larsen0722

722 II Anestezjologia ogólna

9.1.1    EEG klasyczne

Za pomocą klasycznego EEG mierzy się ciągłe zmiany napięcia między dwiema umieszczonymi na skórze głowy elektrodami. Rozróżnia się przy tym następujące zakresy częstotliwości:

-    fale 6 (delta): 0,5-4 Hz,

-    fale 0 (theta): 4-8 Hz,

-    fale a (alfa): 8-13 Hz,

-    fale p (beta): >13 Hz.

W spoczynku, przy zamkniętych oczach dominuje rytm a (alfa). Jest także możliwe wystąpienie innych rytmów. Istnieje zatem relatywnie duży zakres pojawienia się różnych rytmów, które uznaje się za prawidłowe. Podczas wprowadzenia do znieczulenia występuje rytm 3 (beta) o wysokiej częstotliwości (desynchronizacja). Wraz z pogłębieniem się znieczulenia spada aktywność bioelektryczna mózgu i zaczynają dominować powolne fale 8 (delta) o wysokiej amplitudzie. Przy dalszym pogłębieniu znieczulenia, np. podczas zastosowania dużych stężeń anestetyków wziewnych lub anestetyków dożylnych, takich jak barbiturany lub etomidat, dochodzi do wystąpienia krótkiej fazy bioelektrycznego spokoju (ciszy), po których następują krótkie fazy bioelektrycznej aktywności z niską częstotliwością i wysoką amplitudą. Taki zapis EEG nazywa się burst-supression i występuje w fazie najgłębszego znieczulenia. Zapis ten zbliżony jest do linii izoelektrycznej.

Interpretacja klasycznego EEG wymaga dużego doświadczenia i powinna uwzględniać w całości przebieg obrazu klinicznego i wszystkie inne czynniki mogące mieć wpływ na charakter tego zapisu. Podczas standardowego monitorowania głębokości znieczulenia klasyczny zapis EEG nie jest przydatny.

9.1.2    EEG procesorowe

Klasyczny zapis EEG dla osoby nieposiadającej wyszkolenia w zakresie neurofizjologii jest trudny do interpretacji i dla potrzeb nadzoru śródoperacyj-nego wdrożono systemy monitorowania, które przetwarzają z użyciem komputera wartości powstałe podczas klasycznego zapisu EEG, a wyniki są przedstawiane na ekranie w postaci krzywej i wartości liczbowej. Dzięki temu odpowiednio szybko można rozpoznać zaburzenia, do których dochodzi w ośrodkowym układzie nerwowym podczas znieczulenia. Często zastosowaną metodą jest użycie kompleksowego sygnału EEG przez transformację fourierowską lub analizę spektralną mocy.

Analiza spektrum mocy jednego sygnału EEG jest odniesiona do parametru podstawowego, np.:

-    do częstotliwości średniej 50%,

-    do spektralnej częstotliwości brzeżnej 90-95%. Podczas znieczulenia stosuje się zwykle 2-4 kanały rejestrujące, aby ocenić działanie zastosowanych podczas znieczulenia leków lub by rozpoznać zjawisko niedokrwienia o.u.n. i zlokalizować okolice, w której wystąpiło.

9.1.3 Indeks bispektralny (BIS)

Indeks bispektralny (BIS - bispectral index) zespala różne parametry EEG w jedną zmienną wielkość, przedstawia zatem średnią wartość zróżnicowanych subparametrów aktywności bioelektrycznej mózgu. Podstawą BIS jest analiza bispektralna, tzn. opis ciągłego pseudoprzypadkowego zmniejszającego się sygnału. Analiza bispektralna kwan-tyfikuje związki sinusoidalnych komponentów EEG. Indeks bispektralny obejmuje dane analizy bispektralnej i konwencjonalnej (częstotliwość/ moc) analizy EEG.

BIS jest bezwzględną liczbą funkcjonującą w skali 0-100, gdzie wartość 100 reprezentuje stan czuwania, a 0 całkowitą ciszę elektryczną.

BIS jako empiryczna statystyczna wielkość powstał na podstawie analizy banku danych uzyskanych dzięki badaniom ochotników poddanych znieczuleniu. Zapis ten opisuje korelację między wybranym wzorcem EEG a danym wybranym klinicznym stanem sedacji, snu, niezależnie od leków, które ten stan spowodowały. BIS służy do pomiaru czynnościowej aktywności mózgu, a nie do pomiaru stężenia środka anestetycznego w mózgowiu. W tab. 26.10 przedstawiony jest związek między BIS, stanem klinicznym a dominującą aktywnością EEG.

Przy wartościach BIS 83-89 powinno dojść do stanu amnezji, przy wartościach 64-72 powinna wystąpić utrata przytomności.

Indeks bispektralny jest przedstawiony w sposób nieprzerwany za pomocą monitora (zob. ryc. 26.41). Ten sposób monitorowania jako dotychczas jedyny został dopuszczony przez amerykańską EDA do nadzorowania głębokości znieczulenia. BIS jest skalkulowany na podstawie zarejestrowanego w ciągu 30 s zapisu EEG i przedstawiony na monitorze. W odstępach 2-5 s zachodzą kolejne, nowe obliczenia, które aktualizują dane. Jeśli zachodzą niezwiązane ze zmianą głębokości znieczulenia zjawiska śródoperacyjne BIS ze zwłoką 5-10 s w stosunku do występującego bodźca, poin-