Sponsorzy2201

00

T

>

Ogólna ciemnota przy końcu panowania Augusta III, już Bię rozchmurzała, a zorza światła i nauk poświtywać zaczęła. Gdy Załuscy do ogromnej biblioteki swojój (darowanej później Rzeczypospolitej) zbierali drogie skarby literatury polskiej, j pamiątki umysłowości naszych praojców, a Micler i Janowski ogłaszali je światu: Rogaliński ucząc nieznanej dotąd fizyki, obserwatoryum w Poznaniu zakładał, Stanisław Konarski, śmiało uderzając na przesądy zastarzałe, zarazem w zasadach je podkopywał, przez poprawę wychowania; rozbudzone życie duchowe silnie się już odznaczyło, i wicie dzieł szczególniej też w gałęzi historycznej ozdabiać zaczęły nice-stwo naszej literatury: wtedy Stanisław' August wstąpił na tron polski. Nie jemu ztąd sława i chluba, bo ani popędu nie nadał, ani umiał wpłynąć na kierunek oświaty, ale rad się otaczał uczoncnii, i Naruszewiczowi podał silną pomoc do napisania dziejów narodu polskiego.

Na dworze Poniatowskiego poznał Siarczyński wszystkie znamienitości literat kie ówczesne: Naruszewicza, Bohomolca co kreślił żywoty dawnych Polaków, Węgierskiego, Trembeckiego, i Krasickiego, poetów'; Bogusławskiego twórcę sceny polskiój, Wielhorskiego, Staszica, pracowników nad poprawą Rzeczypospolitej. Wagę, Osińskiego, Skrzetuskiego, i sławnego gram-matyka Kopczyńskiego ze zgromadzenia Pijarów; Ignacego i Stanisława Potockich, Piramow icza, i Tadeusza Czackiego tyle zasłużonego dla oświaty i literatury krajowej.

Przypatrywał się zblizka pamiętnemu sejmowi, gdzie brat jego Antoni był sekretarzem, a na którym sam umiejąc stenografią, dla króla mowy posłów spisywał.

Obcowanie z tylu znakomitymi mężami, czas i okoliczności szczęśliwe, na które młody naówczas Siarczyński trafił, w^rszystko wpłynęło silnie na rozwinięcie się jego zdolności wrodzonych, na to zamiłowanie nauk, które do ostatniej chwili życia przechował.

„Nie znalazła duma przystępu do jego pięknej duszy; łaski króla, szacunku wielu osób możnych nie użył na wyniesienie się, i nad dostoj uości które mógł osięgnąć, wolał być użytecznym krajowi. Jeżeli pragnął usunąć się od obowiązków zakonnych, i trudów powołania nauczycielskiego, to jedynie, aby W spokojności wiejskiej oddać się naukom. Później nie on zaszczytów, lecz zaszczyty jego szukały (')•”

- *

Był Siarczyński jeszcze w roku 1789 delegowanym od zgromadzenia Warszawskiego księży Pijarów, na kapitułę prowincyonalną. Tegoż roku od ojca Sgo Piusa VI otrzymał uwolnienie od ślubów zakonnych, a od króla probostwo w Kozienicach dobrach stołowych. Jak się szczerze dobrem sw’oich parafian zajął, dowodzi jego staranie, o zaprowadzenie szkoły i szpitala, na które część własnych ofiarował dochodów. Uwiadomiony o tem Stanisław August, nakazał pod dniem 16 maja 1790 roku rządcy ekonomii Kozienickiej, aby z jój dochodów, corocznie na szkołę i szpital sto

(0 Cza-opism Naukowy, 1830 roku, tom III.