Wykłady 3-5 - I rok studia - Podstawy Bil (3)

Temat 3: Szczegółowy podział zadań określa Ustawa o bibliotekach z dnia 27 czerwca 1997 roku „Dziennik Ustaw” nr 85 poz. 539

1. Zadania bibliotek i poszczególnych rodzajów bibliotek na podstawie Ustawy o bibliotekach.

2. Dokumenty uzupełniające zadania bibliotek tworzących narodowy zasób bibliotecznych - przykłady bibliotek

• Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 24.11.1998 roku, w sprawie ustalenia wykazu bibliotek, których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny. „Dziennik Ustaw” 1998 nr 146, poz.955

• Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 19.03.1998 roku, w sprawie zasad i trybu zaliczania bibliotek do bibliotek naukowych oraz ustalania ich wykazu. „Dziennik Ustaw” 1998 nr 44, poz.269.

3. Znaczenie pierwszych rozporządzeń prawnych dotyczących podstaw organizacji polskich bibliotek:

a) . Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi

z dnia 17 kwietnia 1946 roku. „Dziennik Ustaw” nr 26, poz.163.

• pierwszy w bibliotekarstwie akt prawny określający zakres opieki państwa nad wszystkim bibliotekami i zbiorami bibliotecznymi,

• obowiązywał do 17 lipca 1968 roku do wejścia w życie Ustawy o bibliotekach z dnia 9 kwietnia 1968 roku

• podstawa prawna do późniejszego określenia w Ustawie o bibliotekach, ogólnokrajowego charakteru własności zbiorów bibliotecznych:

- art.1 określił, że zbiory biblioteczne jako narodowe mienie kulturalne; biblioteki i zbiory biblioteczne zarówno krajowe, jak i znajdujące się zagranicą, a będące własnością lub w posiadaniu obywateli polskich lub instytucji polskich, uznaje się za narodowe mienie kulturalne, powołane do służenia dobru ogólnemu;

- art. 2 Dekret ustanawiał ogólnokrajową sieć bibliotek utrzymywanych przez państwo lub inne związki publiczno - prawne;

- kompetencje ministra oświaty w organizacji państwowych bibliotek zostały przekazane w 1951 roku ministrowi kultury i sztuki;

- art.3 - Naczelny nadzór i opiekę nad bibliotekami i zbiorami bibliotecznymi powierzał ministrowi oświaty, poprzez Naczelną Dyrekcję Bibliotek, stanowiącą jeden z departamentów Ministerstwa Oświaty;

- ustanowienie Państwowej Rady Bibliotecznej i terenowych organów opiniodawczo-doradczych ( wojewódzkich, powiatowych, gminnych ) Państwowa Rada Biblioteczna nie została wówczas powołana. a część jej zadań wykonywała w latach 1952-56 Rada Czytelnictwa i Książki.

4.Ustawa o bibliotekach w przeciwieństwie do Dekretu z 1946 roku nie określiła jednego organu administracji państwa w zakresie nadzoru nad wszystkimi bibliotekami, natomiast ustaliła kilka organów centralnej administracji w zakresie nadzoru nad bibliotekami.

- Znaczenie pierwszej ustawy o bibliotekach: w ogólnokrajowej sieci bibliotecznej ustalono zasady: a) specjalizacji w gromadzeniu zbiorów, b) międzybibliotecznej wymiany, c) wypożyczenia międzybibliotecznego i opracowania katalogów centralnych, d) gromadzenia i przechowywania poloników, e) normalizacji pracy bibliotecznej.

Podsumowanie: Zadania i podział bibliotek na podstawie Ustawy o bibliotek z dnia 27.06.1996 r. - ćwiczenia.

Temat 4: Organizacja i planowanie zbiorów. Warsztat gromadzenia zbiorów.

1. Organizacja i planowanie zbiorów jest planowym pozyskiwaniem oraz uzupełnianiem księgozbioru już istniejącej biblioteki.

Nazwa gromadzenie stosowana jest zamiennie z terminem „uzupełnianie”, które należy

rozumieć jako wzbogacenie zbiorów biblioteki już zorganizowanej.

2. Etapy kompletowania zbiorów:

a) w pierwszym etapie organizowania biblioteki należy określić warunki gromadzenia zbiorów bibliotecznych, które świadczą o wartości użytkowej bibliotek i są określone przez:

1. zakres tematyczny

2. potrzeby czytelników (użytkowników)

3. cechy wydawniczo-formalne gromadzonych dokumentów

4. planowe i systematyczne uzupełnianie zbiorów

b) w drugimi etapie , bez przewidywanego terminu zakończenia, gromadzone i uzupełniane są zbiory w zorganizowanej, czynnej bibliotece.

- cechą drugiego etapu gromadzenia zbiorów jest prowadzenie planów (rocznych, kwartalnych lub wieloletnich)

3. Planowanie zbiorów powinno uwzględniać:

a) liczbę jednostek planowanych przybytków, jakie mają być uzyskane drogą zakupu, należy skoordynować ze środkami przeznaczonymi na ten cel w porównaniu z ustaleniem przeciętnej ceny książki oraz wydatkami na ten cel w roku poprzednim,

b) przewidywaną liczbę należy uzależnić od: liczby i kategorii użytkowników (studentów, pracowników naukowych), planowanego rozwoju biblioteki, od wskaźników normujących zakup, w IV kwartale przewiduje się opłatę na prenumeratę czasopism w roku następnym.

4. Dobór materiałów bibliotecznych powinien być dokonywany zespołowo

przez powołane w tym celu, w bibliotekach publicznych i naukowych, komisje zakupu.

1. do zadań komisji zakupu należy określenie kryteriów wyboru ofert firm wydawniczych

i ustalenie:

(Podstawa prawna: Ustawa z dnia 29.01.2004 r. „ Prawo zamówień publicznych”

Dziennik Ustaw nr 19, poz.177

• warunki, wysokość i zasady udzielania przez oferentów rabatów,

• wysokości prowizji za sprowadzanie „zagranicznych książek” łącznie z opłatami pocztowymi, cłem i innymi kosztami,

• czas realizacji zamówień w tygodniach ( na tytuły sprowadzane z krajów europejskich i pozaeuropejskich),

• proponowane warunki płatności,

• określenie terminu wyceny poszukiwanych „książek zagranicznych” oraz wykonanie zestawień bibliograficznych na wybrany temat,

• gotowość promowania zagranicznej literatury naukowej w środowisku akademickim

(ekspozycje, internet, foldery),

- miejsce i termin składania ofert,

5. Charakterystyka doboru zbiorów bibliotecznych:

a) tworzenie księgozbiorów podręcznych i kartotek informacyjnych w celu organizacji gromadzenia zbiorów,

b) księgozbiór podręczny powinien zawierać źródła informacyjne głównie

z zakresu wiedzy o książce, informatory o bibliotekach i wydawnictwach, księgarniach, bibliografie ogólne i specjalne, czasopisma np. Nowe Książki, Notes Wydawniczy.

- kartoteki informacyjne w zakresie gromadzenia zbiorów:

kartoteka dezyderatów: zawiera opisy bibliograficzne książek zgłaszanych przez czytelników i bibliotekarzy, wybrane na podstawie różnych źródeł informacji, np. katalogów firm wydawniczych, katalogów antykwarycznych,

kartoteka zakupu: powstaje z kartoteki dezyderatów, które zostały uznane za przydatne i zamówione; w zależności od etapu realizacji zamówienia podaje się informacje, np. o liczbie zamówionych egzemplarzy, podaje się podział na zamówienia wstępne, zamówienia po przeglądzie w księgarniach, zakup zrealizowany częściowo, zakup zrealizowany,

- kartoteka kontynuacji: zawiera opisy bibliograficzne wydawnictw zbiorowych, seryjnych, dzieł wielotomowych,

- kartoteka dekompletów: rejestruje, m.in. brakujące roczniki czasopism,

- kartoteka lektur w bibliotekach szkolnych,

- kartoteka adresowa księgarń, antykwariatów lub instytucji, z którymi biblioteka

prowadzi wymianę

- katalog centralny sieci bibliotek publicznych lub systemu bibliotecznego uczelni: informuje

o zbiorach bibliotecznych, znajdujących się w bibliotekach tej samej sieci lub systemu.

6. Metody poznawania książek:

a) metoda pośrednia przez źródła informacyjne,

2. metoda bezpośrednia polegająca na analizie jej treści i formy,

stanowiącej charakterystykę bibliograficzną książki.

7. Charakterystykę bibliograficzną książki określa:

1. tytulatura, na jej podstawie można stwierdzić kto jest autorem, pozwala

określić tematykę , sposób ujęcia , czy przeznaczenie

- jeśli w tytulaturze znajduje się nazwa instytucji sprawczej lub nazwa serii, są to dodatkowe informacje, umożliwiające określić wartość użytkową książki, a także sugerują o gromadzeniu wydawnictwa seryjnego,

b) adres wydawniczy: rok wydania określają czy książka jest nowa, nazwa wydawnictwa, np. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, PWN- Państwowe Wydawnictwo Naukowe -ogólnie tematykę książki, pod względem przynależności do danej dziedziny, o charakterze ujęcia tematyki (popularnej, naukowej),

c) spis treści

d) aparat pomocniczy

e) ocena wyglądu zewnętrznego książki.

Bibliograficzna metoda charakterystyki książek

polega na ocenie :

a) tytulatury ( w celu ustalenia tematu i jego aktualności, przeznaczenia),

b) spisu treści, wstępu, posłowia, pierwszego i ostatniego rozdziału ( w celu zorientowania się jakie ułatwienia lub wyjaśnienia są prezentowane przez autora, indeksy, spisy, ilustracji)

c) bibliografii ( w celu ustalenia powiązań z innymi pracami na dany temat,

d) opracowania graficznego ( w celu określenia wartości estetycznych).

8. Sposoby gromadzenia zasobów bibliotecznych.

• Omówienie form gromadzenia zbiorów:

1. zakup

2. prenumerata

3. egzemplarz obowiązkowy

4. dar

5. wymiana

6. depozyt

7. egzemplarze zastępcze (ekwiwalenty) za wydawnictwa zagubione lub zniszczone

przez czytelników.

1) Zakup jest głównym sposobem zaopatrywania biblioteki, pozwala na kompletowanie zbiorów według opracowanego planu zgodnie z profilem i zadaniami biblioteki.

W czasie przeglądania materiałów informacyjnych (katalogów firm wydawniczych, bibliografii) odnotowuje się opisy bibliograficzne do zakupu.

Biblioteki posiadające komputerowe systemy biblioteczne prowadzą bazy danych dezyderatów, zgłoszeń i zamówień, zgodnie z realizacją poszczególnych etapów zamówienia.

Przed sporządzeniem zamówienia należy każdy zaznaczony opis bibliograficzny sprawdzić w katalogu bibliotecznym i kartotece zamówień.

2) Prenumerata jest to forma zamówienia i dostawy gazet, czasopism oraz innych wydawnictw ciągłych, zobowiązująca na ustalony okres dostawcę do dostarczania, a zamawiającego do przyjęcia wszystkich części wydawnictwa ukazujących się w określonym czasie. W zamówieniach należy uwzględnić liczbę egzemplarzy każdego tytułu.

Zamówienia dokonuje się na podstawie „Cennika dzienników i czasopism wydawanych przez kolportaż „Ruch”.

3) Egzemplarz obowiązkowy jest dokumentem dostarczanym nieodpłatnie przez drukarnie lub wydawnictwa na podstawie aktualnie obowiązującej

Ustawy z dnia 7 listopada 1996 roku, o obowiązkowych

egzemplarzach bibliotecznych („Dziennik Ustaw” z dnia 23 grudnia 1996 roku nr 152 poz.722).

• Pierwszymi przepisami prawnymi były rozporządzenia z XVIII wieku (1780 i 1793 roku), których celem było zapewnienie wszystkich druków z terenu Rzeczypospolitej-Bibliotece Załuskich, z Litwy-Bibliotece Akademii Wileńskiej.

• Rozporządzenia z lat 1919 i 1927 były zawarte w przepisach prasowych.

• Ustawa o odrębnym egzemplarzu obowiązkowym z 1932 r. dla bibliotek obowiązywała do 1968 roku, kiedy Ustawa o bibliotekach z dnia 9.04.1968 roku w art.32 i 33 określiła podstawę prawną dla egzemplarzy obowiązkowych.

• Aktualna Ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych z dnia 7.11 1996 roku, „Dziennik Ustaw” nr 152 poz.722

1) Określa obowiązki wydawców w zakresie przekazywania dzieł oraz obowiązki bibliotek w zakresie gromadzenia dorobku wydawniczego (art.1).

2) Przez określenie "wydawca" należy rozumieć osobę prawną, jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej oraz osobę fizyczną, która prowadzi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej działalność polegającą na publikowaniu dzieł; domniemywa się, że wydawcą jest osoba, której nazwę lub nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach publikacji.(Art. 2)

3) Przez określenie "publikacja" należy rozumieć dzieła zwielokrotnione dowolną techniką w celu rozpowszechnienia, a w szczególności: 1) piśmiennicze, jak: książki, broszury, gazety, czasopisma i inne wydawnictwa ciągłe, druki ulotne, afisze, 2) graficzne i graficzno-piśmiennicze, jak: mapy, plakaty, plany, wykresy, tabele, rysunki, ilustracje, nuty, 3) audiowizualne utrwalające dźwięk, obraz lub obraz i dźwięk, jak: płyty, taśmy, kasety, przeźrocza, mikrofilmy, mikrofisze, 4) zapisane na nośnikach elektronicznych, 5) oprogramowanie komputerowe.(Art.2)

4) Zasady przekazywania egzemplarzy obowiązkowych wymienione są w art.3 i są następujące:

Wydawca, który udostępnia publicznie egzemplarze publikacji na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, obowiązany jest do nieodpłatnego przekazania uprawnionym bibliotekom liczby egzemplarzy publikacji (egzemplarze obowiązkowe ).

5) Obowiązkowi przekazywania swoich publikacji podlega również bezpośredni producent dzieła wyprodukowanego w kraju dla wydawcy zagranicznego.

6) Minister Kultury i Sztuki określi, w drodze rozporządzenia, w zakresie niezbędnym do zachowania dorobku wydawniczego, wykaz bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych poszczególnych rodzajów publikacji oraz zasady i tryb ich przekazywania.(Art.3)

7) Wydawcy nie są obowiązane do przekazywania egzemplarzy obowiązkowych: 1) druków przeznaczonych wyłącznie do użytku służbowego organów administracji państwowej, organów samorządu terytorialnego, wojska oraz do użytku wewnętrznego organizacji politycznych, społecznych i innych, jeżeli takie przeznaczenie zostało określone przed wykonaniem druku, 2) papierów i znaków wartościowych, 3) druków artystycznych o charakterze oryginału, 4) druków, zapisów utrwalających dźwięk, obraz lub obraz i dźwięk, dokonywanych na dowolnym nośniku lub dowolną techniką, przeznaczonych do użytku osobistego, 5) formularzy, biletów, etykiet i opakowań (Art. 4)

8) Bibliotece Narodowej w Warszawie i Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie przekazuje się po dwa egzemplarze obowiązkowe. 2. Bibliotece Sejmowej w Warszawie przekazuje się po jednym egzemplarzu obowiązkowym dzienników urzędowych organów administracji rządowej. Pozostałym bibliotekom uprawnionym przekazuje się po jednym egzemplarzu obowiązkowym. 9) Biblioteki, o których mowa mają obowiązek wieczystego archiwizowania jednego egzemplarza obowiązkowego. (Art. 5)

10) Filmotece Narodowej w Warszawie przekazuje się po jednym egzemplarzu kopii filmu kinowego i telewizyjnego. Obowiązek ten ciąży na producencie filmu (Art.6)

Obowiązani do dostarczania egzemplarzy obowiązkowych dołączają do każdej przesyłki ich wykaz w dwóch egzemplarzach. Biblioteka zachowuje w aktach jeden egzemplarz wykazu, drugi zaopatruje w pieczęć oraz podpis i zwraca jako potwierdzenie odbioru. 2. Jeżeli na publikacji nie jest podana wysokość nakładu, wydawca zobowiązany jest podać tę informację przy odpowiedniej pozycji wykazu dołączonego do przesyłki dla Biblioteki Narodowej. Biblioteka Narodowa korzysta z tych danych wyłącznie dla celów urzędowej statystyki wydawnictw i traktuje je jako poufne (Art. 4)

Jeden z dwóch egzemplarzy obowiązkowych przekazywanych Bibliotece Narodowej i Bibliotece Jagiellońskiej podlega wieczystemu archiwizowaniu. Pozostałe egzemplarze obowiązkowe przekazywane bibliotekom muszą być przechowywane w ich zbiorach w komplecie przez okres nie krótszy niż 50 lat od daty dostarczenia. (Art. 5)

Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Białymstoku zobowiązana jest przekazywać publikacje o tematyce regionalnej właściwym bibliotekom opracowującym bibliografię regionalną. 2. Wykaz bibliotek uprawnionych do otrzymywania publikacji o tematyce regionalnej określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

( Uzupełnienie temat ćwiczeń dot. Ustawy o egzemplarzach obowiązkowych )

4) Dar jest formą nieodpłatnego przekazania wydawnictw zwartych, ciągłych i innych dokumentów przez osoby prywatne lub instytucje.

W przyjmowaniu darów należy przestrzegać wartości użytkowej zasobów bibliotecznych. Nie powinno się przyjmować darów, które nie będą przydatne bibliotece ze względu: na nieodpowiednią tematykę lub poziom, przestarzały materiał badawczy, identyczne dokumenty znajdujące się w zasobie bibliotecznym.

5) Wymiana jest formą uzupełniania zbiorów, organizowaną między bibliotekami w zasięgu krajowym, jak i międzynarodowym.

Najczęściej realizowana jest przez biblioteki naukowe na podstawie Zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 15.02.1973 roku, w sprawie zasad wymiany i nieodpłatnego przekazywania i sprzedaży materiałów bibliotecznych, („Monitor Polski” 1973, nr 9 poz. 54),

Sposób prowadzenia wymiany:

- Przedmiotem wymiany mogą być wydawnictwa własne, jeśli biblioteka prowadzi działalność wydawniczą lub materiały nieprzydatne ( druki zbędne i dublety),

Wymiana jest formą uzupełniania zbiorów, zwłaszcza w odniesieniu do wydawnictw zbiorowych, niedostępnych na rynku księgarskim.

- Zasady i tryb prowadzenia międzynarodowej wymiany wydawnictw reguluje konwencja UNESCO uchwalona w Paryżu w 1958 roku:

Po raz pierwszy określono, kto może wymianę prowadzić i zdefiniowano, jakie dokumenty są jej przedmiotem.

Wymiana międzynarodowa ogólna uwzględniała różne rodzaje dokumentów bibliotecznych,

Wymiana międzynarodowa specjalna odnosiła się do druków urzędowych i dokumentów rządowych.

Polska ratyfikowała konwencję paryską w 1971 roku i dopiero w 1973 roku powstało rozporządzenie w sprawie zasad wymiany wydawnictw. Podstawę rozliczeń (zobowiązań) w ramach wymiany jest „wolumen za wolumen”. Na ogół nie przestrzega się tego warunku, traktując wymianę jako formę współpracy krajowej i zagranicznej.

6) Depozyt jest formą uzupełniania zasobów bibliotecznych, który może stanowić odrębną kolekcję prywatną lub instytucji, powierzoną bibliotece z określeniem czasu przechowywania, warunków udostępniania z zachowaniem prawa własności depozytora. Nie otrzymuje znaku własnościowego lub otrzymuje ekslibris z napisem „ Z depozytu...” Zachowuje własną numerację i wydziela się odrębną księgę inwentarzową.

7) Egzemplarze zastępcze za wydawnictwa zagubione lub zniszczone są formą zwrotu w zamian za książkę zagubioną.

Zasady przyjęcia egzemplarzy zastępczych powinny być określone w regulaminie udostępniania zbiorów. Cena i wartość użytkowa oraz tematyka odpowiada książce zagubionej.

Temat 5 : Selekcja zbiorów bibliotecznych.

1. Określenie selekcji zbiorów.

• druki zbędne

• dublety

2. Selekcja i zakup nowości wydawniczych.

3. Biblioteki składowe.

Selekcja zbiorów bibliotecznych polega na ocenie wartości, ważności i stopnia wykorzystania zbiorów bibliotecznych oraz wycofywaniu publikacji uznanych za druki zbędne.

• Ocena wartości użytkowej selekcjonowanych zbiorów zależy od typu biblioteki.

• W procesie selekcji uwzględnia się wartość użytkową zbiorów i określa się, które materiały biblioteczne stanowią druki zbędne i dublety.

Według „Encyklopedii współczesnego bibliotekarstwa polskiego”:

• druki zbędne to egzemplarze niepotrzebne bibliotece ze względu na treść lub na posiadanie ich w wystarczającej liczbie egzemplarzy,

• dublety - to drugi lub dalszy identyczny pod względem

wydania i druku egzemplarz biblioteczny,

Ad 1) Polskie akty normatywne w sprawie gospodarki dubletami i drukami zbędnymi podają różne określenia:

1. Zarządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1935 roku za dublety uznaje „ drugie i dalsze egzemplarze identyczne pod względem wydania, o ile nie zasługują na pozostawienie w bibliotece obok egzemplarzy już przez nią posiadanych”.

Druki zbędne w tym samym rozporządzeniu to: dublety, druki nieodpowiednie dla danego księgozbioru egzemplarze biblioteczne tak dalece uszkodzone, że nie przedstawiają wartości czytelniczej.

2. Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z 1965 roku nie podaje terminu dublety, lecz tylko druki zbędne, którymi są: dokumenty nieprzydatne dla biblioteki ze względu

na nadmierną liczbę egzemplarzy w stosunku do aktualnych i przewidywanych potrzeb użytkowników, nieodpowiadające treściowo zakresowi zbiorów biblioteki,

3. Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z 1973 roku , w sprawie wymiany, nieodpłatnego przekazywania i sprzedaży materiałów bibliotecznych, zmieniające zarządzenie z 1965 r., wprowadza termin „zbędne materiały biblioteczne”, są to: dokumenty nieodpowiadające zakresowi gromadzenia, nieprzydatne bibliotece ze względu na nadmierną liczbę egzemplarzy w stosunku do aktualnych i przewidywanych potrzeb użytkowników, z innych względów nieprzydatne bibliotece, wydane do 1948 roku.

- Na podstawie tego rozporządzenia biblioteki zostały zobowiązane sporządzić spisy materiałów zbędnych i wykazy (nie więcej niż 500 pozycji) przesłać innym bibliotekom lub przekazać na makulaturę.

- Zarządzenie z 1973 roku stworzyło możliwość sprzedaży materiałów zbędnych w antykwariatach.

4. Znaczenie selekcji zbiorów:

• jest warunkiem racjonalnego gromadzenia zbiorów,

• systematyczna selekcja w małych i średnich bibliotekach powinna być powiązana z realizacją zakupu nowości wydawniczych, organizacją udostępniania, zwłaszcza przy wolnym dostępie do zbiorów.

5. Selekcja książek w bibliotekach publicznych odbywała się na podstawie centralnie opracowanych wykazów przez Centralny Zarząd Bibliotek Ministerstwa Kultury i Sztuki: w latach 1967-90 wydano 14 zeszytów dotyczących literatury społeczno-politycznej, rolniczej i technicznej;

- ostatni zeszyt 14 wydany przez Instytut Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej uwzględniał tytuły książek z literatury ekonomicznej i społeczno-politycznej.

Od 1990 roku bibliotekarze podejmują decyzje w sprawie usuwania książek nieczytanych

i literatury zdezaktualizowanej według indywidualnej sytuacji biblioteki.

Ad2) Z procesem selekcji zbiorów należy odpowiednio łączyć gromadzenie nowości wydawniczych, np. dla bibliotek publicznych zostały ustalone następujące wskaźniki uzupełniania zbiorów w nowości wydawnicze;

Standardy IFLA (Międzynarodowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy) przewidują następujące standardy:

• wskaźnik 30 wol. na 100 mieszkańców w małych osadach,

• wskaźnik 25 wol. na 100 mieszkańców w dużych miastach.

• Pierwszym polskim rozporządzeniem ustalającym standardy uzupełniania zbiorów w nowości wydawnicze było rozporządzenie nr 14 Ministra Kultury i Sztuki z 1971 roku, w sprawie wskaźników zaopatrzenia bibliotek publicznych w nowości wydawnicze w latach 1971- 1980. Na tej podstawie ustalono następujące normy:

• wskaźnik zakupu 18 woluminów w ciągu roku na 100 mieszkańców w gminach i dzielnicach miast,

• wskaźnik zakupu 20 woluminów na 100 mieszkańców powinien zostać spełniony w bibliotekach, w których stan czytelnictwa wynosi w ciągu roku ponad 25 czytelników na 100 mieszkańców.

• Zarządzenie to spełniało ważną rolę w uzupełnianiu zbiorów bibliotek publicznych.

Ustalony wskaźnik 18 nowości wydawniczych na 100 mieszkańców ulega obniżeniu, np. w 1999 roku wynosił 5,6 wol. na 100 mieszkańców.

Ad.3) Biblioteki składowe.

- W celu przechowywania dokumentów zbędnych tworzone być mogą biblioteki składowe,

tj. oddziały (filie) lub wspólne dla kilku bibliotek, magazyny biblioteczne.

- Biblioteki składowe są pomieszczeniami o dużej powierzchni o odpowiednich warunkach, spełnionych dla właściwej ochrony zbiorów, w których materiały biblioteczne:

• mogą pozostawać własnością biblioteki macierzystej,

• są przekazane w formie daru lub depozytu przez biblioteki różnych typów, utrzymujące wspólnie jedną bibliotekę składową.

- Biblioteka składowa powinna posiadać własny katalog, środek transportu, zapewniający dostawę książek potrzebnych w bibliotekach współpracujących lub oddziałach (filiach) tej samej sieci bibliotecznej.

Zadania bibliotek, organizacja i selekcja zbiorów

1

---