamy do dzisiaj. Zwłaszcza w polityce.

Bogusław Wołoszański

Konspekt nr 2/2007 (29)