984501773

przede wszystkim bohater tytułowy, a także wiele z tych postaci pierwszo- i drugoplanowych, które wchodzą w bezpośrednie i niekiedy pośrednie z Nim związki (Miriam, Joscf, uczniowie Jezusa, przedstawiciele władz rzymskich i Sanhedrynu żydowskiego). Większość postaci jest wysoce zindywidualizowana. Wyróżniają się one nie tylko imieniem, lecz także światem własnych przeżyć i doznań wewnętrznych. Obecność postaci pasywnych pełni funkcję tła historyezno-kulturowego - w toku narracji pojawiają się wzmianki o bezimiennych mieszkańcach wiosek i miast, w których nauczał Rabbi Jeszua ben Josef, o tłumach słuchających Go nad jeziorem galilejskim lub w synagogach.

W poniższym rozdziale przedstawiony zostanie literacki wizerunek trzech wybranych bohaterów powieści: Jezusa, Jego Matki i Piłata. Na tych przykładach zostaną ukazane charakterystyczne dla Brandstaettera sposoby literackiej prezentacji postaci przynależnych do świata żydowskiego i rzymskiego. Kreacja bohatera tytułowego oraz Miriam opiera się w większym stopniu na wiedzy teologicznej i biblijnej niż prezentacja Poncjusza Pila-tusa. Pisząc o prokuratorze Judei, autor zaczerpnął swą wiedzę główmie ze źródeł historycznych i ewangelijnych, które wzbogacił motywacją psychologiczną.

Jeszua ben Josef

Wielokrotnie w historii literatury były podejmowane próby ukazania sylwetki Jezusa Chrystusa¹. Aż do XIX w. dominowały ujęcia związane z kultem liturgicznym (hymny i pieśni), misteriami paraliturgicznymi (bożonarodzeniowe i pasyjne); wizerunek Jezusa wyłaniający się z tego typu literatury, podporządkowany celom duszpasterskim, nie zawsze reprezentował wysoki poziom artystyczny.

149

1

Na cemac ujęć literackich postaci Jezusa Chrystusa dokonywanych w Pol sec zob. Chrystus w literału t^ze polskiej, red. P. Nowaczyński, Lublin 2001