984501878

Słońce zaszło. Ciemność zaległa góry [podkr. moje - A.S.] (III-IY, 89).

Podkreślone wyrazy wskazują na animizująco-metaforyczny charakter mroku i wzmacniają dynamikę opisu, a jednocześnie sugerują pewien trop interpretacyjny. Podążając za tą sugestią, można dostrzec odniesienia transcendentne, ponadnaturalne, przywołane symbolicznym odczytaniem kontrastu światła i ciemności. Stanowią jednocześnie antycypację światłości blasku chwały przemienionego Jezusa i mroku śmierci zapowiadanej podczas teofanii na górze.

Narrator, przedstawiając doświadczenie powołania prorockiego Johanana ben Zecharii, stosuje technikę oksymoronicznego przeplatania się scen porządku naturalnego i nadnaturalnego⁵⁸ -podobnie jak przy opisie sceny zwiastowania. Układ zdarzeń w ostatnią noc, którą Johanan spędził na tarasie pustelni, wyraźnie wskazuje na transcendentny charakter przeżycia bohatera. Prezentacja jego wewnętrznego doświadczenia nawiązuje do sposobu, jakiego używali starotestamentalni prorocy, by opisać swoje doświadczenie mistyczne. Współczesny biblista Juliusz S. Synowiec, pisząc o sposobach, które wybrał Bóg, by przekazać prorokom swoje objawienie, zauważa, że „z objawieniem słów Bożych łączyły się często wizje, czyli ekstatyczne przeżycia, podczas których prorocy oglądali obrazy nieistniejące w świecie podpadającym pod zmysły [...], słyszeli słowa wypowiadane przez Boga lub inne istoty nadprzyrodzone [...], a czasami nawet odczuwali niezwykłe wrażenia dotykowe [...] lub smakowe”⁵⁹. Istotne dla naszej powieści jest również stwierdzenie przywołanego biblisty, że wizje te często towarzyszyły opisowi powołania prorockiego,

⁵⁸    Technikę tę dostrzegła B.Chrząstowska {Otwarte niebo. Literackie świadectwa przeżywania Eucharystii, Poznań 1992, s. 91), przedstawiając motywy eucharystyczne w powieści Brandstaettera.

⁵⁹    J. S. S y n o w i e c, Prorocy Izraela. Ich pisma i nauka, Kraków 1994, s. 15. Por. też Am 7, 1-9; 9, 1; Ez 3, 3.

253