9914714115

82

Dydaktyka

Jak wynika z rys. 1 współczesna technologia kształcenia jest teoriomnogościową sumą krótko naszkicowanych tu dwóch jej aspektów: technology in education oraz techno-logy of education. Jedną z najnowszych w literaturze polskiej definicji technologii kształcenia sformułował Wacław Strykowski, określając ją jako „dyscyplinę pedagogiczną lub interdyscyplinarną naukę o skutecznej edukacji”. Ta krótka definicja zawiera głębszą myśl. Interdyscyplinarny charakter technologii kształcenia oznacza, że przedmiot jej zainteresowań oraz metody badawcze, którymi się posługuje, leżą na styku kilku nauk. Wymienić tu należy przede wszystkim: pedagogikę, psychologię nauczania i uczenia się, teorię komunikacji interpersonalnej, informatykę, cybernetykę oraz teorię systemów.

Druga część definicji informuje, że zadaniem technologii kształcenia jest poszukiwanie — zarówno w warstwie teoretycznej, jak i praktycznej — odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób kształcić lepiej, szybciej, taniej w określonych warunkach. Przy obecnym bardzo wysokim poziomie techniki zwiększanie efektywności kształcenia na drodze stosowania coraz doskonalszego sprzętu technicznego osiągnęło już stan nasycenia, tzn. lepszy pod względem parametrów technicznych sprzęt nie prowadzi do poprawienia efektywności kształcenia w stopniu proporcjonalnym do poniesionych na ten sprzęt nakładów. Współczesna technologia kształcenia poszukuje zatem rozwiązań w samych uczących się — poprzez budowanie pozytywnych motywacji do nauki oraz lepsze wykorzystanie ich możliwości intelektualnych. Naturalną tego konsekwencją jest obserwowane w ostatnich latach wyraźne zbliżenie się technologii kształcenia do pedagogiki i psychologii humanistycznej. Jednocześnie nadal jest ona także niejako łącznikiem, pasem transmisyjnym pomiędzy światem nowoczesnej techniki i technologii a pedagogiką. To właśnie technologowie kształcenia wychwytują nowości techniczno-technologiczne i przenoszą je na grunt praktyki dydaktycznej. Technologia kształcenia pełni zatem funkcję katalizatora przemian w obrębie nieco skostniałej dydaktyki ogólnej.

Naczelnym zadaniem szkoły jest przygotowanie uczniów do życia i funkcjonowania w społeczeństwie. Dziś wiadomo, że obecni studenci będą żyć i pracować w tworzącym się w naszym kraju społeczeństwie informacyjnym, zwanym także społeczeństwem globalnej informacji czy ostatnio nawet — według Amerykanów — społeczeństwem sieciowym. Istotą społeczeństwa informacyjnego jest traktowanie informacji jako towaru, powszechne stosowanie technologii informacyjnych i związany z tym bujny rozkwit usług związanych z przetwarzaniem, przechowywaniem, przesyłaniem a także i wytwarzaniem informacji.

Przemiany cywilizacyjne tworzą konieczność zmian w systemach edukacyjnych poszczególnych krajów. Dotyczy to zwłaszcza przygotowanej do nieustannego rozwoju i najszybciej reagującej technologii kształcenia. W ostatnim okresie została ona zdominowana przez ogólnoświatowe tendencje wypływające z pojawienia się technologii informacyjnych: sieć Internetu oraz multimedia.

Zapoznanie studentów z różnorodnymi możliwościami wyszukiwania informacji w olbrzymich zasobach internetowych jest jednym z najważniejszych — obok opanowania podstawowych umiejętności obsługi komputera — elementów przygotowania ich do życia i funkcjonowania w tworzącym się obecnie w Polsce społeczeństwie informacyjnym.

W społeczeństwie informacyjnym następuje głęboka restrukturyzacja zatrudnienia. W przeciwieństwie do społeczeństwa industrialnego maleje bowiem zapotrzebowanie na pracowników o niskich kwalifikacjach wykonujących zawody „manualne”, rośnie natomiast popyt na ludzi dobrze wykształconych, posiadających umiejętności stosowania wysoko rozwiniętych technologii informacyjnych. Praca w sektorze szeroko rozumianych usług informacyjnych wymaga bezpośrednich lub pośrednich kontaktów oraz współpracy z innymi osobami. Stąd wynika potrzeba rozwi-