Zasady dezynfekcji w gabinecie

Aby zapewnić naszym klientom najwyższy poziom bezpieczeństwa i jakości usług musimy bezwzględnie przestrzegać zaleceń dotyczących dezynfekcji rąk, sprzętu i powierzchni w gabinecie. Dezynfekcja redukuje liczbę drobnoustrojów znajdujących się na nieożywionych powierzchniach lub rękach do poziomu bezpiecznego w określonych warunkach. Jej celem jest przecięcie dróg przenoszenia drobnoustrojów.

Higiena rąk

• dbałość o dłonie (zwłaszcza paznokcie) pracowników świadczących usługi tak, aby nie stanowiły zagrożenia dla klienta

• zabezpieczenie wszelkich skaleczeń, zadrapań, pęknięć skóry plastrem opatrunkowym przed przystąpieniem do pracy

• unikanie kontaktu z klientami w przypadku sączących się i trudno gojących się zmian na dłoniach wówczas, gdy odpowiednie ich zabezpieczenie jest niemożliwe

• w przypadku zranienia w czasie pracy przerwanie usługi, umycie, zdezynfekowanie rany i odpowiednie jej zabezpieczenie

• zakładanie rękawic ochronnych przy zwiększonym ryzyku zakażenia tj. przy możliwym kontakcie z drobnoustrojami, wydzielinami lub zanieczyszczeniu rąk krwią (zmieniane po każdym zabiegu)

• unikanie noszenia biżuterii w pracy (pierścionki, zegarki) szczególnie podczas świadczenia usług

Redukcję liczby drobnoustrojów przejściowych, znajdujących się na powierzchni skóry rąk, uzyskuje się poprzez ich usuniecie lub zabicie.
W tym celu stosuje się:

• mycie rąk

• higieniczne mycie rąk

• higieniczną dezynfekcję rąk

Mycie rąk

• przy użyciu zwykłego mydła ma na celu usunięcie brudu, czyli substancji obcych, złuszczającego się naskórka oraz drobnoustrojów przejściowych znajdujących się na powierzchni skóry

• w tym procesie zostaje usunięta jedynie niewielka liczba drobnoustrojów określanych, jako flora stała

Higieniczne mycie rąk

Zastosowanie środka przeznaczonego do higienicznego mycia rąk ma na celu uzyskanie statystycznie większej redukcji liczby drobnoustrojów przejściowych niż przy myciu rąk przez 1 minutę zwykłym mydłem w płynie.

Higieniczna dezynfekcja rąk

Wykonywana jest przeznaczonymi do tego celu preparatami, najczęściej alkoholowymi.
Higieniczną dezynfekcję rąk wykonuje się po umyciu i dokładnym wysuszeniu rąk, przed następującymi czynnościami:

• inwazyjnymi procedurami zwi ązanymi z naruszeniem ciągłości tkanek

• nałożeniem ręk awiczek (rękawiczki należy nakładać po całkowitym wyschnięciu preparatu)

Jeśli będziemy się trzymać podstawowych zasad higieny, zapewnimy bezpieczeństwo sobie i klientom:

• zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek i w trakcie których, może dojść do krwawienia należy wykonywać w sterylnych rękawiczkach jednorazowego użytku

• również obsługując klientów z widocznymi niebezpiecznymi skaleczeniami oraz przy usuwaniu zanieczyszczeń z krwi należy stosować, jako zabezpieczenie rękawiczki jednorazowego użytku

• rękawiczki po użyciu należy traktować tak, jak zużyte gaziki i waciki, czyli jak odpady zanieczyszczone krwią lub wydzielinami;

• po zdjęciu rękawic należy umyć ręce przy użyciu mydła zwykłego lub przeznaczonego do higienicznego mycia rąk

Dezynfekcja powierzchni

Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, które mogą stanowić zagrożenie i zostać przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. Przenoszenie drobnoustrojów następuje zazwycza j za pośrednictwem rąk.
Ryzyko zakażenia jest zmniejszane przez używanie rękawiczek, natomiast czyszczenie i dezynfekcja powierzchni ogranicza rozprzestrzenianie drobnoustrojów występujących na powierzchniach.

Ogólne zasady:

• sprzęt i powierzchnie minimalnego ryzyka stanowiące m ałe zagrożenie przeniesienia zakażenia np. ściany, podłogi, meble nie muszą być rutynowo dezynfekowane, a jedynie poddawane czyszczeniu i myciu

• powierzchnie wyposażenia aparatury np. powierzchnia rękojeści pistoletu do przekłuwania uszu, urządzenia do makijażu permanentnego (rękojeść, pojemniczki do barwników), łóżka opalające, brodziki do pedicure, pasy do masażu mogą być zanieczyszczone pewną liczbą drobnoustrojów chorobotwórczych i w związku z tym powinny być myte i dezynfekowane po każdym kliencie, zgodnie z przyjętymi w zakładzie procedurami np. z zastosowaniem środków dezynfekujących o zakresie działania dostosowanym do zagrożenia np.

• bakteriobójczym i wirusobójczym ? powierzchnia rękojeści pistoletu do przekłuwania uszu, urządzenia do makijażu permanentnego (rękojeść, pojemniczki do barwników)

• bakteriobójczym i grzybobójczym ? np. łóżka opalające, brodziki do pedicure, pasy do masażu

W gabinecie można wydzielić obszary specjalne np. podłoga i ścian y wokół umywalki, zlewu, powierzchnie w pobliżu miejsc, gdzie wykonywane są zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanek (np. blaty stolików, fotele, łóżka, na których przeprowadza się zabiegi kosmetyczne), które są szczególnie narażone na zanieczyszczenie substancjami organicznymi. Tam także należy stosować dostosowane do zagrożenia procedury higieniczne to jest my

cie i dezynfekcja po każdym kliencie z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych wykazujących działanie bakteriobójcze, wirusobójcze, ewentualnie grzybobójcze.

Powierzchnię dezynfekuje się po jej umyciu (musi być sucha) lub stosuje się jednostopniowy proces mycia i dezynfekcji (z zastosowaniem środka myjąco-dezynfekującego).

Zasady dezynfekcji:

• do dezynfekcji powierzchni o różnym stopniu zagrożenia należy stosować oddzielne pojemniki ze środkiem dezynfekcyjnym i zmywaki przeznaczone do określonego celu (np. różniące się kolorem)

• do dezynfekcji powierzchni nie należy stosować preparatów zawierających formaldehyd ( jako wykazujące właściwości drażniące, mutagenne, potencjalnie rakotwórcze)

• w obecności klientów i personelu dezynfekować tylko małe powierzchnie (do 2m?)

• przy zastosowaniu preparatów zawierających glioksal, sklas yfikowanych i oznakowanych jako uczulające, szkodliwe, drażniące w następstwie narażenia drogą oddechową, zawierających aldehyd glutarowy - stężenie w roztworach użytkowych nie powinno przekraczać 0,2%

• stosowanie spryskiwaczy do aplikacji preparatu dezynfekcyjnego powinno być ograniczone do małych i trudno dostępnych powierzchni

W celu zapewnienia właściwego efektu dezynfekcji powierzchni należy:

• posługiwać się profesjonalnym sprzętem do mycia i dezynfekcji

• stosować odpowiednie preparaty myjące i dezynfekcyjne (do określonego zastosowania) i w prawidłowych stężeniach

• opracować szczegółowe instrukcje mycia i dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach

• przygotowywać roztwór myjący czy myjąco-dezynfekujący be zpośrednio przed użyciem

• nie zanieczyszczać roztworu - często wymieniać, zawsze, gdy zmieni barwę, używać świeżych zmywaków i sprzętu, gdy zmieniany jest roztwór myjący/dezynfekujący

• cały sprzęt: mopy, zmywaki po użyciu czyścić, wysuszyć lub używać jednorazowych

• nie należy używać rutynowo środków o pełnym zakresie działania i sporobójczych

• nie należy stosować preparatów czyszczących z dodatkiem substancji bakteriostatycznej, ponieważ sprzyja to selekcjonowaniu szczepów opornych

Lampy bakteriobójcze

Promienie UV mogą być użyte tylko do dezynfekcji powierzchni gładkich np. stalowych, szklanych, natomiast w bardzo ograniczonym zakresie działania na drobnoustroje znajdujące się na powierzchniach porowatych.

Dezynfekcja solariów

• łóżko lub kabinę do opalania po każdym użyciu należy dezynfekować, a informację o wykonaniu tej usługi umieścić w widocznym miejscu (zgodnie z § 25.4 Rozporządzenia o zakładach fryzjerskich, ..,) 

• do dezynfekcji powierzchni łóżek opalających zaleca się środki dezynfekcyjne o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym 

• ważne jest, aby środek nie uszkadzał płyty akrylowej oraz nie powodował podrażnień i alergii 

• preparaty dezynfekcyjne należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta lub dystrybutora, przestrzegając parametrów działania środka (stężenie, czas), które zapewniają skuteczność bakteriobójczą oraz grzybobójczą

Preparaty, które uzyskały opinię lub świadectwo jakości zdrowotnej Państwowego Zakładu Higieny:

• San Clear Med.

• IVORY

• SOLAR Sept

• Biogen O2 SOL

• SUD-DES

• INCIDIN SUN (jeżeli producent solarium dopuszcza stosowanie preparatów alkoholowych)

Dezynfekcja narzędzi i sprzętu po użyciu

Przy doborze metody oraz preparatu do dezynfekcji narzędzi, sprzętu i powierzchni należy uwzględnić:

• ryzyko zakażenia i poziom czystości mikrobiologicznej niezbędny dla dezynfekowanego przedmiotu

• zdolność do eliminowania drobnoustrojów stanowiących zagrożenie (zakres działania)

• obecność zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych i ich wpływ na czynnik dezynfekcyjny

• szkodliwość dla ludzi (klienta, personelu)

• wpływ na dezynfekowane przedmioty, powierzchnie gdy jest stosowany zgodnie z przeznaczeniem oraz z zalecanym sposobem użycia

• względy organizacyjne tj.: łatwość przygotowania roztworu, stabilność w koncentracie i roztworze

Ogólne zasady:

• preparaty przeznaczone do dezynfekcji narzędzi, powinny wykazywać działanie bakteriobójcze, prątkobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze oraz sporobójcze.

• narzędzia przerywające ciągłość tkanek muszą być sterylne (wolne od form wegetatywnych i spor bakterii oraz wirusów)

• sprzętowi wielokrotnego użycia, stosowanemu przy zabiegach związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, a także takiemu, który przypadkowo stwarza takie zagrożenie np. brzytwy, cążki należy zapewnić sterylizację

W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj tworzywa, konstrukcja używanego sprzętu) dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory). Do narzędzi takich będą należeć np. widełki, w których osadza się kolczyk podczas przekłuwania uszu, głowice maszyny używanej do wykonywania makijażu permanentnego, pojemniki napełniane barwnikami.

Narzędzia wielokrotnego użytku, naruszające ciągłość tkanek, bezpośrednio po zabiegu, należy zdezynfekować w roztworach preparatów o szerokim zakresie działania obejmującym bakterie włącznie z prątkami gruźlicy, grzyby, wirusy np.

• Aldesan E+ aktywator

• Sekucid

• sekusept Forte

• Chiroisan

• PeraMed

• Sekusept Activ

Zdezynfekowany sprzęt należy umyć, stosując środki ochrony osobistej (rękawice, fartuch).

W zależności od wymaganego poziomu czystości mikrobiologicznej, należy zastosować następnie proces sterylizacji lub ponownie dezynfekcji chemicznej, używając roztworów środków dezynfekcyjnych warunkujących wysoki poziom dezynfekcji np.

• Cidex Solution + aktywator

• Polsept Holifa + aktywator

• Sekusept Activ

Po procesie dezynfekcji, narzędzia należy przepłukać sterylną wodą, a następnie wysuszyć.

Standardowym postępowaniem, w zapobieganiu zakażeniom, jest stosowanie środków ochrony osobistej, dostosowanych do istniejącego zagrożenia.

• w trakcie zabiegów należy używać narzędzi, sprzętu, bielizny o odpowiedniej czystości mikrobiologicznej

• wszelkie czynności należy wykonywać, stosując: sterylne rękawice jednorazowego użytku, fartuch

• należy pamiętać o stosowaniu dla każdego klienta, nowej pary sterylnych rękawic oraz wymiany ich, w przypadku uszkodzenia podczas wykonywanego zabiegu

Zasady przechowywania preparatu dezynfekcyjnego celem zachowania jego aktywności

• w odpowiednich warunkach określonych przez producenta

• w określonej temperaturze, chroniąc przed światłem dziennym

• w oryginalnym opakowaniu

• w miejscu niedostępnym dla osób postronnych/niepowołanych

Bezpieczne stosowanie preparatów dezynfekcyjnych

• preparaty powinny być przechowywane w zamkniętych opakowaniach oryginalnych, w miejscach niedostępnych dla osób niepowołanych i w warunkach przechowywania określonych w karcie charakterystyki

• roztwory użytkowe należy przygotowywać w wyznaczonym do tego celu pomieszczeniach lub miejscach o sprawnie działającej wentylacji, zgodnie z zaleceniami producenta, najlepiej bezpośrednio przed wykonaniem dezynfekcji

• roztwory użytkowe powinny być wymieniane codziennie, dłuższe niż jeden dzień użytkowanie roztworów dopuszczalne jest tylko w przypadku, gdy można kontrolować w nich stężenie substancji aktywnych, dostarczonymi przez producenta wraz z preparatem wskaźnikami

• w przypadku roztworów nietrwałych tj. uwalniających aktywny chlor, jod lub tlen przechowywanie powoduje zmniejszenie lub utratę aktywności w związku z tym należy je wymieniać po użyciu

• do sporządzania roztworów w przypadku, gdy nie ma innych zaleceń producenta należy stosować wodę o temperaturze 20?-30?C

• nie wolno łączyć różnych preparatów dezynfekcyjnych, ani dodawać preparatów myjących

• należy sprawdzać dokładność dozowania, czyli objętość produktu płynnego lub masę produktu sypkiego, odmierzonego miarką

• naczynia zawierające roztwory użytkowe powinny być oznakowane: nazwą preparatu, stężeniem, datą (godziną, gdy roztwór jest nietrwały) przygotowania, danymi identyfikacyjnymi osoby przygotowującej roztwór

 

Osoby przygotowujące roztwory i wykonujące dezynfekcję powinny stosować środki ochrony osobistej

• jednorazowe rękawice i fartuch

• okulary ochronne

• chronić drogi oddechowe przy pracy z preparatami zawierającymi aldehydy lub substancje utleniające oraz w przypadku stosowania urządzeń do spryskiwania.

W przypadku dezynfekcji narzędzi i sprzętu zaleca się przeprowadzenie procesu w pojemnikach pod przykryciem, po dezynfekcji narzędzia należy wypłukać w wodzie o odpowiedniej jakości mikrobiologicznej, a cały proces prowadzić w pomieszczeniach ze sprawną wentylacją.

Sterylizacja narzędzi wielokrotnego użytku, których stosowanie powoduje naruszenie ciągłości tkanek

Sterylizacja jest procesem mającym na celu zabicie wszystkich form drobnoustrojów, w tym także spor (form przetrwalnikowych bakterii ).

W sytuacji, gdy ze względu na wrażliwość materiału, z którego wykonane są narzędzia nie można ich sterylizować, należy poddać je dezynfekcji w preparacie o działaniu sporobójczym tzw. dezynfekcja wysokiego poziomu.
Takie działanie wymaga:

• stosowania wody o wysokiej jakości

• sprawia trudności z postępowaniem z narzędziami po procesie, w związku z tym prawidłowe przeprowadzenie go w warunkach gabinetów kosmetycznych jest praktycznie niemożliwe

Narzędzia wielorazowe stosowane w takich zabiegach jak: przekłuwanie uszu, ciała (kolczyk do przekłuwania), makijażu permanentnego, elektrokoagulacji, czy sprzęt fryzjerski potencjalnie mogący naruszyć ciągłość tkanki (nożyki, brzytwy, cążki) wymagają sterylizacji.

Gwarancję sterylności narzędzi uzyskuje się przez:

• zachowanie właściwego toku postępowania przed sterylizacją

• właściwe przeprowadzanie procesu sterylizacji

• odpowiednie postępowanie z materiałem po przeprowadzonym procesie

Wszystkie ogniwa w sterylizacyjnym łańcuchu zależności są ważne. Jeżeli jednego z warunków nie zachowamy i przerwiemy ten łańcuch zależności, możemy doprowadzić do użycia niesterylnego narzędzia, a w konsekwencji do zakażenia klienta.

Ogniwa sterylizacyjnego łańcucha zależności

• dezynfekcja po użyciu

• dokładne mycie, wysuszenie, dokonanie przeglądu

• odpowiednie opakowanie

• właściwe ułożenie w komorze sterylizatora

• przestrzeganie parametrów sterylizacji

• kontrola procesu

• wyładunek z komory

• przechowywanie

• dystrybucja

• transport

• aseptyczne otwarcie opakowania

• użycie

Metody sterylizacji

Dobór metody sterylizacji uzależniony jest od:

• rodzaju i właściwości sterylizowanych materiałów

• od sposobu ich opakowania

• zaleceń producentów sprzętu

Sterylizacja parą wodną

Czynnik sterylizujący :

• nasycona para wodna w nadciśnieniu

• w temperaturze 121?C (nadciśnienie 1 atm.) lub

• w temperaturze 134?C (nadciśnienie 2 atm.)

Sterylizacja parowa osiąga pełny efekt, jeżeli para nasycona oddziałuje na sterylizowany materiał przez ściśle określony czas. Wszystkie powierzchnie sterylizowanych materiałów muszą być w kontakcie z parą. Ważnym

czynnikiem jest całkowite usuniecie powietrza z komory sterylizatora.

Sterylizacja parowa jest metodą:

• uniwersalną

• pewną

• szybką

• nietoksyczną

• ekonomiczną

• para wodna w nadciśnieniu dobrze penetruje sterylizowany materiał

• powinna być stosowana wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliw e

Sterylizacja promieniami UV wykorzystywana do dezynfekcji powietrza, wody, ewentualnie w ograniczonych przypadkach powierzchni, nie jest w

żadnym wypadku sterylizacją. Praktycznym natomiast wydaje się wykorzystywanie urządzeń z promieniowaniem UV do przechowywania czystych narzędzi.

Problemy dotyczące sterylizacji w gabinetach kosmetycznych i odnowy biologicznej najczęściej wynikają z braku możliwości wykonania jej we własnym z

akresie i konieczności zlecania jednostce zewnętrznej (np. szpital). Narzędzia należy opakować w specjalistyczne opakowanie sterylizacyjne i umieścić w pojemnikach transportowych. Problemem jest również to, kto ponosi odpowiedzialność za proces sterylizacji.

Błędy w sterylizacji mogą wynikać z nieprawidłowego postępowania w gabinecie (np. źle umyty sprzęt bądź umieszczony w niespecjalistycznych opakowaniach) lub w placówce wykonującej sterylizację (np. nieprawi

dłowy załadunek sterylizatora, niewłaściwe parametry sterylizacji).

Sterylizator kulkowy

Umożliwia szybką i perfekcyjną sterylizację narzędzi kosmetycznych tj. cążek, kopytek, radełek, nożyczek, pęset i innych drobnych narzędzi metalowych w temp. 250 stopni C.

Opis działania:

• wsypujemy kulki do sterylizatora. Umieszczamy np.: kopytko w sterylizatorze. Szklane kulki pomagają w utrzymaniu sterylizowanych narzędzi w pożądanym położeniu

• włączamy sterylizator, po 11 minutach sterylizator osiąga temp.250 stopni C. Po 12min narzędzia są wysterylizowane

• jeżeli sterylizator jest rozgrzany po 12min pracy do 200-250 stopni C, kolejne narzędzia należy sterylizować nie dłużej niż 1 min

 

Przykład zastosowania wymogów sanitarnych w praktyce

Da przykładu przytoczę dane z raportu Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu dotyczącego zachowania wymogów higienicznych za 2009r. Mogą one być cenną wskazówką, na co warto zwrócić uwagę podczas przygotowywania zabezpieczenia własnego gabinetu.

Na terenie województwa opolskiego na 654 skontrolowane zakłady:

• 384 stosuje sterylizator kulkowy

• 8 posiada autoklaw

• 154  stosuje sterylizację chemiczną

• 14 zakładów zleca sterylizację firmom zewnętrznym

Na terenie województwa opolskiego 630 zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz.U. z 2004r. Nr 31, poz. 273), co stanowi  96,3 % obiektów badanych.

Główne przyczyny niedostosowania się zakładów do rozporządzenia Ministra Zdrowia to:

• brak zlewu oraz zaworu ze złączką w miejscu do przechowywania sprzętu do utrzymania czystości

• niewłaściwie opisany pojemnik z roztworem środka dezynfekcyjnego lub brak etykiety

• brak oddzielnych odpowiednio oznakowanych szafek na czystą bieliznę i odzież ochronną

• nieprawidłowa dezynfekcja i sterylizacja narzędzi

• brak odpowiedniej wentylacji w pomieszczeniu solarium

• niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny narzędzi pracy

• brak szafy do przechowywania odzieży prywatnej

• przeterminowany środek do dezynfekcji narzędzi lub jego brak

---