9574065722

Powyższe zagadnienia stanowią ważny element w budowaniu strategu odnowy dla wszystkich typów miast, także dla miast kurczących się. WHO podkreśla, że miasto przyjaznym dla osób starszych jest miastem przyjaznych dla wszystkich mieszkańców niezależnie od wieku, pici, rasy, itp. Nadzorowane sąsiedztwo jest bezpieczne dla osób starszych, przynosi także korzyści dla dzieci, młodzieży i kobiet, ponadto budynki pozbawione barier architektonicznych zwiększają mobilność i niezależność osób starszych, niepełnosprawnych, czy matek z wózkami dziecięcymi, itp.¹. Strategia miasta przyjaznego osobom w każdym wieku obejmuje szeroki zakres działań dotyczących przyszłości całego miasta, od formułowania wizji strategicznych przemian obszaru miejskiego, aż po uzupełniające i dostosowujące do potrzeb osób starszych działania estetyzujące. Wymienione elementy odnowy miast przyjaznych wiekowi odpowiadają prowadzonym działaniom w trzech podstawowych skalach przestrzennych:

*    skali strategii miasta - skala makro,

*    skali struktury urbanistycznej - skala mczo

*    skali architektury - skala mikro.

Warto jednak zwrócić uwagę, że nie wszystkie działania z zakresu elementów strategii miasta, mają charakter czysto przestrzenny. Można wyróżnić działania o znaczeniu organizacyjnym, które nie do końca zależą od urbanistów i architektów, np. budowanie relacji pomiędzy mieszkańcami popizez wspólne użytkowanie przestrzeni miejskich, uczestnictwo w życiu społecznym, czy wzajemne wsparcie i pomoc społeczna. Natomiast zdecydowany wpływ na programow anie i projektowanie miasta mają takie zagadnienia jak: mieszkalnictwo, transport, przestrzenie i budynki.

W ramach europejskiego projektu Adapt2DC - Adaptacja do zmian demograficznych (2011-2014)² wypracowano rekomendacje w odpowiedzi na depopulację i starzenie się społeczeństwa. Określono 4 kluczowe obszary strategiczne oraz wyzwania dla odnowy miast kurczących się, które wynikają z określenia kosztów związanych ze spadkiem liczby ludności. Zaliczono do nich:

•    Tereny mieszkaniowe zyskają szczególnie na znaczeniu, z jednej strony nastąpi spadek zapotrzebowania na mieszkania, ze w zględu na mniejszą liczbę mieszkańców (wzrost ilości pustostanów ), z drugiej strony nastąpi obniżenie wartości nieruchomości co wpłynie na większą dostępność do mieszkań, ale niewystarczające zasoby budownictwa socjalnego na potrzeby grup szczególnie wrażliwych.

•    Transport publiczny jest ważny w mało zaludnionych regionach, w których część niezbędnych usług medycznych i społecznych nie jest dostępna na miejscu. Dobre połączenia z aglomeracją mają fundamentalne znaczenie. W związku z depopulacją może nastąpić spadek popytu w zakresie zapotrzebowania na usługi transportu publicznego.

•    Usługi medyczne i opieka długoterminowa mają największy wpływ na wydatki publiczne, a w związku ze starzeniem się społeczeństwa, wzrośnie znaczenie dostępności do tych funkcji w mieście.

•    Szkoły, przedszkola, żłobki ze względu na mniejszą ilość dzieci i młodzieży nie będą posiadały odpowiedniego obłożenia. Spadek liczby dzieci doprowadzi do tworzenia się mniejszych klas, a także może doprowadzić do centralizacji szkól, ale tylko w ograniczonym stopniu, ponieważ konieczność pokonywania przez dzieci dużych odległości nie jest w skazana.

Jak podano w sprawozdaniu projektu: inne grupy kosztów infrastruktury (np. koszty utrzymania dróg) sq mniej wrażliwe na efekty starzenia się populacji czy spadku liczby ludności; zależne sq raczej od struktury osiedlania się na danym obszarze³.

Nie zauważanie wyzwań przez władze miejskie będzie skutkować pogarszającą się sytuacją społeczno-gospodarczą, która może doprowadzić do negatyw nego postrzeganie danego miasta, czy obszaru, a w konsekwencji do jego upadku. W związku z tym powstają pytania o rolę władz miejskich w przeciwdziałaniu negatywnym skutkom procesów demograficznych, co jest tematem kolejnego podrozdziału niniejszego artykułu.

2.2 Strategie odnowy kurczących się miast w trzech skalach przestrzennych

Opracowanie strategii dla kurczących się miast stanowi wyzwanie w wielu dziedzinach tj.: budynki użyteczności publicznej i budownictwo mieszkaniowe, transport i mobilność, usługi społeczne i medyczne, itp. w obliczu sytuacji finansowej spowodowaną malejącą liczebnością i starzeniem się społeczeństwa. Dziedziny te dotyczą zagadnień obejmujących trzy skale przestrzenne (makro, mezo i mikro), o których wspomniano we wcześniejszym rozdziale.

1

   Asanowicz K., 2012, Miasto przyszłości - miasto starych ludzi, [w:] Czasopismo Techniczne- Architektura. I-A/l/2012, zeszyt 1. rok 109, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków, s.25-34

2

   Autorka niniejszego artykułu miała okazję uczestniczyć w projekcie Adapt2DC w ramach międzynarodowych warsztatów w Budapeszcie 20-22 maja 2014r. w roli eksperta ds. przestrzennych z ramienia Województwa Małopolskiego będącego partnerem projektu.

3

Sprawozdanie pt. Innowacyjne rozwiązania z zakresu dostosowania zarządzania infrastrukturą publiczną do zmian demograficznych w wyludniających się regionach Europy Środkowej. Doświadczenia i rezultaty. Adapt2DC - Adaptacja do zmian demograficznych, finansowany z EFRR. więcej na stronie www.adapt2dc.eu