984501874

zostało ukierunkowane na cel, którym jest nieustanny rozwój w kierunku dobra moralnego. Nadużycie jednak ludzkiej wolności prowadzi niejednokrotnie do tego, że człowiek przeczy swoim istnieniem celowi, któremu powinien służyć⁵⁶. Wymowę fragmentu utrzymanego w mowie pozornie zależnej, podkreśla rozbudowane pytanie retoryczne, któremu towarzyszą nawiązania do realiów historyczno-kulturowych, odsłaniające metaforyczne znaczenie „ugornej pustki”. Jezus zastanawia się:

Czym są ci wszyscy fałszywi i zakłamani kapłani, jak Kajafa i Ha-nan, wraz ze swoimi faryzejskimi i saducejskimi wspólnikami, kapłanami i bogaczami, udającymi pokorę i pobożność, ci wszyscy handlarze kupczący na Dziedzińcu Pogan, jeżeli nic drzewem figowym w pięknej szacie z zielonego listowia, pod którym gnieździ się ugorna pustka? (III-

IV. 217).

*

W poetycki sposób ukazał narrator teologiczną prawdę, że Bóg tęskni za człowiekiem, bo Jego naturą jest miłość, a z nią związane jest zawsze pragnienie wzajemności. Narrator uwydatnił pragnienie Jezusa, stosując chiastyczne konstrukcje paralel-ne, antytezy, liczne powtórzenia i niektóre zwroty zaczerpnięte z Biblii. Wprowadził też tautologizmy harmonizujące z podniosłym stylem wypowiedzi: „pragnąć wielkim pragnieniem”, „pożądać wielkim pożądaniem”:

[...] albowiem podobnie jak człowiek jest głodny Boga, tak samo Bóg jest głodny człowieka i pragnie go wielkim pragnieniem, i pożąda go wielkim pożądaniem, i podobnie jak chlebem człowieka jest Bóg, tak chlebcm Boga jest człowiek, człowiek owocujący sprawiedliwością, pokorą i dobrocią (III-IV, 217).

Kolejny fragment wewnętrznego monologu Jezusa wyraźnie nawiązuje do stylistyki profetycznej, co podkreślone jest użyciem zwrotu biada. Skierowaniu tego zwrotu pod adresem konkretnych postaci towarzyszy wskazanie na ich przewinienia:

^5,6 S. Wite k. Teologia życia duchowego, Lublin 1986, s. 134-135.

250