Wstrząs anafilaktyczny u

Wstrząs anafilaktyczny u

dzieci

dzieci

postępowanie

postępowanie

lek. med. Piotr Maciejasz

lek. med. Piotr Maciejasz

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

phylaxis (gr.) - czuwanie

phylaxis (gr.) - czuwanie

–

nadwrażliwość

nadwrażliwość

–

uczulenie organizmu spowodowane

uczulenie organizmu spowodowane

ponownym wprowadzeniem antygenu

ponownym wprowadzeniem antygenu

–

wywołana działaniem antygenu na IgE

wywołana działaniem antygenu na IgE

związane z komórkami tucznymi i

związane z komórkami tucznymi i

bazofilami

bazofilami

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

–

powoduje powstanie anafilotoksyn ( C3a, C5a),

powoduje powstanie anafilotoksyn ( C3a, C5a),

które prowadzą do uwolnienia mediatorów:

które prowadzą do uwolnienia mediatorów:



histaminy

histaminy



prostaglandyny D

prostaglandyny D

2

2



leukotrienów C

leukotrienów C

4

4



czynnika aktywującego płytki

czynnika aktywującego płytki



tryptazy

tryptazy



chymazy

chymazy



heparyny

heparyny



siarczanu chondroityny

siarczanu chondroityny

PSEUDOANAFILAKSJA

PSEUDOANAFILAKSJA

reakcje rzekomoanafilaktyczne

reakcje rzekomoanafilaktyczne

(anafilaktoidalne)

(anafilaktoidalne)

–

przebiegają

wśród

takich

samych

przebiegają

wśród

takich

samych

objawów

objawów

–

są wywoływane przez mechanizmy

są wywoływane przez mechanizmy

inne

inne

niż działanie IgE

niż działanie IgE

–

prowadzą do bezpośredniego uwalniania

prowadzą do bezpośredniego uwalniania

mediatorów z komórek i/lub aktywacji

mediatorów z komórek i/lub aktywacji

układu dopełniacza

układu dopełniacza

–

wcześniejsza ekspozycja na alergen

wcześniejsza ekspozycja na alergen

NIE

NIE

jest konieczna

jest konieczna

–

niektóre mechanizmy pozostają niejasne

niektóre mechanizmy pozostają niejasne

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

Antygeny najczęściej odpowiedzialne za

reakcje:

ANAFILAKTYCZNE

RZEKOMOANAFILAKTYCZNE

Penicylina

substancje wywołujące
bezpośrednie uwalnianie

histaminy:

Obce białko

- opiaty

J ady owadów

- d-tubokuraryna

Pożywienie

- dekstran

Śr. Konserwujące

śr. cieniujące

Antygeny testowe

kaptopril

NSAID

wysiłek fizyczny

Anestetyki miejscowe

czynniki środowiskowe

Immunoterapia

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

–

reakcje

anafilaktyczne

i

rzekomo

reakcje

anafilaktyczne

i

rzekomo

-anafilaktyczne

są

klinicznie

NIE

do

-anafilaktyczne

są

klinicznie

NIE

do

odróżnienia

odróżnienia

–

leczenie w trybie pilnym obydwu reakcji

leczenie w trybie pilnym obydwu reakcji

dotyczy tych narządów, gdzie docelowo

dotyczy tych narządów, gdzie docelowo

działają mediatory

działają mediatory

DLATEGO

DLATEGO

–

jest takie samo w przypadku reakcji

jest takie samo w przypadku reakcji

anafilaktycznych

i

rzekomo-

anafilaktycznych

i

rzekomo-

anafilaktycznych

anafilaktycznych

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

Rokowanie w anafilaksji:

Rokowanie w anafilaksji:

–

śmiertelność 0.4 -1.0 / 1000 000

śmiertelność 0.4 -1.0 / 1000 000

Przyczyna zgonu

Przyczyna zgonu

–

niewydolność oddechowa 75%

niewydolność oddechowa 75%

–

niewydolność krążeniowa 25 %

niewydolność krążeniowa 25 %

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

–

wystąpienie objawów waha się od kilku

wystąpienie objawów waha się od kilku

minut do kilku godzin po ekspozycji

minut do kilku godzin po ekspozycji

(średnio ok. godziny) na alergen

(średnio ok. godziny) na alergen

–

czas wystąpienia objawów i ich

czas wystąpienia objawów i ich

nasilenie zależą od:

nasilenie zależą od:



indywidualnej wrażliwości pacjenta

indywidualnej wrażliwości pacjenta



drogi podania alergenu

drogi podania alergenu



ilości i jakości przyjętego alergenu

ilości i jakości przyjętego alergenu

–

możliwy jest nawrót objawów po ich

możliwy jest nawrót objawów po ich

wyjściowym ustąpieniu

wyjściowym ustąpieniu

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS

WSTRZĄS

–

gdy objawy występują bardzo szybko i

gdy objawy występują bardzo szybko i

burzliwie

burzliwie

–

gdy pojawia się bezpośrednie

gdy pojawia się bezpośrednie

zagrożenie życia wynikające z:

zagrożenie życia wynikające z:



1. Niewydolności oddechowej

1. Niewydolności oddechowej



2. Niewydolności krążeniowej

2. Niewydolności krążeniowej



3. Następowej niewydolności innych

3. Następowej niewydolności innych

narządów i układów

narządów i układów

M.O.F.

M.O.F.

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS - układ oddechowy:

WSTRZĄS - układ oddechowy:

–

krytyczne zwężenie górnych i dolnych

krytyczne zwężenie górnych i dolnych

dróg oddechowych

dróg oddechowych



obrzęk krtani: stridor, bezgłos

obrzęk krtani: stridor, bezgłos



skurcz i obrzęk oskrzeli: świsty

skurcz i obrzęk oskrzeli: świsty

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS - układ krążenia:

WSTRZĄS - układ krążenia:

–

obniżenie napięcia naczyń

obniżenie napięcia naczyń

–

znaczny wzrost przepuszczalności naczyń

znaczny wzrost przepuszczalności naczyń



spadek ciśnienia tętniczego

spadek ciśnienia tętniczego



zmniejszenie wypełnienie łożyska o 20 - 40%

zmniejszenie wypełnienie łożyska o 20 - 40%

objętości

objętości

–

zaburzenia rytmu serca

zaburzenia rytmu serca

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS - postępowanie doraźne

WSTRZĄS - postępowanie doraźne

–

podaż tlenu

podaż tlenu



udrożnienie dróg oddechowych

udrożnienie dróg oddechowych



tlenoterapia bierna

tlenoterapia bierna



wentylacja wspomagana lub zastępcza

wentylacja wspomagana lub zastępcza

–

przerwanie ekspozycji na alergen

przerwanie ekspozycji na alergen



opuszczenie pomieszczenia

opuszczenie pomieszczenia



opaska uciskowa itp.

opaska uciskowa itp.

–

podaż adrenaliny

podaż adrenaliny

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS - adrenalina

WSTRZĄS - adrenalina

–

działanie

działanie





- mimetyczne: skurcz naczyń

- mimetyczne: skurcz naczyń



zmniejszenie obrzęku krtani i śluzówki

zmniejszenie obrzęku krtani i śluzówki

górnych dróg oddechowych

górnych dróg oddechowych



wzrost napięcia naczyń krwionośnych -

wzrost napięcia naczyń krwionośnych -

poprawa ciśnienia tętniczego i perfuzji

poprawa ciśnienia tętniczego i perfuzji

narządowej

narządowej

–

działanie

działanie









- mimetyczne:

- mimetyczne:



rozszerzenie oskrzeli

rozszerzenie oskrzeli



poprawa kurczliwości mięśnia sercowego

poprawa kurczliwości mięśnia sercowego

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

WSTRZĄS - adrenalina

WSTRZĄS - adrenalina

–

roztwór 1 : 10 000

roztwór 1 : 10 000

–

droga podania i.v. lub i.o. 0.1 ml/kg

droga podania i.v. lub i.o. 0.1 ml/kg

–

droga podania e.t. 0.2 - 0.3 ml/kg

droga podania e.t. 0.2 - 0.3 ml/kg

po ustabilizowaniu krążenia

po ustabilizowaniu krążenia

–

roztwór 1 : 1000

roztwór 1 : 1000

–

droga podania s.c. 0.01 ml/kg

droga podania s.c. 0.01 ml/kg

–

dawka powtarzalna co 10 - 20 min.

dawka powtarzalna co 10 - 20 min.

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

Postępowanie uzupełniające

Postępowanie uzupełniające

–

skurcz oskrzeli

skurcz oskrzeli







- mimetyk wziewny (salbutamol itp.)

- mimetyk wziewny (salbutamol itp.)



aminophillina i.v. (bolus i wlew ciągły)

aminophillina i.v. (bolus i wlew ciągły)

–

stridor

stridor



inhalacja adrenaliny

inhalacja adrenaliny

–

spadek ciśnienia

spadek ciśnienia



krystaloidy 20 ml/kg - wlewy powtarzane

krystaloidy 20 ml/kg - wlewy powtarzane



wlew ciągły adrenaliny od dawki 0.1

wlew ciągły adrenaliny od dawki 0.1





g/kg/min.

g/kg/min.

ANAFILAKSJA

ANAFILAKSJA

Inne leki

Inne leki

–

fenazolina i.m. , p.o. 1 - 2 mg/kg/dawkę

fenazolina i.m. , p.o. 1 - 2 mg/kg/dawkę

–

hydrokortyzon i.v. 5 -7 mg/kg/dawkę

hydrokortyzon i.v. 5 -7 mg/kg/dawkę

–

calcium Polfa 10% i.v. 3ml/kg/dawkę

calcium Polfa 10% i.v. 3ml/kg/dawkę

–

calcium Polfa p.o. 1 - 2 tabletki

calcium Polfa p.o. 1 - 2 tabletki

musujące/dawke

musujące/dawke