kontrola emocjonalna

NARZĘDZIA

1. Kwestionariusz Kontroli Emocjonalnej KKE [Brzeziński]

LEKTURA

1. Brzeziński, J. (1973). Kształtowanie się mechanizmu kontroli emocjonalnej. Kwartalnik pedagogiczny, 18(3), 99-108.

2. Kofta, M. (1979). Samokontrola a emocje. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Skrawki teorii

Samokontrola emocjonalna

Czynność samokontroli to zachowanie podejmowane w celu redukcji postrzeganej rozbieżności między standardem osobistym a własną emocją lub formą zachowania.

Techniki kontroli to świadome czynności samokontroli.

• Kontrola negatywna - wytłumienie niepożądanej formy zachowania

• Kontrola pozytywna - włączenie pożądanej formy zachowania

Klasy czynności samokontroli ze względu na obiekt, na który skierowane jest oddziaływanie jednostki (wg. Kocowskiego):

• Oddziaływanie na sytuację emocjorodną

• Reinterpretacja sytuacji emocjorodnej

• Oddziaływanie na ośrodkowy proces emocjonalny (wzbudzenie emocji przeciwstawnej lub wyładowanie zastępcze)

• Działanie na motywację emocjonalną

• 
  Pohamowanie działania sterowanego emocją

Grupy technik samokontroli emocjonalnej:

• Techniki sytuacyjne - modyfikacje sytuacji emocjorodnej

• Techniki kontroli wewnętrznej (symbolicznej) - modyfikacja pobudzenia emocjonalnego

• Techniki kontroli ekspresji

TECHNIKI KONTROLI SYTUACYJNEJ nie prowadzą do negatywnych następstw

przykłady:

• unikanie sytuacji emocjorodnych i usuwanie się z nich

• poszukiwanie i podtrzymywanie kontaktu z bodźcami emocjorodnymi

• „robienie czegoś innego” - poszukiwanie i włączanie bodźców uruchamiających reakcje, które wykluczają emocję (Skinner, 1953)

TECHNIKI KONTROLI WEWNĘTRZNYCH WYZNACZNIKÓW EMOCJI

dwie odrębne grupy technik: oddziaływujące na poznawcze aspekty emocji lub skierowane na komponent fizjologiczny (patrz koncepcja Schachtera i Singera)

przykłady:

• tłumienie - hamowanie wewnętrznych (symbolicznych) bodźców uruchamiających emocje. Polega to na uruchomieniu nowego ciągu myśli eliminującego niepożądaną emocję, odwróceniu uwagi i skierowaniu na coś innego i niezgodnego z poprzednim - „robienie czegoś innego”

• autoperswazja - wypowiadanie uspokajających słów - powszechna w użyciu.

OSOBOWOŚCIOWE UWARUNKOWANIA KONTROLI EMOCJI

Wysoki poziom samokontroli charakteryzuje osoby o:

• Wyższym poziomie inteligencji

• Większym zróżnicowaniu psychologicznym

• Introwertyczne

• Silnym poczuciu własnej odrębności i refleksyjności

• Funkcjonujące w głębszej perspektywie czasowej

• O uogólnionym poczuciu panowania nad swoim otoczeniem

• Lepiej przystosowane psychologicznie i społecznie

• Cechujące się relatywnie wyższą stabilnością zmiennych fizjologicznych

NARZĘDZIA

1. Kwestionariusz Kontroli Emocjonalnej - J. Brzeziński

kontrola emocjonalna - działa w różnych ogniwach procesu emocjonalnego z różną siłą

Kwestionariusz składa się z 5 skal, które mierzą siłę oddziaływania kontroli emocjonalnej w poszczególnych ogniwach procesu emocjonalnego.

Profil psychometryczny - obrazuje strukturę kontroli emocjonalnej. Pomiędzy poszczególnymi skalami mogą zachodzić interkorelacje. Stwierdzenia do kwestionariusza zostały zaczerpnięte z literatury przedmiotu.

1. skala kontrola ekspresji (Ke): mierzy zdolność osoby do kontrolowania zewnętrznych przejawów emocji takich jak np. ruchy całego ciała, kończyn, drżenie rąk, wokalizacja, śmiech, płacz, wyraz mimiczny twarzy. Nie bada: pocenia, blednięcia, czerwienienia się (nie da się tego wyuczyć).

Wysoki wynik - świadczy o nadmiernej kontroli ekspresji emocji.

Niski wynik - niedostatecznie wykształcona kontrola ekspresji

2. skala motywacji emocjonalno-racjonalnej (Mer): mówi o rodzaju motywacji u jednostki; jeden koniec skali prezentuje zachowania motywowane emocjonalnie; drugi koniec skali zachowania motywowane racjonalnie. Wynik pozwala określić typ sterowania własnym zachowaniem.

Wysoki wynik - kontrolowane, przemyślane zachowania;

Niski wynik - impulsywność zachowania.

3. skala odporności emocjonalnej (O): mierzy zdolność osoby do niezderorganizowania się pod wpływem przeżywanych emocji dodatnich lub ujemnych. Uwzględnia także oddziaływanie na przedmiot emocji, pozwalające osobie stłumić aktualnie rozwijający się proces emocjonalny. Mierzy zdolność do kontrolowania własnych zachowań w stanach emocjonalnych.

Wysoki wynik - osoba jest odporna na emocje i nadmiernie kontroluje swoje zachowanie.

Niski wynik - nieodporna na emocje, nie kontroluje swoich zachowań. (Nie jest to to samo, co pobudliwość lub brak pobudliwości, dalej jest w stanie skontrolować emocje).

4. kontrola sytuacji (Ks): mierzy zdolność osoby do kontrolowania sytuacji wywołujących emocje przez odpowiednią ich percepcję i interpretację. Uwzględniany fakt czy osoba łatwo wchodzi w sytuacje emotogenne czy ich unika.

Wysoki wynik - świadczy o nadmiernej kontroli sytuacji przejawiającej się głównie w formie lękowej a wynikającej z obronnie ukierunkowanej percepcji i interpretacji tej sytuacji emotogennej.

Niski wynik - osoba zbyt łatwo wchodzi w sytuacje emotogenne, nie zastanawiając się nad konsekwencjami wynikającymi z tego faktu.

5. skala pobudliwości emocjonalnej (Pe): mierzy próg ogólnej pobudliwości emocjonalnej. Wynik w tej skali mówi o stopniu łatwości wchodzenia osoby w stan emocjonalny pod wpływem bodźców wywołujących emocje. Im niższy wynik w tej skali tym trudniej osoba wchodzi w stan emocjonalny, tym mniej jest pobudliwa emocjonalnie.

BONUS DLA PRYMUSÓW

KONTROLA EMOCJONALNA w ujęciu Brzezińskiego (w czarnych owalach elementy kontroli mierzone przez KKE)

Emocje i motywacje/ćwiczenia/kontrola emocjonalna [skrypt by jolarosińska&marekjaros2006] 4/4

emocje i motywacje/ćwiczenia

Tatanka Yotanka (Sitting Bull)/Sioux

1831 - 1890 [Mistrz skali Ke]

kontrola emocjonalna

działanie emocjonalne

wzorce i normy kulturowe

wyuczone postawy i reakcje emocjonalne

właściwości AUN i OUN

aspekt ekspresyjny

aspekt sprawnościowy

Mer

Pe

O

Ke

Ks

tor motywacyjny

tor fizjologiczny

proces emocjonalny

sytuacja emotogenna

---