984502167

I OPIEKA X AD NIMI. 183

Część ogólna prawa ustanawia książki rachunkowe dla robotników. Urnowa o pracę może być zawierana albo na czas nieoznaczony, w takim razie obowiązuje dwutygodniowe wypowiedzenie dla obu stron, albo na czas oznaczony, albo na czas dokonania pewnej pracy. Wyplata zarobków powinna następować nie rzadziej jak raz na miesiąc, jeżeli umowa jest zawartą na czas dłuższy niż jeden miesiąc i nie rzadziej jak dwa razy na miesiąc, przy umowach na czas nieoznaczony. Zabroniono wypłaty zamiast gotówką, kuponami, znakami wartościowemi, zbożem, towarami, albo innemi przedmiotami. Sądowo może być zatrzymaną z zarobku robotnika tylko */₃ część, jeżeli jest wolny, i nie więcej jak ^J/_v część, jeżeli jest żonatym albo wdowcem dzietnym. Nie dozwala się pobierać fabryce żadnej opłaty za pomoc lekarską, za oświecenie warsztatów i użycie narzędzi do pracy. Jeżeli wypłata zarobków następuje nie w terminach oznaczonych, natenczas może robotnik żądać drogą sądową rozwiązania umowy i jeżeli przedstawiona w ciągu trzech miesięcy jego skarga będzie uznaną za uzasadnioną, to, prócz przypadających z umowy zarobków, przyznane mu będzie osobne wynagrodzenie, wynoszące najwyżej dwumiesięczny zarobek, przy umowie terminowej i dwutygodniowy przy umowie bezterminowej. Prawidła porządkowe fabryczne powinny być wywieszone w samym warsztacie. Przed terminem może właściciel fabryki wydalić robotnika; po 3 dniowej nieobecności nie usprawiedliwionej, w skutek oddania pod sąd za przestępstwo, pociągające za sobą przynajmniej karę więzienia, z powodu bardości, złego prowadzenia, jeżeli to zagraża interesom ekonomicznym fabryki albo bezpieczeństwu osobistemu służby zarządzającej, nie mniej i z powodu choroby zakaźnej robotnika. Z drugiej strony może żądać robotnik zerwania umowy przed upływem terminu, jeżeli został pobity, nie mniej i z powodu złego z nim obchodzenia się kierowników fabryki, albo też w skutek śmierci członka jego rodziny, albo powołania do wojska. Ostatnie dwa przepisy tlóraaczy ta okoliczność, że robotnicy fabryczni w Cesarstwie są zwykle posiadaczami ziemskimi gruntów daleko oddalonych od fabryki, w którćj znaleźli czasowe zajęcie, dla tego śmierć albo powołanie do wojska pozostałego członka rodziny, wymaga koniecznie powrotu i pracy nieobecnego.

Prawo powyższe naznacza kary w razie wybuchu bezrobocia,, strikeu, w celu podniesienia zarobków albo zmiany innych warunków przed upływem terminu umowy. Przewodnicy bezrobocia podlegają karze więzienia od 4—8 miesięcy, uczestnicy od 2—4 miesięcy, ostatni jednak uwolnieni są od kary, jeżeli na pierwsze wezwania policyi powrócą do pracy. Jeżeli uszkodzono majątek fabryki, albo urzędników fabrycznych, bez jednoczesnego popełnienia cięższych przestępstw, albo jeżeli użyto pogróżek i gwałtu, ażeby zmusić innych robotników do zaniechania pracy, natenczas ulegają karze: prze-