Podstawowe problemy etyczne

psychoterapii



1. Pomoc psychologiczna a psychoterapia

– problem przekraczania granic ingerencji



2. Problem skuteczności psychoterapii –

łączenie psychoterapii z badaniami
naukowymi



3. Psychoterapia jako proces wpływania

na innego człowieka – autonomia klienta



4. Problem kontraktu – kiedy i jak

zawiera się kontrakt w psychoterapii

Skuteczność

psychoterapii



Podstawowy problem – ustalenie co jest

norma a co zaburzeniem



- brak jednoznacznych kryteriów poprawy

stanu pacjenta



- brak jednoznacznych kryteriów postępu

w psychoterapii



Problemy z porównaniem skuteczności

różnych form i szkół
psychoterapeutycznych

Ocena stanu pacjenta



Metody pomiaru:



- relacje pacjentów



- relacje osób bliskich



- ocena samych terapeutów



- ocena niezależnych klinicystów



Żadna z metod nie jest w pełni

wiarygodna

Strategie badań



Studium przypadku:



- historia życia od podjęcia psychoterapii



- analiza procesu psychoterapeutycznego



- ocena rezultatów określonej techniki

psychoterapeutycznej



Podstawowy problem – wiarygodność

danych

Model naturalistyczno-

korelacyjny



Badacz nie ingeruje w proces psychoterapii



Korelowane zmienne:



Właściwości pacjenta – oraz przebieg

psychoterapii



Wyniki: grupa kierowana na

psychoterapię jest mało zróżnicowana
(głównie neurotycy z wyższych klas
społecznych)



Najważniejszy wskaźnik skuteczności –

dopasowanie pacjent-terapeuta

Model eksperymentalno-

naturalistyczny



Weryfikacja zależności przyczynowo-

skutkowych



Bez grupy kontrolnej (przed i po psychoterapii)



Z grupa kontrolną (pacjenci bez psychoterapii)



Ta druga metoda budzi wątpliwości

etyczne (pozbawianie części pacjentów
psychoterapii).



Wykorzystuje się naturalne zjawisko –

konieczność oczekiwania na wolne miejsce.

Czy psychoterapia jest
skuteczna ?



Sprzeczne wyniki:



Gottman i Markman (1978) – 2/3 po

psychoterapii w lepszym stanie niż bez
psychoterapii



Bergin i Lambert (1990) – 2/3 po

psychoterapii w lepszym stanie, ale 43%
spontaniczna remisja

Wpływ na klienta – różne szkoły

psychoterapii



Zmiana zachowania – behawioryzm



Zmiana postaw – psychologia poznawcza



Zmiana osobowości – psychoanaliza (?)

Podstawowe problemy

psychoterapii



4. Asymetria relacji psychoterapeuta-

klient, jako źródło problemów etycznych:



- granice wpływu



- granice ingerencji



- hierarchia wartości psychoterapeuty



5. Problemy w psychoterapii grupowej,

między innymi problem poufności

Problem oceny skutków

psychoterapii



Różne możliwe układy – konieczność

przewidywania skutków i wybrania
najkorzystniejszego dla klienta układu



- skutki zamierzone – pozytywne



- skutki zamierzone – uboczne



- skutki niezamierzone – pozytywne



- skutki niezamierzone – negatywne

Zakończenie

psychoterapii

Moment zakończenia psychoterapii:



- kontrakt czasowy – w momencie upływu

uzgodnionego czasu, przedłużenie

wymaga nowego kontraktu;



- kontrakt celowy – wspólne uzgodnienie

czy cel terapii został osiągnięty

Ważny etycznie cel ostatniej

fazy psychoterapii



Osiągnięcia psychoterapii wprowadzić do

realnego życia klienta



- psychoterapeuta wycofuje się stopniowo z

pracy nad bieżącymi problemami klienta

W trakcie całej terapii – zagrożenie

związane z tendencją do ingerowania w
życie klienta poza sesjami

Psychoterapeuta a jego były

klient



1. Relacja przyjacielska – wątpliwa

etycznie



2. Relacje społeczne:



- przypadkowe – etycznie obojętne



- intencjonalne – etycznie wątpliwe



3. Relacje finansowe i biznesowe –

wątpliwe etycznie



KTO RAZ BYŁ KLIENTEM

PSYCHOLOGA POZOSTAJE
NIM NA ZAWSZE

Wnioski



1. Psycholog nie jest odpowiedzialny za

przypadkowe kontakty ze swoim byłym

klientem, ale musi być świadomy

konsekwencji i zagrożeń z nimi

związanych



2. Motywacja byłych klientów do

utrzymywania takich kontaktów to

głównie nieświadoma potrzeba

superwizji i wsparcia

Główne zagrożenia dla

byłych klientów



1. Przenoszenie nastawień z terapii –

brak obiektywizmu



2. Brak możliwości powrotu do terapii



3. Konflikt ról



4. Zaburzenia wzajemnych oczekiwań



5. Możliwość wywierania nacisku na

klienta



6. Psychiczne obciążenie dla byłego

klienta – np. lęk

Naruszenia etyki w

psychoterapii



1. Duże zagrożenie – daleko idąca ingerencja



2. Psychoterapia dotyczy przede wszystkim

osób cierpiących i zaburzonych



3. Psychoterapia odbywa się w „cztery oczy”



4. Jak udowodnić wykroczenie etyczne, jeśli

sam psychoterapeuta nie poczuwa się do winy
?



5. Rozróżnienie: błąd w sztuce a błąd etyczny