WYKŁ. I RACHUNEK KOSZTÓW 09.10.2012
Dr Małgorzata Rówińska
Egzamin: test jednokrotnego wyboru z ujemnymi punktami (zła odpowiedź = -0,5 pkt.), 2-4 zadań, maksymalnie 10 pkt. z testu, a z zadań 12 pkt., minimum 12 pkt., żeby zdać, kalkulator, długopis, brak dodatkowych terminów
Elementy składowe rachunkowości
Księgowość,
Rachunek kosztów,
Rachunek wyników,
Sprawozdawczość,
Planowanie.
Rachunek kosztów:
Wyodrębniony podsystem informacyjny rachunkowości (jakie koszty poniósł podmiot, ile kosztowało wytworzenie produktu, jaka jest efektywność gospodarowania itp.).
To badanie i transformowanie, wg sprecyzowanego modelu, informacji o kosztach działalności podmiotu, służące użytkownikowi do oceny sytuacji, podejmowania decyzji i kontroli.
Elementy rachunku kosztów:
Dokumentacja zużycia i zaangażowania zasobów (wraz z pomiarem i wyceną zużycia).
Ewidencja (ujęcie wg różnych przekrojów w systemie rachunkowości finansowej oraz zarządczej).
Rozliczenie (przyporządkowanie kosztów miejscom powstawania lub produktom).
Kalkulacja (wyliczanie jednostkowego kosztu wytworzenia).
Przewidywanie i kontrola.
Zadania rachunku kosztów (w jednostkach wytwórczych):
Pomiar i wycena kosztów związanych z nabyciem, posiadaniem i użyciem czynników produkcji.
Ujęcie przekształcenia czynników produkcji w produkty pracy.
Grupowanie kosztów w różnych przekrojach; prezentacja informacji o kosztach w sprawozdaniach (dla odbiorców wewnętrznych, ale i zewnętrznych).
Kontrola przebiegu procesów produkcyjnych i uzyskiwanych efektów.
Tworzenie podstaw decyzyjnych.
Ustalanie kosztów dla potrzeb polityki cenowej.
Obserwacja i badanie zmian strukturalnych przedsiębiorstwa.
Rachunek kosztów – ogól działań zmierzających do odzwierciedlenia procesów gospodarczych zachodzących w jednostce gospodarczej, poprzez ujęcie, zgrupowanie i interpretację w stosownych przekrojach kosztów własnych wytworzenia i zbytu produktów pracy, mierzonych ilościowo i wartościowo, za pewien okres, w celu uzyskania możliwie wszechstronnych informacji potrzebnych do ustalenia wyników i zarządzania jednostką gospodarczą.
Przedmiot rachunku kosztów – procesy gospodarcze (zaopatrzenie, produkcja, zbyt, zarządzanie).
Podmiot rachunku kosztów – jednostka gospodarcza.
Cel rachunku kosztów – dostarczenie informacji dla oceny sytuacji i zarządzania podmiotem.
Definicja kosztów (wg UoR)
Koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 31UoR).
Z punktu widzenia typu działalności gospodarczej, której koszty dotyczą wyróżnia się:
Koszty działalności podstawowej (zasadniczej)
działalności operacyjnej (koszty własne)
Koszty pozostałej działalności operacyjnej (pozostałe koszty operacyjne)
Koszty działalności finansowej (koszty finansowe)
Straty nadzwyczajne
Definicja kosztów (własnych)
Koszty to wyrażone w pieniądzu zużycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, usług obcych, energii, czasu pracy pracowników wyrażonego poprzez wynagrodzenia oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia, związane z normalną, celową i efektywną działalnością jednostki gospodarczej w określonym czasie.
(definicja kosztów podstawowej działalności operacyjnej)
Pojęcia bliskoznaczne
Nakłady – to wyrażone w jednostkach naturalnych celowe zużycie środków rzeczowych oraz wykorzystanie pracy żywej.
Nakłady wyrażone są w jednostkach naturalnych.
Jeżeli nakłady wyrażone zostaną wartościowo, to otrzymamy koszt.
Koszty są więc wartościowym wyrażeniem nakładów.
Wydatki – to celowo zadysponowane sumy pieniężne – zaangażowane (zobowiązane) lub wydatkowane (wypływ, rozchodowanie).
Relacje czasowe pomiędzy kosztami i wydatkami mogą być następujące:
Wydatek poprzedza koszt (zakup środka trwałego, który następnie jest amortyzowany),
Wydatek występuje równocześnie z kosztem (zakup materiałów przeznaczonych bezpośrednio do zużycia),
Koszt poprzedza wydatek (tworzenie rezerw na naprawy gwarancyjne).
Strata – to niecelowe, nieekwiwalentne i nieuzasadnione normalnymi warunkami zużycie czynników produkcji lub zadysponowanie kwot pieniężnych.
Strata nadzwyczajna (w rachunkowości finansowej) to skutek finansowy zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających poza działalnością operacyjną jednostki i nie związanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.
Klasyfikacja kosztów (własnych)
| Kryterium klasyfikacji | Rodzaj kosztów |
|---|---|
| Sposób ujęcia w sprawozdaniach finansowych | Koszty produktów (aktywa bilansu) Koszty okresu (rachunek zysków i strat) |
| Rodzaje kosztów | Amortyzacja Zużycie materiałów Zużycie energii Usługi obce Wynagrodzenia Podatki i opłaty i inne |
| Miejsca powstawania kosztów | Koszty wydziałów podstawowych Koszty wydziałów pomocniczych Koszty zarządu Koszty zakupu Koszty sprzedaży |
| Sposób odnoszenia kosztów na produkty | Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie |
| Stopień zależności od wielkości produkcji | Koszty zmienne Koszty stałe |
| Struktura wewnętrzna kosztów | Koszty proste Koszty złożone (np. koszty zarządu) |
| Związek z procesem technologicznym (z działalnością) | Koszty podstawowe (np. wynagrodzenia pracowników produkcyjnych) Koszty ogólne (np. narzuty na wynagrodzenia pracowników produkcyjnych) |
| Fazy działalności | Koszty zaopatrzenia Koszty produkcji Koszty zbytu Koszty zarządzania |
WYKŁ. II 23.10.2012
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów:
Ujęcie kosztów w układzie rodzajowym
Przeniesienie kosztów dotyczących bieżącego okresu do układu funkcjonalnego, a kosztów dotyczących innych okresów sprawozdawczych do rozliczenia w czasie.
Rozliczenie kosztów w czasie (w tym kosztów zakupu)
Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej
Rozliczenie kosztów na produkty – kalkulacja kosztów jednostkowych
Czynne RMK – rozliczenia międzyokresowe kosztów występują jeżeli moment poniesienia kosztu wyprzedza ich wpływ na efekty w postaci przychodów – koszty poniesione dotyczą następnych okresów sprawozdawczych
Bierne RMK – rozliczenia międzyokresowe obejmują kwoty zaliczane do kosztów bieżącego okresu, których pokrycie nastąpi w przyszłości, tworzenie rezerwy na koszty.
Wydziały działalności pomocniczej
Wydziały wyodrębnione w strukturze organizacyjnej oraz w strukturze rachunkowości
Powołane są do świadczenia usług, głównie o charakterze pomocniczym na rzecz innych komórek organizacyjnych jednostki (wydziałów podstawowych, zaopatrzenia, zbytu, innych wydziałów pomocniczych)
Mogą świadczyć swoje usługi odbiorcom zewnętrznym (o ile pozwala na to zdolność wytwórcza tych wydziałów)
Przykłady wydziałów pomocniczych:
Wydziały transportowe
Wydziały energetyczne
Wydziały remontowe
Wytwórnie narzędzi, przyrządów
Ośrodki przetwarzania danych
Wydziały świadczące usługi socjalno-bytowe
Księgowe wyodrębnienie danej komórki jako wydziału pomocniczego powinno zależeć od:
Możliwości określenia ilości i kierunku świadczeń wykonywanych przez daną komórkę, tj. możliwości pomiaru świadczeń i identyfikacji odbiorców
Ilości odbiorców świadczeń
Wysokości i stabilności kosztów wydziału w różnych okresach
Odbiorcy świadczeń
Wewnętrzni:
Komórki jednostki inne niż wydziały pomocnicze(Wydziały produkcyjne, dział zaopatrzenia, zbytu)
Inne wydziały pomocnicze
Świadczenia wzajemne
Zewnętrzni – Sprzedaż
Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej
Wymagana jest znajomość następujących wielkości:
Sumy poniesionych kosztów przez dany wydział pomocniczy
Ilości usług świadczonych przez dany wydział pomocniczy
Ilości i kierunku przekazanych świadczeń (poszczególnym odbiorcom)
Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej polega na podzieleniu kosztów poniesionych przez dany wydział przez ilość świadczeń wykonanych w wydziale jednostkowy koszt świadczenia albo stawka świadczenia (rzeczywista)
Na podstawie kosztu jednostkowego (stawki) oraz ilości świadczeń przekazanych poszczególnym odbiorcom ustala się kwoty kosztów, jakimi należy obciążyć poszczególnych odbiorców
Metody rozliczania kosztów działalności pomocniczej
Zastosowanie stawki rzeczywistej
przyjmując odpowiednią kolejność rozliczeń, tj. zaczynając od rozliczania tego wydziału pomocniczego, który nie odbierał świadczeń wzajemnych (który ma komplet kosztów)
rozwiązując odpowiedni układ równań, gdzie niewiadomymi są jednostkowe koszty wytworzenia świadczeń poszczególnych wydziałów
Zastosowanie stawki planowanej (umownej) (kolejność rozliczania nie ma znaczenia)
stawki planowane stosowane są do wszystkich świadczeń wszystkich wydziałów pomocniczych
stawki planowane stosowane są do wszystkich świadczeń jednego lub kilku wydziałów
stawki planowane stosowane są do wyceny wybranego świadczenia wzajemnego
Wykorzystanie stawek planowanych wiąże się z możliwością wystąpienia odchyleń, które podlegają rozliczeniu. Odchylenia pojawią się tylko w wariancie a i b.
Odchylenia podlegają:
Rozliczeniu na odbiorców świadczeń (z wyjątkiem świadczeń wzajemnych)
Odniesieniu (rozliczeniu) na najistotniejszego odbiorcę
W przypadku odchyleń uznanych za nieistotne – mogą być odniesione na koszty zarządu
Uproszczone metody
Przyjęcie stałej kolejności rozliczania świadczeń wydziałów pomocniczych:
W rozliczeniu nie uwzględnia się świadczeń „powrotnych”
Świadczenia „powrotne” są uwzględniane; rozliczanie przebiega wg następującej kolejności:
Rozliczenie kosztów świadczeń wzajemnych na podstawie stawek umownych
Rozliczenie pozostałych świadczeń stawkami rzeczywistymi
Pomijanie świadczeń wzajemnych:
Wszystkich
Wybranego (wybranych) – mniej istotnego (istotnych)
Warunek: wzajemne świadczenia uznane zostały za mało istotne dla rozliczania kosztów.
EWIDENCJA
Koszty działalności pomocniczej K. wydziałowe
na rzecz wydz. Produkcji podst.
K. zarządu
na rzecz administracjiK. sprzedaży
na rzecz zbytu (np. transport sprzed. wyrobów)K. własny sprzedaży
na rzecz odb. zewnętrznych
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Środki trwałe w budowie
na rzecz ZFŚS, budowy ŚT
WYKŁ. III 6.11.2012
Przykład 1.1
Dwa wydziały produkcji pomocniczej wykonały w bm. następujące świadczenia:
1.Warsztat naprawczy na rzecz:
wydziału produkcji podstawowej 1 300 roboczogodzin
administracji 150 roboczogodzin
kompresorowni 200 roboczogodzin
2. Kompresorownia na rzecz:
wydziału produkcji podstawowej 20 000 m3
administracji 1 500 m3
warsztatów naprawczych 4 000 m3
Koszty pierwotne wynoszą:
Wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
Wydział kompresorowni 38 250 zł
Należy dokonać rozliczenia kosztów działalności pomocniczej, stosując:
układ równań,
pominięcie wybranego świadczenia wzajemnego (mniej istotnego),
stawkę planowaną do świadczeń wzajemnych warsztatu naprawczego (10 zł/rbh)
stawkę planowaną do rozliczenia wszystkich świadczeń warsztatu naprawczego (10 zł/rbh).
Rozwiązanie – sposób I:
x – koszt 1 roboczogodziny
y – koszt 1 m3
11 400 + 4 000 y = 1 650 x
33 250 + 200 x = 25 500 y
Rozw.
x = 10,684 y = 1,557
(koszty jednostkowe świadczeń)
Rozwiązanie – sposób II:
X – całkowity koszt wydziału naprawczego
Y – całkowity koszt kompresorowni
X = 11 400 = 0,1569 Y
Y = 38 250 + 0,1212 X
Rozw.: X = 17 737,25 Y = 40 399,97
Koszt jednostkowych świadczeń x = 17 737,25 / 1 650 = 10,74985
y = 40 399,97 / 25 500 = 1,584313
1. Rozliczenie kosztów warsztatów naprawczych 10,74985 zł/rbh
wydział produkcji podstawowej 1 300 * 10,74985 = 13 975 zł
administracja 150 * 10,74985 = 1 612 zł
kompresorownia 200 * 10,74985 = 2 150 zł
razem 17 737 zł
2. Rozliczenie kosztów kompresorowni 1,584313 zl/m3
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 1,584313 = 31 686 zł
administracja 1 500 * 1,584313 = 2 377 zł
koszty naprawcze 4 000 * 1,584313 = 6 337 zł
razem 40 400 zł
Koszty pierwotne
wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
wydział kompresorowni 38 250 zł
Koszty dział. Pomoc. Analityka: Warsztaty napr. Analityka: Kompresorownia
X)49 650 17 373 (1 X)11 400 17 373 (1 X)38 250 40 400 (2
1)2 150 40 400 (2 2)6 337 1)2 150
2) 6 337
58 137 58 137 17 737 17 737 40 400 40 400
Koszty wydziałowe Koszty zarządu
1) 13 975 1)162
2) 31 686 2) 2 377
1. Rozliczenie warsztatów naprawczych 10,74985 zł/rbh
wydział produkcji podstawowej 1 300 * 10,74985 = 13 975 zł
administracja 150 * 10,74985 = 1 612 zł
kompresorownia 200 * 10,74985 = 2 150 zł
razem 17 737 zł
2. Rozliczenie kosztów kompresorowni 1,584313 zl/m3
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 1,584313 = 31 686 zł
administracja 1 500 * 1,584313 = 2 377 zł
koszty naprawcze 4 000 * 1,584313 = 6 337 zł
razem 40 400 zł
Przykład 1.2. pomijanie świadczenia wzajemnego
Wybór mniej istotnego wzajemnego świadczenia (świadczenia do pominięcia w toku rozliczania)
Świadczenia WN na rzecz K stanowi ok. 12% całości świadczeń WN
Świadczenie K na rzecz WN stanowi ok. 16% całości świadczeń K
Ustalenie kolejności rozliczania:
1. Kompresorownia (po pominięciu)
2. Warsztaty naprawcze
Rozwiązanie:
1. Rozliczenie kosztów kompresorowni
38 250 zł / 25 500 m3 = 1,5 zł/m3
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 1,5 = 30 000 zł
administracja 1 500 * 1,5 = 2 550 zł
warsztaty naprawcze 4 000 * 1,5 = 6 000 zł
razem 38 250 zł
2. Rozliczenie kosztów warsztatów naprawczych
(11 400 zł + 6 000 zł) / 1 450 rbh = 12 zł/rbh
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 12 = 15 600 zł
administracja 1 500 * 12 = 1 800 zł
razem 17 400 zł
Koszty pierwotne
wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
wydział kompresorowni 38 250 zł
Koszty dział. Pomoc. Analityka: Warsztaty napr. Analityka: Kompresorownia
X)49 650 38 250 (1 X)11 400 17 400 (2 X)38 250 38 250 (1
1)2 150 17 400 (2 1)6 000
55 650 55 650 17 400 17 400 38 250 38 250
Koszty wydziałowe Koszty zarządu
1) 30 000 1)2 250
2) 15 600 2) 1 800
1. Rozliczenie kosztów kompresorowni
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 1,5 = 30 000 zł
administracja 1 500 * 1,5 = 2 550 zł
warsztaty naprawcze 4 000 * 1,5 = 6 000 zł
razem 38 250 zł
2. Rozliczenie kosztów warsztatów naprawczych
wydział produkcji podstawowej 20 000 * 12 = 15 600 zł
administracja 1 500 * 12 = 1 800 zł
razem 17 400 zł
WYKŁ. IV 20.11.2012
Przykład 1.3 Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej – stawki planowane
Do rozliczania świadczeń wzajemnych warsztatu naprawczego wykorzystywana jest stawka planowana w wysokości 10 zł/rbh.
Dotyczy tylko działu kompresorowni w WN.
Kolejność rozliczania:
Ustalenie wartości świadczenia wycenianego stawka planowaną
Rozliczenie kosztów kompresorowni (stawką rzeczywistą)
Rozliczenie pozostałych świadczeń warsztatu naprawczego (stawka rzeczywistą)
Rozwiązanie:
Wartość świadczenia WN na rzecz kompresorowni 200*10=2000 zł
Rozliczenie kosztów kompresorowni
(38 250 + 2 000)/ 25 5000 = 1,578 zł/m3
Wydział produkcji podst. 20 000 * 1,578 = 31 560 zł
Administracja 1 500 * 1,578 = 2 370 zł
Warsztat naprawczy 4 000 * 1,578 = 6 320 zł
Razem 40 250 zł
3. Rozliczenie kosztów WN
(11 400 + 6 300 – 2 000)/1 450 = 10,84 zł/rbh
Wydział produkcji podst. 1 300 * 10,84 = 14 100 zł
Administracja 150 * 10,84 = 1 620 zł
Koszty pierwotne
wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
wydział kompresorowni 38 250 zł
Koszty dział. Pomoc. Analityka: Warsztaty napr. Analityka: Kompresorownia
X)49 650 2 000 (1 X)11 400 2 000 (2 X)38 250 40 250 2)
1)2 000 40 250 (2 2)6 320 1) 2 000
2) 6 320
57 970 57 970 17 720 17 720 40 250 40 250
Koszty wydziałowe Koszty zarządu
2) 31 560 2)2 370
3) 14 100 3) 1 620
Przykład 1.4 Rozliczanie kosztów działalności pomocniczej – stawki planowane
Do rozliczania wszystkich świadczeń WN wykorzystywana jest stawka planowana w wysokości 10 zł/rbh.
Kolejność rozliczania:
Rozliczenie WN wycenianego stawka planowaną
Rozliczenie kosztów kompresorowni (stawką rzeczywistą)
Rozliczenie odchyleń dotyczących kosztów warsztatu naprawczego
Rozwiązanie:
Rozliczenie kosztów WN (ST. Plan.) 10,00 zł/rbh
Wydz. Produkcji podst. 1 300 * 10 = 13 000 zł
Administracja 150 * 10 = 1 500 zł
Kompresorownia 200 * 10 = 200 zł
Razem 16 500 zł
Rozliczenie kosztów kompresorowni
(38 250 + 2 000)/ 25 500 = 1, 578 zł/m3
Wydz. Produkcji podst. 20 000 1,578 = 31 560 zł
Administracja 1 500 * 1,578 = 2 370 zł
Kompresorownia 4 000 * 1,578 = 6 312 zł
Razem 40 250 zł
Koszty pierwotne
wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł
wydział kompresorowni 38 250 zł
Koszty dział. Pomoc. Analityka: Warsztaty napr. Analityka: Kompresorownia
X)49 650 16 500 (1 X)11 400 16 500 (1 X)38 250 40 250 2)
1)2 000 40 250 (2 2)6 320 1 220 (3 1) 2 000
2) 6 320 1 220 (3
57 970 57 970 17 720 17 720 40 250 40 250
Koszty wydziałowe Koszty zarządu
1) 13 000 1)1 500
2) 31 560 2) 2 370
3) 1 100 3) 120
Rozliczenie odchyleń dot. kosztów WN
Odchylenia wynoszą 1 220 zł (Dt)
Rozliczenie odchyleń na odbiorców świadczeń:
Warsztat naprawczy na rzecz:
Wydz. produkcji podst. 1 300 rbh
Administracji 150 rbh
a) Wskaźnik narzutu odchyleń
Wno = 1 220/1 450 = 0,84
b) Narzut odchyleń (odchylenia przypadające na):
Wydz. produkcji podst. 1 300 * 0,84 = 1 100 zł
Administracja 150 * 0,84 = 120 zł
Razem 1 220 zł
KALKULACJA KOSZTU WYTWORZENIA
Ogół czynności zmierzających do ustalenia kwoty i struktury kosztu wytworzenia w przekroju elementów składowych, zwanych pozycjami kalkulacyjnymi.
Kosztu wytworzenia może obejmować także
Wsadu materiałowego
Koszty przerobu – czyli cała reszta kosztów oprócz wsadu materiałowego
Przedmiotem kalkulacji jest jednostka produktu lub wielokrotność (wyrażona w jednostkach naturalnych lub umownych).
Cele kalkulacji
Dostarczanie informacji umożliwiających sporządzanie sprawozdania finansowego,
Wspieranie zarządzania informacjami przy podejmowaniu decyzji (np. w zakresie ustalania i zróżnicowania cen sprzedaży produktów, wprowadzania czy wycofywania wyrobów/usług z działalności przedsiębiorstwa),
Dostarczanie kierownictwu przedsiębiorstwa danych przydatnych do kontroli, analizy i oddziaływania na wysokość kosztów produkcji i operacji gospodarczych.
Zadania kalkulacji
uzyskanie danych dla oceny ekonomicznej efektywności wytworzenia określonych produktów.
Koszt wytworzenia (art. 28 ust. 3 i 4 UoR)
koszt wytworzenia produktu obejmuje
Koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz
Uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.
Koszty bezpośrednie obejmują:
Wartość zużytych materiałów bezpośrednich,
Koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją,
Inne koszty poniesione z związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.
Uzasadniona, odpowiednia do okresu wytwarzania produktu, część kosztów pośrednich obejmuje:
Zmienne pośrednie koszty produkcji,
Część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.
Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowanych remontów.
Zdolności produkcyjne wyrażane są najczęściej za pomocą takich mierników jak:
Liczba dostępnych roboczogodzin czasu pracy pracowników,
Liczba dostępnych maszynogodzin czasu pracy maszyn,
Wydajność linii produkcyjnej mierzona rozmiarami produkcji.
Koszt wytworzenia
k. bezpośrednie k. pośrednie zmienne uzasadnione k. pośrednie stałe
WF nieuzasadnione k. pośrednie stałe
BEZPOŚREDNIE POŚREDNIE
KOSZTY PRODUKCJI
WYKŁ. V 4.12.2012
Koszt wytworzenia (UoR)
W przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym przygotowaniem produktu do sprzedaży bądź długim okresem wytwarzania produktu, koszt wytworzenia można zwiększyć o:
Koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zapasu produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia,
Związane ze zobowiązaniami różnice kursowe, pomniejszone o przychody z tego tytułu.
Do kosztu wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:
Będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych,
Ogólnego zarządu,
Magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji,
Kosztów sprzedaży produktów.
Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.
Praktyczne zastosowanie definicji kosztu wytworzenia produktów wymaga od jednostki:
Dokonania podziału kosztów wydziałów (pośrednich produkcji) na stałe i zmienne (odrębnie dla każdego wydział produkcyjnego)
Określenia wielkości produkcji właściwej normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych
Zbudowania budżetów stałych kosztów pośrednich
Ustalenia stawki (stabilizowanej) narzutu tych kosztów (budżetowane koszty dzielone przez rozmiary produkcji odpowiadające normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych)
Rozliczania pośrednich kosztów stałych produkcji wskaźnikiem stabilizowanym
Rozliczanie pośrednich kosztów zmiennych produkcji wskaźnikiem rzeczywistym
Jeżeli wykonana produkcja będzie niższa od uznanej za zgodną z normalnym wykorzystaniem zdolności produkcyjnych, to koszty wytworzenia będą obciążone stawką stabilizowaną, a nierozliczone koszty stałe produkcji wpłyną na wynik finansowy.
W przeciwnym przypadku koszty produkcji „wchłoną” wszystkie koszty stałe produkcji (rzeczywiste).
Jednostki, których sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowi badania, nie mają obowiązku ustalania uzasadnionych i nie- kosztów pośrednich stałych. Wszystkie koszty pośrednie mogą być wliczane do kosztu wytworzenia.
Koszt wytworzenia – przykład 2
Przedsiębiorstwo produkuje masowo jeden rodzaj wyrobów.
Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych przyjmuje się 1 000 szt. wyrobów.
W bieżącym okresie wolumen produkcji wyniósł 800 szt. dla każdej kategorii kosztów.
Koszty bezpośrednie wyniosły 4 000 zł
Zmienne koszty pośrednie wytworzenia zmienne 1 600 zł
Stałe koszty pośrednie wytworzenia 3 500 zł
Koszty zarządu 1 000 zł
Koszty sprzedaży 400 zł
Należy wyliczyć koszt wytworzenia produktu oraz ustalić wynik finansowy na sprzedaży 500 szt. wyrobów po cenie netto 30 zł/szt.
Rozwiązanie
Stawka stabilizowana kosztów pośrednich stałych:
3 500 zł / 1 00 szt. = 3,5 zł/szt.
Narzut kosztów pośrednich stałych przypadających na wytworzone produkty:
3,5 * 800 szt. = 2 800 zł (uzasadnione koszty)
Koszt wytworzenia:
koszty bezpośrednie 4 000
zm. Koszty pośrednie 1 600
st. Koszty pośrednie 2 800
Całkowity koszt wytworzenia 8 400
Jednostkowy koszt wytworzenia
8 400 / 800 = 10,50 zł/szt.
wynik finansowy (ze sprzedaży)
Przychody ze sprzedaży produktów 15 000
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów -5 250
Koszty zarządu -1 000
Nieuzasadnione koszty pośr. Stałe (200*3,5) -700
Wynik finansowy 7 650
Wycena produktów pracy (UoR art. 28 pkt 3)
Kalkulacja kosztu wytworzenia
Podstawowe rodzaje kalkulacji:
Wstępna (ex ante)
Ofertowa
Planowa
Normatywna (operatywna)
Wynikowa – sprawozdawcza (ex post)
Metody kalkulacji
Kalkulacja podziałowa
Prosta
Współczynnikowa
Procesowa
Kalkulacja doliczeniowa
Zleceniowa
Asortymentowa
Kalkulacja podziałowa
Prosta Masowa produkcja jednego asortymentu wyrobów.
Współczynnikowa Masowa produkcja różnych wyrobów produkowanych z tego samego surowca, za pomocą takich samych zabiegów produkcyjnych i przy zastosowaniu tych samych maszyn i urządzeń.
Procesowa Stosowana w jednostkach gospodarczych, w których produkcja przechodzi przez szereg kolejnych faz produkcyjnych, wyodrębnionych w kalkulacji.
Kalkulacja podziałowa prosta
Jednostkowy koszt wytworzenia jest ustalany poprzez podzielenie poniesionych w danym okresie kosztów (Ko) przez ilość wytworzonych wyrobów w tym okresie (wyrażoną w jednostkach naturalnych):
$$kj = \ \frac{\text{Ko}}{\text{Wg}}$$
kj – koszt jednostkowy
Ko – koszty okresu
Wg – wyroby gotowe
Jeżeli na koniec okresu wystąpi produkcja w toku (Rk), należy określić jej wartość jednym ze sposobów:
Wycenić produkcje w toku wg kosztu planowanego:
$$kj = \ \frac{Ko - Rkp}{\text{Wg}}$$
Rkp – produkcja niezakończona wg kosztu planowanego
$$kj = \ \frac{\text{Ko}}{Wg + (ilosc\ Rk \times \%\ przerobu)}$$
Np. efektem produkcji jest 100 szt. Wyrobów gotowych oraz 40 szt. Rozpoczętych o 20% stopniu przerobu.
Poniesione koszty produkcji wynoszą 3 240 zł
Koszt jednostkowy wyrobu gotowego:
kj = 3 240 / (100+8) = 30 zł/szt.
Wycenić produkty gotowe wg kosztu planowanego
Przykład 3
Po rozliczeniu kosztów produkcji pomocniczej i kosztów wydziałowych na koncie Produkcja podstawowa zgromadzono następujące informacje:
| Materiały bezpośrednie | 2 000 |
|---|---|
| Płace bezpośrednie | 1 400 |
| Inne koszty bezpośrednie | 400 |
| Koszty wydziałowe | 600 |
W bieżącym miesiącu wytworzono 160 sztuk jednorodnych wyrobów gotowych oraz rozpoczęto produkcję 80 sztuk.
Należy ustalić koszt wytworzenia produktów gotowych i produkcji w toku wiedząc, że:
Produkcję w toku wyceniono wg kosztu planowanego na kwotę 944 zł.
Rozwiązanie
Całkowity koszt wytworzenia wyrobów gotowych:
4 400 – 944 = 3456 zł
Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych:
3 456zł / 160zszt. = 21,60 zł/szt.
Stopień zaawansowania przerobu produktów w toku określono na 50% w stosunku do wyrobów gotowych.
Rozwiązanie
Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych
4 400zł / (160 + 80 * 0,5)szt. = 22,00 zł/szt.
Wartość wyrobów gotowych: 160 szt. * 22 zł/szt. = 3 520 zł
wartość produkcji w toku: 80 szt. * 11 zł/szt. = 880 zł
Produkty gotowe wyceniono według kosztu planowanego na kwotę 3 584 zł.
Rozwiązanie
Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych:
3 584 zł / 160 szt. = 22,40 zł/szt.
Wartość produkcji w toku:
4 400 – 3 584 = 816 zł
WYKŁ. VI 18.12.2012
Kalkulacja podziałowa prosta
Przed przystąpieniem do kalkulacji należy uwzględnić:
Sposób wydawania surowców do produkcji (sukcesywnie lub jednorazowo na początku cyklu produkcyjnego)
Przyjętą zasadę wyceny produkcji w toku (wg pełnego kosztu wytworzenia, wg kosztów bezpośrednich, wg materiałów bezpośrednich, brak wyceny)
Jeżeli materiały wydawane są do produkcji na początku procesu technologicznego, to odrębnie należy kalkulować koszty zużytych materiałów, odrębnie pozostałe koszty (tzw. koszty przerobu)
Koszt jednostkowy materiałów bezpośrednich:
Kj(m) = Ko zużycia materiałów / WG + rzeczywista ilość Rk
Koszty przerobu to wszystkie koszty które tworzą produkty z wyjątkiem surowców
Koszty przerobu przypadające na jednostkę wyrobu:
Kj(p) = Ko przerobu / WG + (ilość Rk * % przerobu)
Przykład 4.1
Koszty poniesione w fazie produkcji obejmowały następujące pozycje:
Materiały bezp. 4 060 zł
Płace bezp. 2 320 zł
Koszty wydziałowe 1 740 zł
razem 8 120 zł
Efektem produkcji w danym okresie było 500 sztuk wyrobów gotowych oraz 200 sztuk rozpoczętych produktów przerobionych w 40%.
Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia przyjmując, że:
produkcja w toku wyceniana jest w pełnym układzie kalkulacyjnym (wg kosztu wytworzenia),
produkcja w toku wyceniana jest na podstawie materiałów bezpośrednich,
produkcja w toku wyceniana jest na podstawie kosztów bezpośrednich, materiały wydawane są jednorazowo na początku cyklu produkcyjnego.
| Pozycje kalkulacyjne | Poniesione koszty | Ilość jednostek produkcyjnych | Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu | Jednostkowy koszt wytworzenia produktu w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 4 060 | 580 | 7,00 | 2,80 |
| Płace | 2 320 | 580 | 4,00 | 1,60 |
| Koszty wydziałowe | 1 740 | 580 | 3,00 | 1,20 |
| Razem | 8 120 | X | 14,00 | 5,60 |
Sprawdzenie
Wyroby gotowe 500 * 14 = 7 000
Produkcja w toku 200 * 5,6 = 1 120
8 120
Przykład 4.2
| Pozycje kalkulacyjne | Poniesione koszty | Ilość jednostek produkcyjnych | Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu | Jednostkowy koszt wytworzenia produktu w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 4 060 | 580 | 7,00 | 2,80 |
| Płace | 2 320 | 500 | 4,64 | - |
| Koszty wydziałowe | 1 740 | 500 | 3,48 | - |
| Razem | 8 120 | X | 15,12 | 2,80 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe 500 * 15,12 = 7 560
Produkcja w toku 200 * 2,80 = 560
8 120
Przykład 4.3
| Pozycje kalkulacyjne | Poniesione koszty | Ilość jednostek produkcyjnych | Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu | Jednostkowy koszt wytworzenia produktu w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 4 060 | 700 | 5,80 | 5,80 |
| Płace | 2 320 | 580 | 4,00 | 1,60 |
| Koszty wydziałowe | 1 740 | 500 | 3,48 | - |
| Razem | 8 120 | X | 13,28 | 7,40 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe: 500 * 13,28 = 6 640
Produkcja w toku: 200 * 7,40 = 1 480
8 120
Jeżeli na początku okresu występuje produkcja w toku (Rp) to koszt wytworzenia wyrobów gotowych i produkcji w toku można ustalić dwoma sposobami:
metodą kosztu przeciętnego
Jednostkowy koszt wytworzenia:
Kj = Rp + Ko / WG
metodą kosztu bieżącego okresu (miesiąca) ( FIFO)
Kj = Ko / WG + ilość Rk – ilość Rp
Przykład 5
Konto Produkcja podstawowa wykazuje następujące pozycje kosztów
| Pozycje kalkulacyjne | Produkcja w toku na początek okresu (Rp) | Koszty bieżącego miesiąca (Ko ) |
|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 210.00 | 540.00 |
| Koszty przerobu | 81.00 | 757.50 |
| Razem | 291.00 | 1 297.50 |
Dane ilościowe o produkcji:
remanent początkowy produkcji niezakończonej stanowiło 30 szt. wyrobów zaawansowanych w 30 % z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu,
w bieżącym miesiącu przekazano do magazynu 100 szt. wyrobów gotowych,
remanent końcowy stanowiło 20 szt. wyrobów przetworzonych w 50 % w stosunku do wyrobów gotowych.
Materiały wydawane są do produkcji w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji wyrobów.
Przeprowadzić kalkulację kosztów wytworzenia wyrobów stosując metodę:
1) kosztu przeciętnego,
2) kosztu okresu bieżącego (metoda FIFO).
| Pozycje kalkulacyjne | Poniesione koszty Rp + Ko |
Ilość jednostek produkcyjnych | Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu | Jednostkowy koszt wytworzenia produktu w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 750 | 120 | 6,25 | 6,25 |
| Koszty przerobu | 838 | 110 | 7,62 | 3,81 |
| Razem | 1 588,50 | X | 13,87 | 10,06 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe: 100 * 13,87 = 1 387,00
Produkcja w toku: 20 * 10,06 = 201,20
1 588,20
Przykład 5.2
Etap I – kalkulacja kosztu wytworzenia produktów rozpoczętych w bieżącym miesiącu
| Pozycje kalkulacyjne | Poniesione koszty b.m (Ko) |
Ilość jednostek produkcyjnych | Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu | Jednostkowy koszt wytworzenia produktu w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 540 | 90 | 6,00 | 6,00 |
| Koszty przerobu | 757,50 | 101 | 7,50 | 3,75 |
| Razem | 1 297,50 | X | 13,50 | 9,75 |
Ilość produkcji b.m = (WG + Rk – Rp)
Dla materiałów: 100 + 20 – 30 = 90
Dla przerobu: 100 + 10 – 9 = 101
Etap II – kalkulacja kosztu wytworzenia produktów rozpoczętych w poprzednim okresie, a dokończonych w b.m
| Pozycje kalkulacyjne | Rp | Jednostkowy koszt Rp (Rp/30szt) | + 70% Ko (kosztów przerobu) | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych |
|---|---|---|---|---|
| Materiały | 210 | 7,00 | - | 7,00 |
| Koszty przerobu | 81 | 2,70 | 5,25 (70% * 7,50) | 7,95 |
| Razem | 291 | 9,70 | 5,25 | 14,95 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe z Rp: 30 * 14,95 = 448,50
Wyroby gotowe w całości wytworzone w b.m: 70 * 13,50 = 945,00
Produkcja w toku 20 * 9,75 = 195,00
1 588,50
WYKŁ. VII 15.01.2013
Kalkulacja podziałowa współczynnikowa
Polega na sprowadzeniu ilości wyprodukowanych różnych wyrobów do „wspólnego mianownika” dzięki przeliczeniu ich na jednorodne (umowne) przedmioty kalkulacji (za pomocą współczynników).
Zastosowane współczynniki wyrażają stosunkowy udział poszczególnych wyrobów w kosztach produkcji.
Współczynnik powinien być tak dobrany, żeby uwzględniał technologie produkcji, zużycie materiałów, płac i innych kosztów na jednostkę produkcji, a więc żeby umożliwiał dokonanie względnie prawidłowego podziału kosztów na poszczególne wyroby. Współczynnikami mogą być np. ciężar wyrobów, pojemność, grubość, czas obróbki.
Etapy
Wskazanie rzeczywistej wielkości produkcji poszczególnych wyrobów
Dobór współczynników dla poszczególnych produktów
Przeliczenie wielkości produkcji na umowne jednostki
Wyznaczenie kosztu wytworzenia jednostki umownej:
kj umownej = Ko / ilość jednostek umownych
Obliczenie jednostkowego rzeczywistego kosztu wytworzenia każdego wyrobu gotowego:
kj wyrobu A = kj umownej * współczynnik wyrobu A
Obliczenie jednostkowego kosztu produktu w toku
Przykład 6
Przedsiębiorstwo produkuje masowo z tych samych surowców i przy zastosowaniu tych samych technologii dwa rodzaje wyrobów: F i P. Wyroby te różnią się od siebie wagą oraz pracochłonnością. Zróżnicowanie to (wyrażone wskaźnikami) oraz wielkość produkcji jest następujące:
Wyrób Waga Pracochłonność Produkcja gotowa Produkcja w toku
F 2 1 900 szt. 150 szt. w 20%
P 3 2 600 szt.
Produkcja w toku na początek okresu nie wystąpiła.
Poniesione w okresie sprawozdawczym koszty wynoszą:
koszty wsadu materiałowego 9 750 zł
koszty przerobu 11 715 zł
Obliczyć koszty jednostkowe wyrobów F i P wiedząc, że koszty wsadu materiałowego kształtują się proporcjonalnie do wagi (materiały wydawane są do produkcji na początku procesu technologicznego), a koszty przerobu do pracochłonności poszczególnych wyrobów.
| Produkt | Rzecz. wielkość produkcji | Współczynnik | Ilość jedn. umownych | Koszt jednostki umownej | Jedn. k. wyrobu gotowego | Jedn. k. produktu w toku |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Rozliczenie kosztu zużytych materiałów | ||||||
| F | 1 050 | 2 | 2 100 | 2,5 | 5,0 | 5,0 |
| P | 600 | 3 | 1 800 | 7,5 | - | |
3 900 9 750/3900 Rozliczenie kosztów przerobu |
||||||
| F | 930 | 1 | 930 | 5,5 | 5,5 | 1,1 |
| P | 600 | 2 | 1 200 | 11,0 | - | |
| 2 130 11 715/2 130 |
Jednostkowy koszt wytworzenia:
Wyrobu gotowego F 10,50 zł/szt. Produktu w toku F 6,10 zł/szt.
Wyrobu gotowego P 18,50 zł/szt.
Sprawdzenie kalkulacji:
Wartość wyrobów gotowych F
900 * 10,50 = 9 450,00
Wyrobów gotowych P
600 * 18,50 = 11 100,00
Wartość produkcji w toku (P)
150 * 6,10 = 915,00
RAZEM 21 465,00
Kalkulacja doliczeniowa
Stosowana jest w jednostkach gospodarczych wytwarzających jednostkowo lub seryjnie szeroki asortyment wyrobów przy użyciu wielu zróżnicowanych surowców i z wykorzystaniem różnych procesów technologicznych
Przedmiotem kalkulacji ,przy metodzie doliczeniowej mogą być:
jednostka wyrobu bądź detale skompilowanych wyrobów,
zlecenie produkcyjne obejmujące określoną liczbę jednorodnych produktów,
produkcja miesięczna określonego asortymentu wyrobów bez względu na to czy stanowi ona kilka serii, czy też obejmuje część serii wytworzonej w dłuższym okresie.
1. i 3. – kalkulacja asortymentowa
2. - kalkulacja zleceniowa
Czynności:
jednoznaczne określenie przedmiotu kalkulacji,
otwarcie karty kalkulacyjnej dla każdego wyodrębnionego przedmiotu kalkulacji, w przypadku wystąpienia produkcji w toku na początek okresu należy wprowadzić dane kosztowe w przekroju pozycji kalkulacyjnych dotyczących stanu początkowego tej produkcji,
gromadzenie kosztów bezpośrednich przedmiotu kalkulacji na poszczególnych kartach kalkulacyjnych na podstawie dokumentów źródłowych (kart pracy, dowodów Rw) lub pomiaru,
doliczenie (za pomocą kluczy rozliczeniowych) do kosztów bezpośrednich kosztów bezpośrednich wytworzenia; suma kosztów bezpośrednich i kosztów pośrednich wytworzenia stanowi koszt wytworzenia określonego przedmiotu kalkulacji,
kontrola postępu robót i uzyskanych efektów w postaci produkcji zakończonej, produkcji w toku i ewentualnie zleceń zaniechanych oraz ustalenie kosztów wymienionych efektów procesu produkcyjnego.
Struktura kosztu wytworzenia obejmuje:
koszty bezpośrednie związane z wytwarzaniem wyróżnionych jednostek kalkulacyjnych (ujmowanie bieżąco w kartach kalkulacyjnych)
koszty pośrednie, wspólne dla wytwarzanych kilku czy wszystkich produktów
Rozliczenie kosztów pośrednich produkcji (kosztów wydziałowych)
Koszty pośrednie produkcji w bieżącej ewidencji księgowej są na koncie „Koszty wydziałowe”. Są to koszty wspólne dla kilku produktów.
Rozliczenie kosztów pośrednich prowadzi do możliwie wiernego odzwierciedlenia zaabsorbowanego przez poszczególne produkty potencjału wytwórczego danego wydziału.
Przy ewidencji i rozliczaniu kosztów pośrednich należy uwzględnić następujące czynniki:
ujęcie kosztów pośrednich w przekroju określonych miejsc ich powstawania, przed dokonaniem ostatecznego ich rozliczenia,
zapewnienie odpowiedniego rozliczenia kosztów w czasie,
prawidłowy dobór i zastosowanie kluczy podziałowych metod rozliczania kosztów pośrednich.
Podstawa rozliczania kosztów wydziałowych pomiędzy produkty powinna możliwie wiernie odzwierciedlać związek, jaki zachodzi między tymi kosztami a wyrobami.
Podstawą rozliczenia mogą stanowić np.:
koszty materiałów bezpośrednich,
koszty płac bezpośrednich,
czas pracy robotników,
czas pracy maszyn.
Procedura rozliczania
$$\mathbf{Wn = \ }\frac{\mathbf{\text{koszty\ do\ rozliczenia}}}{\begin{matrix}
\mathbf{\text{podstwa\ rozliczenia}} \\
\mathbf{(suma\ klucza\ podzialowego)} \\
\end{matrix}}\mathbf{\times 100}$$
$$\mathbf{Nk =}\frac{\mathbf{Wn\ \times podstawa\ roz}\mathbf{liczenia\ przypadajaca\ na\ dany\ produkt}}{\mathbf{100\%}}$$
Rozliczanie kosztów pośrednich produkcji
Jeżeli funkcjonuje kilka wydziałów produkcyjnych, to ich koszty pośrednie mogą być rozliczane:
jednym wspólnym narzutem (scalonym, skumulowanym),
narzutami indywidualnymi.
Narzuty scalone można stosować, jeżeli:
wszystkie wyroby przechodzą przez ten sam lub podobny proces technologiczny,
wysokość narzutu kosztów wydziałowych w stosunku do identycznej bazy doliczeń dla poszczególnych wydziałów jest zbliżona,
udział poszczególnych wydziałów w produkcji wyrobów jest jednakowy.
Gdy warunki te nie są spełnione, za celowe należy uznać rozliczanie kosztów wydziałowych na produkty narzutem indywidualnym.
Przykład 7.1
Przedsiębiorstwo „Sigma” posiadające dwa, zróżnicowane pod względem specjalizacji technologicznej, wydziały produkcji podstawowej W-1 oraz W-2, wytwarzało w okresie sprawozdawczym różnorodne produkty na podstawie dwóch zleceń.
W badanym okresie poniesiono koszty wydziałowe w wysokości 480 000 zł, z czego przypadało na:
W-1 234 000,
W-2 246 000.
Wybrane wielkości charakteryzujące produkcję podstawową prezentuje tabela:
Informacje faktyczne za dany miesiąc
| Wyszczególnieni | Ogółem | Zlecenie 1 | Zlecenie 2 |
|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 120 000 | 60 000 | 60 000 |
Robocizna bezpośrednia, w tym: W-1 W-2 |
100 000 60 000 40 000 |
60 000 50 000 10 000 |
40 000 10 000 30 000 |
| Inne koszty bezpośrednie | 108 000 | 82 000 | 26 000 |
| Razem koszty bezpośrednie | 328 000 | 202 000 | 126 000 |
Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia, przyjmując do rozliczenia kosztów pośrednich produkcji:
metodę jednolitego narzutu proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej,
metodę zróżnicowanych stawek narzutu (dla poszczególnych wydziałów proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej).
Rozwiązanie:
Wskaźnik scalony narzutu kosztów pośrednich Wn = 480 000/100 000 * = 480%
Narzut kosztów pośrednich (wydziałowych)
N1 = 4,8 * 60 000 = 288 000 N2 = 4,8 * 40 000 = 192 000
Kalkulacja kosztu wytworzenia
| Wyszczególnienia | Ogółem | Zlecenie 1 | Zlecenie 2 |
|---|---|---|---|
| Koszty bezpośrednie | 328 000 | 202 000 | 126 000 |
| Narzut kosztów pośrednich | 480 000 | 288 000 | 192 000 |
| Koszt wytworzenia zleceń | 808 000 | 490 000 | 318 000 |
EGZAMIN: test jednokrotnego wyboru 11 pytań z ujemnymi punktami, trzeba mieć zaliczenie, długopis i kalulator