9814372321

POSTĘPY FIZYKI — TOM XV — ZESZYT 6 1964

Materia jądrowa ¹

R. E. Peierls ²

.Sauka o materii przeszła cztery fazy udoskonalania. Początkowo przedmiotem jej były własności makroskopowe materii, następnie atomy traktowane jako niepodzielna całość, z kolei zewnętrzne warstwy atomów i wreszcie jądro atomowe. Chociaż te różne poziomy badawcze zawierają odmienne właściwe im problemy, to jednak posiadają one również pewne podobieństwa. Niniejszy przegląd ma na celu zwrócić uwagę na to, że pojęcia fizyki klasycznej i rozwinięte później pojęcia dla wytłumaczenia zjawisk fizyki atomowej, znajdują również zastosowanie w interpretacji własności materii jądrowej. Tej ostatniej można przypisać tak dobrze znane nam własności jak gęstość, napięcie powierzchniowe, ciepło właściwe i strukturę powłokową (w analogii do struktury atomu).

Wykaz jąder atomowych istniejących w przyrodzie lub wytworzonych w laboratorium jesl bardzo duży i stale ulega powiększeniu. Pełny opis wszystkich własności jąder wypełniłby wiele tomów. Dla zrozumienia tej ogromnej ilości materiału konieczne jest posiadanie prostego opisu ogólnych prawidłowości, umożliwiające spojrzenie na własności szczególnego jądra z pewnej perspektywy.

Najbardziej oczywistą prawidłowością jest, że wielkości właściwe jąder są w przybliżeniu jednakowe dla wszystkich jąder z wyjątkiem jąder najlżejszych. W szczególności jądra posiadają tą samą objętość właściwą (objętość przypadającą na jedną cząstkę) L tą samą energię wiązania na jedną cząstkę. Mówiąc innymi słowami, warunki we wnęlrzu dostatecznie dużego jądra nie zależą od jego rozmiarów. Stan nukleonów (wspólny termin fizyków dla neutronów i protonów) we wnętrzu jądra nazywamy materią jądrową. Możemy więc traktować jądra jako małe ilości materii jądrowej, podobnie jak kropla deszczu jest małą ilością wody.

41*

1

Tłumaczenia dokonano z czasopisma Endeavour, 22 146 (1963), za uprzejmą zgodą Wydawcy.

2

R. E. Peierls, C. B. E., F. R. S. Urodzony w roku 1907 i wychowany w Niemczech, studiował między innymi pod kierunkiem Sommerfelda, Heisenberga i Pauliego. Do Wielkiej Brytanii przybył w roku 1933. W roku 1937 został profesorem fizyki teoretycznej na Uniwersytecie w Birmingham. Obecnie został powołany na stanowisko kierownika katedry Wykeham Fizyki Teoretycznej w Oxfordzie. Główne jego prace dotyczą teorii kwantów i obejmują zagadnienia fizyki ciała stałego, fizyki jądra atomowego i teorii pola.