DYDAKTYKA: Stanowi jedną z podstawowych dyscyplin wchodzącą w zakres pedagogiki. Swoją nazwę wywodzi od wyrazów greckich: didaktikós co znaczy- „pouczający” oraz didasko- „uczę”. Samo pochodzenie wyrazu dydaktyka wskazuje więc na to, że w jego zakres wchodzi to wszystko, co wiąże się z nauczaniem, uczniem się oraz kształceniem.
Jung i Helwig komentatorzy W.Ratkego- to właśnie im zawdzięczamy termin „dydaktyka”. Jan Amos Komeński- To właśnie jemu „dydaktyka” zawdzięcza swoją światową karierę. Największe dzieło swojego życia zatytułował „Wielka dydaktyka” . August Hermann Niemeyer -wyodrębnił on dwie dyscypliny pedagogiczne w dydaktyce: teorię nauczania i teorię wychowania. Jan Fryderyk Herbart - twórca głośnej szkoły dydaktycznej. Uważał dydaktykę jako część pedagogiki. Jego pogląd podzielało wielu następców min. W Polsce Bogdan Nawroczyński i Kazimierz Sośnicki.
UCZENIE SIĘ: To proces zamarzonego nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków, dokonujący się w toku bezpośredniego poznawania rzeczywistości.
UCZENIE SIĘ: Jest zdeterminowane przez cel, treść i czynności za pomocą, których uczący się podmiot przyswaja sobie określone wiadomości, umiejętności i nawyki. Jest własną czynnością podmiotu, którą nikt inny nie może „za niego” wykonać. Ma przeważnie procesualny charakter, może przybierać różne formy (praca, działania społ., lektura, zabawa itp.) opiera się na poznaniu (bezpośrednim lub pośrednim) i doświadczeniu indywidualnym, wywołuje zmiany w zachowaniu się jednostki, wymaga od niej aktywności.
NAUCZNIE: Proces nauczania jest ściśle związany z procesem uczenia się- oba te procesy określamy niekiedy za pomocą wspólnej nazwy i mówimy o procesie nauczania-uczenia się. Na proces ten składają się- czynności ucznia oraz - czynności nauczyciela tzn., uczenie się wraz z towarzyszącą mu kontrolą jak również zabiegami korektywnymi. Jest to tzw. kierowany proces uczenia się- przebieg i wyniki jego pracy są przedmiotem bezpośredniej i na bieżąco dokonywanej kontroli. Nauczanie to proces niezwykle złożony. Nauczyciel jest kierownikiem pracy uczniów jednak nie może on zapomnieć o zachowaniu pełnej samodzielności ich myślenia i działania. O złożoności tego procesu świadczy również to iż występuje ono w formie różnych czynności tj, pokaz, działalność praktyczna itp. Znacznie skraca czas uczenia się naturalnego, opartego na poznaniu bezpośrednim. Ponadto jest ono determinowane prze wiele różnych czynników min. Cele, treść, osobowość nauczyciela itp.
NAUCZANIE: To podstawowy proces zinstytucjonalizowanego oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego na dzieci, młodzież i dorosłych, mający duże ogromne znaczenie zarówno dla rozwoju każdej jednostki jak i całego społeczeństwa. Jest zarazem procesem bardzo długim gdyż w wielu uprzemysłowionych krajach świata trwa on w postaci tzw.: obowiązku szkolnego 10, 11 a nawet 12lat.
KSZTAŁCENIE: Proces ten obejmuje jednocześnie wszelkie świadome, planowane i systematyczne oddziaływania dydaktyczno-wychowawcze na uczniów zapewniając im wykształcenie ogólne lub zawodowe. Jest organizowane i kierowane bezpośrednio (osobą kierującą jest nauczyciel) i pośrednio (rolę sterującą przejmuje autor danej książki, artykułu itp.).
KSZTAŁCENIE OGÓLNE: To proces polegający na zaznajamianiu uczniów z dorobkiem kultury naprowadzonym przez ludzkość, z wiedzą o przyrodzie i społ, z najważniejszymi prawami rządzącymi rozwojem przyrody i życia społ. Z zastosowaniem tych praw w różnych dziedzinach życia jak również na kształtowaniu umiejętności posługiwania się tymi prawami w praktyce. Końcowym rezultatem tego procesu jest wykształcenie ogólne.
KSZTAŁCENIE ZAWODOWE: To proces zmierzający do przekazywania uczniom określonego zasobu wiedzy z danej specjalności o charakterze produkcyjnym, rolniczo-hodowlanym, usługowym itp. Podstawę tego procesu stanowi wykształcenie ogólne, a wynikiem jest wykształcenie zawodowe.
SAMOKSZTAŁCENIE: obejmuje ono własny wysiłek uczącego się podmiotu, nie podlegający kontroli zewnętrznej i organizowany przeważnie na podstawie samodzielnie opracowanego programu. Zasadniczym warunkiem skuteczności samokształcenia jest systematyczna autokontrola i samoocena. Samokształcenie jest organizowane i kierowane pośrednio tzn. iż to właśnie autor danego podręcznika, książki, artykułu itp. a nie nauczyciel jak to ma miejsce w kształceniu bezpośrednim, pełnie rolę sterującą pracą podmiotu. Wynikiem samokształcenia jest wykształcenie, które może mieć charakter ogólny lub też specjalistyczny, zawodowy.
WYKSZTAŁCENIE: poświadczona dokumentem wiedza zdobyta w oficjalnym systemie nauczania (szkoły publiczne, szkoły prywatne). Jest to zasób wiedzy, umiejętności i sprawności umożliwiający jednostce poznanie otaczającego świata i skuteczne w nim działanie, wykonywanie określonego zawodu; wynik kształcenia i samokształcenia. Wykształcenie jest także sztywno określonym wyznacznikiem rodzaju ukończonej szkoły. (Rozpoczynając od wykształcenia podstawowego a na wyższym kończąc).
WYKSZTAŁCENIE OGÓLNE: Powinno być „indywidualnie zorganizowanym i przeżytym przyswojeniem systemu wiedzy, a nie jego mechanicznym odbiciem (..), nie encyklopedyczną mozaiką różnych nauk lecz ich przemyślanym doborem, niezbędnym dla zrozumienia całokształtu życia”.
WYKSZTAŁCENIE ZWODOWE: Składna się nań: zdobyta przez uczniów wiedza oraz umiejętności specjalistyczne, które dzięki swym uzdolnieniom i zainteresowaniom mogą oni rozwijać, doskonalić i utrwalać w praktyce zawodowej.
WYKSZTAŁCENIE OGÓLNE I ZAWODOWE: To określone wiadomości, umiejętności i nawyki, rozwinięte zainteresowania i zdolności oraz podstawy naukowego poglądu na świat.
WYCHOWANIE: To działalność zinstytucjonalizowana, której celem jest ukształtowanie kierunkowych cech osobowości, a więc określonych wartości, przekonań, postaw i zasad postępowania. Jest to proces znacznie szerszy a niżeli kształcenie gdyż obejmuje on „różne tereny wychowawcze” i wszystkie sfery osobowości wychowanka tj. intelektualną, moralną, wolicjonalną, estetyczną jak również fizyczną.
WAŻNE! Procesy wychowania, kształcenia i nauczania są ze sobą powiązane. Oznacza to iż, zabiegom wychowawczym zawsze towarzyszą określone czynności z zakresu nauczania, a te z kolei bardzo często mają charakter kształcący i wychowawczy. Nauczanie, kształcenie i wychowanie- formują więc całą osobowość człowieka, a nie tylko sprawność jego umysłu w przyswajaniu wiedzy.