3.Rosja przed I wojną Światową

I Wojna rosyjsko- japońska

1)Przyczyny wojny

-początek XX w. Rosja weszła w okres dynamicznego rozwoju gospodarczego

-gwałtowny rozwój przemysłu - zwłaszcza wydobywczego. Pomimo to Rosja wciąż pozostawał krajem kontrastów

• Na wsi relikty poddaństwa nie pozwalające na wytworzenie silnego rynku wewnętrznego

• Z rozwojem kapitalizmu kłócił się panujący system polityczny , czyli samodzierżawie

• Mimo postępującej industrializacji Rosja pozostawała krajem rolniczym (wieś była przeludniona i stawała się zarzewiem niepokojów

• Zapalnikiem w sytuacji wewnętrznej stała się polityka zagraniczna Rosji (konkretnie wojna rosyjsko-japońska

-rywalizacja Rosji i Japonii o opanowanie rynku chińskiego (Mandżurii, Korea i płn. Chiny)

• Dalekowschodnie ambicje Rosji popierał władca Niemiec Wilhelm II, pragnący odwróci jej uwagę od Bałkanów

• Rosja za czasów Aleksandra II w 1886r. przystąpiła do budowy transsyberyjskiej linii kolejowej. Postanowiła ja poprowadzi przez chińską Mandżurę (Rosja uzyskała zgodę Chin dzięki łapówkom)

• Był to początek rosyjskiej penetracji tego kraju

• Wywołało to sprzeciw Japonii, która domagała się od Rosji wycofania wojs z Mandżurii i uznania japońskiego zwierzchnictwa nad Koreą.

• Poparcie Japonii przez Anglię i USA (obawa przed wzrostem wpływów Rosyjskich)- zarówno Anglicy jak i Amerykanie w ewentualnym starciu rosyjsko-japońskim widzieli szansę na osłabienie Rosji na Dalekim Wschodzie i Pacyfik, a także na rozluźnienie sojuszu francusko- rosyjskiego

2)Przebieg wojny

-II 1904 zerwanie stosunków dyplomatycznych, lecz bez wypowiedzenia wojny, Japończycy wszczęli działania militarne

-XI 1904flota japońska bez zapowiedzi wojny zaatakowała Port Artur i rozpoczęła blokadę twierdzy

-I 1905 kapitulacja Port Artur

-II/III 1905 przegrane ostatecznie przez Rosję ciężkie walki pod Mugdenem

-V 1905 bitwa pod Cuszimą pomiędzy rosyjską flotą bałtycką dowodzoną przez admirała Rożdestwienskiego a flotą japońską admirała Togo, zakończona całkowitym zwycięstwem Japończyków

3)Postanowienia pokoju z Portsmouth (USA) z 5 IX 1905

-Rosja uznawała Koreę za strefę wyłącznych wpływów Tokio

-Japonia otrzymała Port Artur, port handlowy Dalnyj oraz płd. częśc wyspy Sachalin, kolej mandżurską. Rosja przyznała Japonii prawo połowu ryb na swoich wodach terytorialnych

II Rewolucja 1905-1907

1)Rosyjski ruch robotniczy u progu XX wieku:

-Social- Demokratyczna Partia Robotników Rosji (SDPRR)- 1898

-podział na frakcje w SDPRR- 1903 (ostateczny rozłam 1912)

• Bolszewicy: zwolennicy partii nowego typu, z wyraźnie wyodrębnioną elitą, która zdolna była kierowa rewolucją (na czele Włodzimierz Uljanow- Lenin)

• Mienszewicy: partia o strukturach bardziej demokratycznych, z widocznym wpływem szeregowych członków na politykę władz partyjnych, oparta na wzorcach socjaldemokracji zachodnich (przywódcy: Paweł Axelrod, Lew Martow)

2)Przyczyny wybuchu rewolucji:

-Zła sytuacja gospodarcza Rosji

• Bezrobocie

• częste bankructwa przedsiębiorstw

• klęski głodu w miastach

• strajki

• chłopi domagali się ziemi obszarniczej

-szybki rozwój kapitalizmu i kształtowanie klasy robotniczej

-Klęski na Dalekim schodzie w wojnie z Japonią

• kapitulacja Port Artura

• klęska w wielkiej bitwie lądowej pod Mukdenem

• zniszczenie rosyjskiej floty wojennej na wysokości Wysp Cusimskich

3)Najważniejsze wydarzenia lat 1905-1907

• „krwawa niedziela” w Petersburgu (pokojowa manifestacja robotników, prowadzona przez mnicha G.Hapona, na rozkaz cara została rozgromiona przez wojsko)- ponad sto ofiar śmiertelnych 22 stycznia 1905

• strajki i zamieszki w większych miastach, powstają Rady Robotnicze (tzw.Sowiety)

• bunty w armii (m.in. na pancerniku „Patiomkin” z Floty Czasrnogórskiej- porwany przez marynarzy schronił się w Rumuni)

• Manifest Październikowy cara Mikołaja II- zapowiedź reformy państwa (propozycja utworzenia Dumy- organu doradczego przy carze, złagodzenie cenzury) - 10 października 1905

• Pierwsza w dziejach Rosji konstytucja pozostawia władzę w rękach cara- 1906

• Kolejne zmiany w składzie Dumy

• Fala pogromów w Rosji (dziłalnośc Czarnej Sotni występującej przeciw Żydom, Polakom i studentom, m.in. pogrom Żydów w Białymstoku- 1906r.)

• Stłumienie rewolucji przez Stołypina (słynne „krawaty stołypinowskie” dla rewolucjonistów- czyli szubienicze pętle) 1907r.-

---