Pawlikowska-Jasnorzewska Maria

Pawlikowska-Jasnorzewska Maria, z Kossaków, 1° voto Bzowska, 2° voto Pawlikowska, 3° voto Jasnorzewska (1891-1945), poetka i dramatopisarka. Córka Wojciecha, wnuczka Juliana Kossaka. Uzyskała staranne wykształcenie w zakresie nauki domowej. Sympatyzowała z kręgiem poetyckim Skamandra. Odbyła liczne podróże, m.in. do Francji, Turcji, Afryki. 1935 otrzymała Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. We wrześniu 1939 wyjechała z Polski przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytanii wraz z mężem, oficerem lotnictwa. Zmarła na raka w Manchesterze, niedługo po zakończeniu wojny. Cieszy się renomą jednej z najwybitniejszych poetek w dziejach literatury polskiej. Debiutowała zbiorem Niebieskie migdały (1922), następnie opublikowała tomiki: Różowa magia (1924), Pocałunki (1926), Dansing i Wachlarz (1927), Cisza leśna (1928), Paryż (1929), Profil białej damy (1930), Surowy jedwab (1932), Śpiąca załoga (1933), Balet powojów (1935), Krystalizacja (1937), Szkicownik poetycki (1939). Podejmowała tematykę związaną z miłością, przemijaniem i Śmiercią oraz prawami natury, wypracowując klarowną i wyrazistą formę poezji lirycznej. W ostatnich tomikach, wydanych w Anglii, dominuje postawa katastrofizmu i pesymizmu: Róża i lasy płonące (Londyn 1940), Gołąb ofiarny (Londyn 1941), pośmiertne Ostatnie utwory (Londyn 1956). Pośród dramatów na uwagę zasługują m.in. Mrówki (wystawione w 1936) i groteskowa antyhitlerowska Baba-Dziwo (wystawiona w 1938, druk w Dialogu 1966). Ponadto m.in.: Wiersze wybrane (1954), Poezje (tom 1-2, 1958, wydanie 2. uzupełnione 1974), Wybór wierszy (1978), Wybór poezji w serii Biblioteki Narodowej (1967), Magia pocałunków. W 100. rocznicę urodzin poetki (1993).

---