Ćwiczenia równoważne zaliczamy do grupy ćwiczeń kształtujących, a trudniejsze ich formy do grupy ćwiczeń stosowanych. Ćwiczenia równoważne stanowią podstawowy zasób ćwiczeń dzieci i młodzieży. Zwiększają rozwój cech motorycznych, przyczyniają się do rozwoju ciała. Odpowiadają psychice dzieci i młodzieży. Są podstawowym zasobem ćwiczeń ogólnorozwojowych. Sprzyjają przede wszystkim zwiększeniu ogólnej sprawności i możliwości lokomocyjnych oraz wykonywanych ruchów funkcyjnych.
Ogólne zadania ćwiczeń stosowanych:
- wyrobienie ogólnej sprawności ruchowej i doskonalenie cech fizycznych i motorycznych,
- wyrobienie charakteru poprzez kształcenie siły woli, decyzji, koncentracji, odwagi, uwagi
- wyrobienie nawyków ruchowych.
Ćwiczenia równoważne polegają na różnych układach ciała. O stopniu ich trudności decyduje płaszczyzna podparcia i położenia środka ciężkości. Ćwiczenia równoważne stają się bardziej skąp likowane gdy podniesie się środek ciężkości ciała, np. na belce. Ćwiczenia równoważne są ćwiczeniami układu nerwowo-mięśniowego i zwiększają pracę układu oddechowego, rozwijają koordynację ruchową, rozwijają uwagę, przezorność i śmiałość ćwiczących.
Zasób ćwiczeń równoważnych jest bardzo duży.
Ćwiczenia równoważne można utrudnić poprzez:
- zmniejszenie płaszczyzny podstawy ciała,
- oddalenie środka ciężkości ciała od podłoża
- zwiększenie wysokości przyrządu
- zwiększenie ruchomości przyrządu
- pochylenie płaszczyzny
- pokonywanie przeszkód poprzez ruch
- przenoszenie przyborów i ciężarków
- zmianę układu ramion
- zmianę sposobu przejścia
Ćwiczenia równoważne dają poczucie świadomego wykonywania ruchów w sytuacji, gdy poczucie równowagi ciała człowieka może być zagrożona.
Czucie mięśniowe, błędnik i wzrok współpracują ze sobą (receptory) wysyłając impulsy do OUN kiedy jeden z receptorów wyłącza się to inne zwiększają swoją pracę, np. zamknięcie oczu w czasie chodu.
W przypadku osób niepełnosprawnych najczęściej utrata, np. nogi lub funkcji określonego zespołu mięśni nóg - wywołuje zmianę zakodowanej w korze mózgowej równowagi czynnościowej, statycznej i dynamicznej. Równowagę tą trzeba przywrócić.
Pacjent po amputacji najpierw musi nauczyć się stać w miejscu sam z przytrzymaniem się. Później musi nauczyć się przenosić masę ciała z jednej nogi na drugą, następnie odrywać jedną nogę od podłoża itd.
Ćwiczenia równoważne należy łączyć z innymi ćwiczeniami gdyż wtedy ruchy równoważne nie są oderwane od przydatnych życiowo, praktycznych nawyków
W tych ćwiczeniach obowiązuje ochrona ćwiczących - asekuracja przez prowadzącego.