2. Istnieje wiele przypadków w których projekt ma więcej niż jedną wewnętrzną stopę zwrotu, powodem tego są zmiany znaku przepływów pieniężnych z okresu na okres; interpretacja jest w takich przypadkach poważnie utrudniona.
3. Reguła IRR nie bierze pod uwagę skali (rozmiarów) inwestycji wyrażając efektywność względną, może to prowadzić do zupełnie odmiennego niż przy zastosowaniu kryterium NPV porangowania projektów, a tym samym do odrzucenia wielu, nawet bardzo dobrych projektów.
4. W przypadku występowania zmian kosztu utraconych korzyści w kolejnych okresach nie ma możliwości jednoznacznego określenia bazy odniesienia dla wyliczonej wewnętrznej stopy zwrotu, zamiast jednego kosztu kapitału mamy wówczas do czynienia z dwoma lub więcej parametrami, których sprowadzenie do wspólnego mianownika jest trudne, a jeśli nawet nastąpi, to pociąga za sobą zasadnicze wątpliwości w interpretacji takiej liczby.
Mimo wspomnianych wad wewnętrzna stopa zwrotu jest bardzo popularna przede wszystkim wśród praktyków. Istnieje wiele teorii uzasadniających tak duże zainteresowanie IRR. Niezależnie od charakteru przyczyn powodzenia IRR wśród praktyków warto mieć świadomość niebezpieczeństw i niedogodności wynikających z zastosowania wewnętrznej stopy zwrotu w ocenie projektów inwestycyjnych, szczególnie projektów wzajemnie wykluczających się.42
D) WSKAŹNIK EFEKTYWNOŚCI (PI)
Wskaźnik efektywności (PI), znany w literaturze anglojęzycznej pod nazwą profita-bility index (niekiedy używa się również terminu benefit/cost ratio), jest wartością zaktualizowaną PV, przewidywanych przyszłych przepływów pieniężnych, podzieloną przez nakłady początkowe
Zastosowanie tego kryterium zaleca przyjęcie wszelkich projektów, które osiągają poziom wskaźnika większy od jedności. Jeżeli profitability index jest większy od 1 to znaczy, że PV jest większe od nakładów początkowych (-Co) i dlatego projekt musi mieć dodatnią NPV. Stąd też profitability index prowadzi do dokładnie takich samych rezultatów jak kryterium NPV (niektóre firmy nie dyskontują zysków i kosztów przed obliczeniem wskaźnika efektywności - jest to duży błąd).
Niemniej jednak, podobnie jak przy IRR, wskaźnik efektywności może być mylący, gdy jesteśmy zobligowani do wyboru spośród dwóch wzajemnie wykluczających się inwestycji. Jako relacji zdyskontowa-nego efektu i nakładu początkowego wskaźnik efektywności wyraża efektywność względną, co może prowadzić do przyjmowania projektów bardzo efektywnych w przeliczeniu na jednostkę - ale małych - kosztem projektów większych zapewniających jednak zdecydowanie większą masę nadwyżki.43
E) WARTOŚĆ PRZYSZŁA NETTO (NTV)
Miarą podobną do zaktualizowanej wartości netto jest tak zwana wartość przyszła netto (Net Futurę Value - NFT lub net terminal value - NTV). Do obliczeń wykorzystuje się dokładnie tą samą stopę dyskontową co przy obliczaniu NPV, jednak wszystkie wartości nominalne przelicza się tutaj nie na wartości dzisiejsze (jak przy NPV), ale na wartości odpowiadające ostatniemu pojawiającemu się chronologicznie w projekcie przepływowi. Stąd też nazwa tej miary - wartość przyszła netto.
42D. Zarzecki, Zastosowanie ... op. cit., s. 74. 4:1 Ibidem, s. 76.
AGENCJA ROZWOJU PRZEDSI 17 m