9576709042

geograficzną. W części wschodniej i środkowej masywu w podłożu geologicznym przeważa facja zlepieńcowa, zawierająca otoczaki skał prakarpackich. Wyspy zlepieńców istebniańskich zalegają masowo natomiast stoki południowe [Myczkowski l.c.].

Ponadto, lokalnie w ławicach spotkać można wapienie sztromberskie, pełniące ważną rolę glebotwórczą [Książkiewicz 1930]. Są to skały twarde, drobne i średnioziarniste, przewarstwione wkładkami ilastych, piaszczystych, rzadziej węglanowych łupków.

W dużym związku z budową geologiczną pozostaje rzeźba terenu. W neogenie i czwartorzędzie działały liczne procesy niszczące, które wytworzyły współczesną rzeźbę gór. Intensywne wietrzenie skał i ogólna denudacja obszaru Karpat, który w czasie zlodowacenia krakowskiego nie był pokryty lodowcem skandynawskim, doprowadziły do obniżenia i zaokrąglenia wierzchołków gór, a w efekcie do rozwoju krajobrazu przypominającego krajobraz średniogórzy [Dylikowa l.c.].

Najwyraźniej różnice w rzeźbie zaznaczają się w tych miejscach, gdzie sąsiadują ze sobą utwory geologiczne o bardzo różnej odporności [Ziętara 1968]. Przykładem formy, na powstanie której istotny wpływ miały erozja i denudacja, jest wyrównana powierzchnia wierzchowinowa zwana poziomem beskidzkim. Zrównywanie doprowadziło tu do ścięcia fałdów w obrębie płaszczowin i ukazania się na powierzchni skał o różnej odporności. Przyczyniło się to bezpośrednio do powstania szerokich obniżeń w postaci kotlin. Istotną rolę w tym procesie odegrała Soła i jej dopływy, które wcinając się w głąb terenu tworzyły doliny i malownicze przełomy, zaś kolejne wypiętrzenia gór powodowały odwrócenie rzeźby terenu. W związku z tym zjawiskiem tam, gdzie niegdyś występowały wzniesienia, dzisiaj znajdują się rozległe kotliny, otoczone górami zbudowanymi z odporniejszych skał.

Beskid Mały, w odróżnieniu od sąsiadującego Beskidu Śląskiego, odznacza się znacznym rozczłonkowaniem na mniejsze grupy [Ziętara l.c.]. Charakterystyczne są dla niego podłużne i poprzeczne pasma górskie, przełomowe doliny oraz siodła i przełęcze, jednak ogólny kierunek przebiegu pasm w Beskidzie Małym jest równoleżnikowy. Północne stoki górskie są strome (od 15° do 40° nachylenia), natomiast grzbiety i wierzchołki są łagodne i mają zaokrąglone, kopulaste kształty.

Ze względu na swoją budowę, góry te wciąż podlegają szeregowi procesów rzeźbotwórczych, takich jak: erozja wietrzna i mrozowa, powstawanie osuwisk fliszowych lub wymywanie materiału skalnego i składowanie go u wylotu kotlin śródgórskich przez cieki wodne różnej wielkości i sile transportowej [Matuszczyk l.c.].

- 10-