Pomostówki - nowe obowiązki pracodawcy
Pomostówki - nowe obowiązki pracodawcy
Nowe obowiązki związane z emeryturami pomostowym powodują kilka wątpliwości. Przede
wszystkim to, która praca jest pracą w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w
rozumieniu nowych przepisów. A także, czy trzeba uwzględniać w świadectwie pracy wyłącznie
obecnie obowiązujące prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, czy także
wynikające ze starych przepisów.
Od 1 stycznia 2010 r. płatnik składek ma obowiązek opłacać składkę na Fundusz Emerytur
Pomostowych za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze. Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych powinny być opłacane za wszystkich
pracowników urodzonych po 31 grudnia 1948r., którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze, bez względu na wymiar czasu pracy, w jakim tę pracę wykonują. Tak
więc składkę na FEP należy także opłacać za pracowników wykonujących tę pracę w niepełnym
wymiarze czasu pracy np. na pół etatu.
Stopa procentowa składki na FEP wynosi 1,5 % podstawy jej wymiaru. Składka ta jest finansowana w
całości przez płatnika składek. Przepisy nie przewidują obniżenia stopy procentowej składki na FEP w
przypadku, gdy pracownik wykonuje pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Kto ocenia, czy dana praca jest pracą w szczególnych warunkach lub charakterze?
Oceny, czy pracownik wykonuje prace w szczególnych warunkach, których wykaz określa załącznik nr
1 do ustawy o emeryturach pomostowych lub prace o szczególnym charakterze, których wykaz
określa załącznik nr 2 do ustawy - dokonuje wyłącznie płatnik składek. W tym celu, płatnik składek
powinien ustalić, czy rodzaje prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
występują w jego zakładzie pracy oraz, czy wykonywana praca spełnia kryteria zawarte w treści
definicji pracy w szczególnych warunkach (art. 3 ust. 2 pkt 1 i 2) lub definicji pracy o szczególnym
charakterze (art. 3 ust.3). Jak tego dokonać?
Jak zinterpretować, czy dana praca jest pracą w szczególnych warunkach lub charakterze?
W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych - prace o
szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej
sprawności psychofizycznej , których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający
bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem
wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesami
starzenia się.
Według Centralnego Instytutu Ochrony Pracy  Szczególna sprawność psychofizyczna" oznacza
określony zespół tzw. cech krytycznych, czyli cech niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa
wykonania pracy, szczególnie w warunkach stresu. W przypadku prac o szczególnym charakterze
cechy krytyczne odnoszą się do sprawności intelektualnej i sensomotorycznej, zdolności oraz cech
temperamentu, a ich poziom wyznaczają normy opracowane na podstawie wyników pomiarów tych
cech w określonych grupach zawodowych".
Strona 1 z 3
Pomostówki - nowe obowiązki pracodawcy
Natomiast przez  szczególną odpowiedzialność" należy rozumieć odpowiedzialność za wykonywanie
takich prac, których niewłaściwe wykonywanie może spowodować bezpośrednie zagrożenie
bezpieczeństwa publicznego, w tym zdrowia lub życia własnego i innych osób, a pracownik je
wykonujący jest świadom konsekwencji niewłaściwej realizacji powierzonych mu zadań".
Przyjęto, że jedną z istotnych przesłanek uznania, że pracownik wykonuje prace w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze jest konieczność, aby pracownik wykonywał tę właśnie
pracę, a jej wykonywanie stanowi jego podstawowy obowiązek, podstawowe zajęcie, wynikające z
umowy o pracę. Zatem wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze powinno wypełniać w zasadzie wymiar czasu pracy, w którym zatrudniony jest
pracownik.
Kryterium pracy  w pełnym wymiarze czasu pracy" oznacza, że pracownik musi być zatrudniony w
wymiarze co najmniej 8 godzin na dobę, 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym
lub w pełnym wymiarze godzin określonym dla danego rodzaju pracy, jeżeli wymiar ten został
skrócony na podstawie art. 45 Kodeksu pracy lub innych przepisów szczególnych . Nie oznacza to, że
praca ma być wykonywana stale i bez przerwy przez dobowy wymiar czasu pracy. W celu uznania
określonej pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za pracę wykonywaną w
pełnym wymiarze czasu pracy - istotne jest zatrudnienie pracownika do wykonywania tej właśnie
pracy i jak już wspomniano, żeby jej wykonywanie stanowiło jego podstawowy obowiązek.
Dopuszczalne jest więc, aby w przerwach w wykonywaniu określonej pracy w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze, pracownik wykonywał również inne obowiązki, zlecone
przez przełożonych lub wynikające z zakresu obowiązków. Jeżeli natomiast pracownik wykonuje
pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze sporadycznie, jako zajęcie
dodatkowe - wówczas, należy uznać, że nie są spełnione kryteria określone w przytoczonej na
wstępie definicji pracy o szczególnym charakterze.
Reasumując: prace nad ustaleniem kręgu pracowników, za których istnieje obowiązek
odprowadzania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych powinny być prowadzone w zakładzie
pracy na podstawie przepisów ustawy o emeryturach pomostowych i załączniki do niej zawierające
wykaz prac w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze - z których jeden zamieszczamy
poniżej, a drugi - w kolejnym tekście).
Przydatny link i telefon
Dla płatnika składek pomocna może być wykładnia tych przepisów, znajdująca się na stronie
internetowej www.emeryturypomostowe.gov.pl . Płatnik składek może również zwrócić się o
udzielenie pomocy w podjęciu właściwej decyzji do Centralnego Instytutu Ochrony Pracy -
Państwowego Instytutu Badawczego, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Tel. [phone]
98 22 623 36 98 . Instytut ten opracował obszerny poradnik do ustawy o emeryturach
pomostowych:  Zasady kwalifikacji prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze",
przeznaczony dla pracodawców i osób odpowiedzialnych za sporządzenie wykazu stanowisk prac
wykonywanych w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze oraz ewidencji osób
zatrudnionych na tych stanowiskach.
Strona 2 z 3
Pomostówki - nowe obowiązki pracodawcy
Podstawa prawna:
�� art. 3, art. 29 - art. 42, art. 50, art. 54, art. 57 oraz załączniki do ustawy z 19 grudnia 2008 r. o
emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656),
�� art. 125a ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U z 2009 r. nr
153, poz. 1227).
www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa
pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-
mailowe.
Strona 3 z 3