MOTYWACJA

MOTYW (MICHOTTE) - jest to racja działania. Specyficzny stan wewnętrzny, który wyzwala napięcie motywacyjne. Motywy mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne.

MOTYWACJA - to stosunek między motywem, a wyborem albo celem.

• KLASYFIKACJA POTRZEB

POTRZEBA:

• jest podstawowym warunkiem powstawania motywacji,

• to takie czynniki, bez których jednostka obyć się nie może, a ich brak wywołuje deprawację (lub inaczej - jednostka nie może bez nich normalnie funkcjonować),

• występuje, gdy następuje stan jej niezaspokojenia, czyli sytuacja braku.

► WG MASŁOWA:

1. Potrzeby podstawowe (5 grup) - niedoboru:

1. potrzeby fizjologiczne:

• głodu,

• snu,

• pragnienia,

• aktywności,

• doznań zmysłowych,

• seksualne,

• macierzyństwa,

• itp.

1. Potrzeby bezpieczeństwa:

• bezpieczeństwa,

• pewności,

• stałości,

• opieki,

• zależności,

• wsparcia,

• protekcji,

• przestrzeganie określonych praw,

• wolność od lęku,

• ładu,

• wolności od niepokoju,

• porządku,

• wolności od chaosu.

Ich deprawacja prowadzi do poczucia zagrożenia i niepewności jutra !!!

1. Potrzeby społeczne:

• przynależności,

• miłości.

Niezaspokojenie tych potrzeb wpływa na ujemnie na jednostkę, warunkuje rozwój społeczny, staje się przyczyną niezadowolenia i niechęci do życia.

1. Potrzeby uznania i prestiżu (szacunku):

• pragnienia potęgi, wyczyny, wolności,

• respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie powszechnej uwagi.

Deprawacja tych potrzeb prowadzi do kompleksów, chęci górowania nad innymi, hałaśliwego demonstrowania własnej osoby.

1. Potrzeba samorealizacji (samoaktualizacji) - jest to dążenie człowieka do rozwoju swoich potencjalnych możliwości, zainteresowań i uzdolnień. Dążenie to jest konieczne, aby utrzymać spokój wewnętrzny, równowagę.

Maslov wylicza jeszcze:

1. potrzebę poznawczą:

• potrzeba wiedzy,

• potrzeba zrozumienia,

• potrzeba ciekawości,

2. potrzebę estetyczną:

• poczucie piękna,

• poczucie harmonii,

• poczucie ładu.

2. Metapotrzeby:

1. potrzeby wzrostu:

• potrzeba sprawiedliwości,

• poczucie dobra, piękna, porządku.

Niezaspokojenie tych potrzeb prowadzi do choroby organizmu w następstwie, której pojawiają się takie stany jak: alienacja, udręka duchowa, apatia, cynizm.

► WG MURRAY`A

POTRZEBA - jako hipotetyczna siła o fizykochemicznej naturze, zlokalizowana w mózgu, która organizuje percepcję, spostrzeganie, myślenie, napęd do działania i działanie. Potrzeby mogą być wzbudzone przez czynniki zewnętrzne lub przez bodźce zewnętrzne.

Murray podzielił potrzeby na różne typy:

1. Potrzeby pierwotne (wiscerogeniczne) - związane są z procesami organicznymi, a ich zaspokojenie przynosi zadowolenie fizyczne, np. potrzeba powietrza, H2O, pokarmu, laktacji, defekacji oraz seksualna.

2. Potrzeby wtórne (psychogeniczne) -wywodzą się z potrzeb pierwotnych, lecz nie są związane z procesami organicznymi, np. potrzeba nabywania, konstruowania, osiągnięć, uznania, pokazania się, dominacji, autonomii, uległości.

1. Potrzeby zewnętrzne (jawne) - wyrażane są w zachowaniu motorycznym.

2. Potrzeby ukryte (utajone) - świat fantazji lub snów.

1. Potrzeby skoncentrowane,

2. Potrzeby rozproszone.

1. Potrzeby proaktywne - zdeterminowane są wewnętrznie, potrzeba ta uruchamia się samorzutnie pod względem czegoś, co istnieje w danej osobie.

2. Procesy reaktywne - są wzbudzane w odpowiedzi na zdarzenia zewnętrzne.

1. Potrzeby aktywności - czynności związane z widzeniem, słyszeniem, myśleniem, mową - od urodzenie.

2. Potrzeby skoncentrowane na wyniku - potrzeby prowadzące do jakiegoś pożądanego stanu lub wyniku końcowego.

3. Potrzeby fortuny - wymagają od nas, abyśmy jeśli już coś robimy to robili to na pewnym poziomie jakości i doskonałości - tylko wtedy osiągniemy przyjemność działania.

Murray uważał, że potrzeby stanowią siłę napędową ludzkiego działania i, że wpływają na rozwój osobowości. Wg Murray`a każdy ma wiązkę potrzeb, w której aktualnie jedna z nich dominuje, a reszta jest jej podporządkowana.

• 27 POTRZEB PSYCHICZNYCH WG MURRAY`A

• afiliacji,

• agresji,

• autonomii,

• dominowania,

• doznań zmysłowych,

• doznawania aprobaty (uznanie innych),

• nabywania,

• odrzucania i izolacji,

• informowania innych,

• oparcia i doznawania opieki,

• opiekowania się,

• osiągnięć,

• pokazania się, uzewnętrzniania osobowości,

• poniżania się,

• porządku,

• przeciwdziałania,

• poznawcza,

• samoobrony,

• seksu,

• ulegania,

• unikania poniżeń we własnym środowisku,

• unikania fizycznego urazu,

• unikania psychicznego urazu e strony innych,

• tworzenia,

• zabawy,

• zrozumienia,

• zatrzymywania.

• PROCESY MOTYWACYJNE, A PROCESY UMYSŁOWE:

Motywacja ma wpływ na procesy umysłowe; spostrzeganie, myślenie, wyobraźnie, pamięć. Wpływ ten może być specyficzny i niespecyficzny.

WPŁYW NIESPECYFICZNY - jest konsekwencją stanu pobudzenia i wyraża się w większej lub mniejszej sprawności przebiegu tych procesów.

WPŁYW SPECYFICZNY - polega na tym, że procesy motywacyjne oddziałują jako czynnik, który selektywnie albo ułatwia albo utrudnia przebieg pewnych procesów umysłowych co prowadzi do:

• wyolbrzymienia pewnych informacji,

lub

• osłabienia pewnych informacji.

DOJRZAŁA OSOBOWOŚĆ WARUNKUJE OBIEKTYWNOŚĆ I TRAFNOŚĆ POZNANIA.

• PRAWO YERKESA - DODSONA

Pobudzenie procesu motywacyjnego powoduje zmiany w sprawności działania. Zmiany te wiążą się z właściwością procesu motywacyjnego, która została nazwana INTENSYWNOŚCIĄ.

► I PRAWO YERKESA - DODSONA

W miarę wzrostu intensywności motywacji czynność wykonywana jest do pewnego poziomu (krytycznego) coraz lepiej, po czym zaczyna się pogarszać, aż do zupełnej dezorganizacji.

Poziom wykonywania jest wysoki, a działanie przebiega sprawnie, gdy intensywność jest umiarkowana. Jeśli intensywność jest mała lub zbyt wysoka to poziom wykonania jest niski. Pojawiają się wówczas:

• liczne błędy, zawężenie pola uwagi,

• „pustka w głowie”,

• fiksacja,

• represja.

► II PRAWO YERKESA - DODSONA

Przy zadaniach prostych nawet bardzo intensywne motywy nie wywołują poważniejszych zmian w sprawności działanie, natomiast przy zadaniach skomplikowanych już niewielki wzrost intensywności motywacji może spowodować pogorszenie sprawności działania.

Rodzaje konfliktów motywacyjnych - czyli konflikt między dążeniami jednej osoby:

1. konflikt przyciąganie-przyciąganie - jednostka musi wybrać jeden z dwóch, równie dla siebie atrakcyjnych celów,

2. konflikt unikanie-unikanie - człowiek musi dokonać wyboru między dwoma celami, które mają dla niego wartość ujemną,

3. konflikt przyciąganie-unikanie - sytuacja, w której sam cel ma dla jednostki wartość pozytywną i negatywną. Występują tu następujące zależności:

• w miarę zbliżania się do celu rośnie tendencja do przyciągania i unikania,

• przyrost siły unikania jest szybszy niż przyrost siły przyciągania.

---