9621686855

Fizjoionematy, paychoionematy i głoski.    57

powtarzania się postrzeżeń słuchowych i ruchowo-mięśniowych, wywoływanycli w toku poszczególnych aktów mowy zewnętrznej przez głoski, wytwarzają się samorzutnie i utrwalają w podświadomości przedstawienia pamięciowe głosek. To jest druga odmiana fonematów. Odmianę pierwszą, jako związaną bezpośrednio z zewnętrzną podnietą zmysłową, można nazwać fizjofonematem, a drugą, jako wynik psychicznego skojarzenia fizjofonematów, — psychofonematem ^J). Fone-maty mogą więc występować w dwóch odmianach,—jako fizjo-fonematy i jako psychofonematy. Zachodzi pytanie, jakie jest ich wzajemne ustosunkowanie funkcyjne w czynnościach językowych i stosunek rzeczowy icli treści psjmhicznych.

IV. WZAJEMNE USTOSUNKOWANIE FIZJOFONEMATÓW,

PSYCHOFONEMATÓW I GŁOSEK.

§ 41« Fizjofonemat to postrzeżenie akustyczne (dla mówiącego także artykułacyjne) głoski. Psychofonemat to przedstawienie pamięciowe głoski, utrwalające się w podświadomości przez sumowanie powtarzających się pokrewnych postrzeżeń. W przebiegach więc pojawiania się fizjofonematów, czyli w przebiegach postrzegania głosek, występuje to samo ustosunkowanie odbieranego postrzeżenia zmysłowego do odpowiadającego mu przedstawienia pamięciowego, co w każdym akcie postrzegania: my przedmiot postrzegania rozpoznajemy jako taki dzięki temu, że przedstawienie postrzeżeniowe, odbierane bezpośrednio pod wpływem działających na nas podniet zmysłowych, kojarzymy ⁷‘ odpowiedniem przedstawieniem pamięciowem, utrwalonem w podświadomości na podstawie dawniejszych doświadczeń. To samo zachodzi w przebiegach postrzegania głosek: fizjofonematy zar}^rsowują się tern wyraziściej, im pewniejsze mają oparcie w kojarzących się z niemi psychofonematach. Poucza o tern

^ł) Podobnych terminów (/izyo/o/i i psijchofon) użył T. Henni, ale w hinem znaczeniowem rozróżnieniu; ob. jego „Z wędrówki pojęcia fonemu”. Sprawozd. Tow. Nauk. Warsz. 22, 25 nst. Warszawa, 1930.