9621686888

Fizjoionematy. psychofonematy i głoski. 67

także podobnych do siebie psychofonematów wyodrębniają, się w nich składniki, które je różnią. To wyodrębnianie się różnych psychofonematów w podobnych wyrazach i różnych składników w podobnych psychofonematach odbywa się dzięki temu, że w obu wypadkach elementy wspólne, t. j. wspólne psycho-fonematy w wyrazach i wspólne składniki w psychofonematach, zlewają się z sobą niepostrzeżenie dla poczucia językowego, gdy przeciwnie, elementy różne uderzają uwagę. Jest to zjawisko powszechnie znane, bo powtarzające się w zakresie także innych gatunków naszych przedstawień: zazwyczaj nie zwracamy uwagi na zjawiska, które się odbywają normalnie, t. j. podobnie do dawniej postrzeganych ich przebiegów; zaczynamy dopiero zwracać uwagę na te ich szczegół}', które są odchyleniem od zwykłej normy.

Z wyłożonego powyżej wynika, że 1) wyodrębniają się w poczuciu językowem psychofonematy tylko takich głosek, któro mogą się zjawiać w różnych otoczeniach fonetycznych, i 2) treść przedstawieniową psychofonematów stanowią przedstawienia tylko tych składników, któremi się te psychofonematy przeciwstawiają innym podobnym do nich psychofonematom. Współczesny język polski ma psychofonematy spółgłosek [p'b' £ vrń] miękkich, bo spółgłoski, odpowiadające tym psychofonematom mogą występować w różnych położeniach fonetycznych, zarówno przed samogłoskami tylnemi, jak przedniemi, np. p'isk, P'es, p'asek, p'olun, puro (pióro); fić, fes, fały, fodro, furo; mc, veś, watr, ooslo, óurif; m'ily, m'eć, m'ara, m'ody_}    Niema

natomiast w języku polskim psychofonematów, odpowiadających spółgłoskom [t' d'], bo spółgłoski te wiążą się stale z okroślonem położeniem fonetycznem, z pozycją przed samogłoską niezgło-skotwórczą [i], np [kfest'ia, d'iabeu].

Czynnikiem, który współdziała wyodrębnianiu się w poczuciu językowem psychofonematów, jest poza oddziaływaniem otoczenia fonematycznego także oddziaływanie wartości znaczeniowej wyrazów. Głoski językowe występują zawsze tylko bądź Jako całe wyrazy, bądź jako cząstki fonetyczne wyrazów, a wy-