NN0, Eliza Orzezkowa "Nad Niemnem"


„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej

Kiedy ukazało się „Nad Niemnem”, w 1887 r. drukował je „Tygodnik Ilustrowany, Orzeszkowa była już znaną pisarka z poważnym literackim i publicystycznym dorobkiem. Szczególne uznanie krytyki i czytelników zdobyły jej powieści w których dominowały „tematy narodowe” ujęte w ramy ideowych i literackich nurtów.

Powieść syntezą pozytywizmu

„Nad Niemnem” powstało w latach 1885 - 1886, a do rąk czytelników trafiło w przededniu 25 rocznicy powstania styczniowego. Było więc nie tylko przypomnieniem i uczczeniem wielkiego narodowego wydarzenia, ale przyniosło również refleksje związane z popowstaniową rzeczywistością, podejmowało trudny temat zachowania narodowej tożsamości, mimo klęski i pogrzebania nadziei na szybką realizację niepodległościowych marzeń.

Program pozytywistów - pokolenia, dla którego powstanie styczniowe stanowiło granicę „między dawnymi i nowymi laty”, był próbą szukania innych dróg, przynajmniej częściowego ograniczenia zależności.

W takim kontekście powieść Orzeszkowej traktować trzeba jako wykładnię tych powinności, które społeczeństwo polskie, okaleczone przez historię, musi podjąć, by stan totalnego zniewolenie i apatii ustąpił miejsca wierze w rychłe spełnienie „snów o potędze”.

Te prawdy znalazły wyraz artystyczny w powieści Orzeszkowej.

Kompozycja utworu ma charakter dwuwarstwowy. Akcja powieści rozgrywa się co prawda w latach osiemdziesiątych wieku XIX , ale retrospektywne nawiązania stale przenoszą czytelnika w rok 1863 (czas powstania traktowany jest jednoznacznie pozytywnie).

Symbolika

  1. W powieści rolę symboliczną odgrywają dwie mogiły:

* symbol świętego czasu powstania, kiedy to wszyscy solidarnie, i dwór i zaścianek, poszli walczyć za wielką sprawę w imię wolności, równości, demokratyzmu i współpracy,

* swoiste miejsce pamięci narodowej, którym opiekują się Bohatyrowicze przechowywający wartości przez nią symbolizowane.

  1. Symboliczną role odgrywa tu także przyroda nadniemeńska, pośród której się żyje i umiera.

Obraz ziemiaństwa po powstaniu styczniowym

W „Nad Niemnem” wszyscy bohaterowie należą do warstwy szlacheckiej. Orzeszkowa podejmuje próbę analizy zmian jakie zaszły w społeczeństwie polskim po powstaniu styczniowym. W sytuacji konkurencji ekonomicznej odchodzą w zapomnienie wielkie ideały, a środowisko szlacheckie , w dużej części, degeneruje się. Przedstawione tu środowisko można podzielić na trzy grupy:

  1. Arystokrację:

  1. Dwór

  1. Zaścianek

Orzeszkowa kreuje obraz idealnego ziemianina, człowieka skromnego, prawego i pracowitego, który winien upatrywać sensu i szczęścia swojego istnienia na własnej ziemi, w pracy dla dobra ojczyzny.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Orzeszkowa Eliza Nad Niemnem
Streszczenie nad niemnem, SZKOŁA, J.POLSKI
realizm Nad Niemnem, Rozrywka, FILOLOGIA POLSKA
Nad Niemnem
Nad niemnem
Nad Niemnem
Nad Niemnem WSTĘP BN+ streszcenie
Problem wartości człowieka w Nad Niemnem E Orzeszkowej
Nad Niemnem, Filologia Polska, Pozytywizm
Tendencje romantyczne w Nad Niemnem i Lalce
Czy Nad Niemnem jest powieścią tylko pozytywistyczną
Tendencje pozytywistyczne w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej
Czy Nad Niemnem jest powieścią tylko pozytywistyczną

więcej podobnych podstron