984501729

królewski w Jerycho, a Archelaus, następca tyrana, poczyna sobie tak sam jak jego ojciec, mordując i łupiąc lud Izraela. Ze zgrozą i oburzeniem słi chał opowiadania o ukrzyżowaniu przez legata syry jskiego Kwintusa Ws

rusa za bramami Jerozolimy dwóch tysięcy judejskich powstańców i

✓

wymordowaniu w jednym dniu na dziedzińcu Świątyni Pańskiej prze żołdaków Archelausa trzech tysięcy bohaterskich faryzeuszy [...] (I-II, 105

Spotkanie Josefa z poganiaczem wielbłądów stało się dla nai ratora dogodną okazją, by w szczegółach poinformować czytelni ka o napiętej sytuacji społeczno-politycznej panującej w Judei^i:

Drobne wzmianki narratora-historyka przybliżające ówcze sne realia rozsypane są w całej tetralogii i często mają charakte dygresyjnych wtrąceń, łagodnie wtopionych w tok akcji powie ści. Jedno z nich dotyczy córki cesarza Augusta Julii^l,s:

Ominęli Bethsaidę Julii, miasto nazywane tak przez tetrarchę Fili pa na chwałę pięknej, mądrej i niezbyt cnotliwej Julii - te właściwość idą niekiedy z sobą w parze - którą ojciec, cesarz August, wydał za Tybe riusza, a potem kazał mu ją porzucić z powodu jej rozwiązłego życia [...] Łódź sterowana przez Kcfasa pomknęła teraz na polecenie Jezusa ki wschodowi (III-IV, 17).

Faktem potwierdzonym przez historyków jest to, iż nazw; nadawane miastom przez władców Judei zależnych od Cesarstw; Rzymskiego bardzo często nawiązywały do imion panującej dy nastii. O innym mieście wzniesionym i nazwanym na cześć panujących wspomina narrator w końcowej dygresji rozważania Sy-meona Kcfasa płynącego łodzią przez Jam Kinerech: „Przez lekką mgłę przcświcywały zarysy Tyberiady, przeklętego dzieła Heroda Antypasa, miasta pogańskiego, zbudowanego na cmentarzach” (I-II, 299).

¹⁷ Józef Flawiusz pisze, źe Archelaos dorównuje w okrucieństwie Herodowi Wielkiemu, po którym objął tron. Zob. też M.Grant, op. cif., s. 209.

Autorzy Encyklopedii Biblii podają, źe Bctsaida była małą wioską rybacką, którą tetrarcha Filip podniósł do rangi miasta i nazwał Bctsaida-Julus na cześć córki Augusta {Encyklopedia Biblii. Postaci, pojęcia, informacje. Historia. Środowisko naturalne. Życie codzienne, red. P. AIexandcr, przekł. D. Ściepuro, Warszawa 1997, s. 95).

106