PRZED I WOJNĄ ŚWIATOWĄ – POCZĄTKI XX WIEKU

- od 10. lat XX wieku – nowe prądy; silny witalizm i odrodzenie kulturalnego życia związanego z katolicyzmem;

- Josef Florian

• we wsi Stara Rise zajmował się działalnością wydawniczą;

• był bardzo charakterystyczną postacią tamtego okresu, w wielkim konflikcie z katolicką hierarchią, spodziewał się szybkiego końca świata;

• piękne wydania dzieł naukowych, teologicznych;

• nie sprzedawał książek tylko je rozdawał;

• grupa współpracowników: Jakub Deml, Bohuslav Reynek, Jan Durych, Jan Cep, Josef Vachal + artyści: Josef Capek, Vratislav Bruner;

- Jakub Deml

• katolicki ksiądz, podchodzący do wiary dość powierzchownie, dostał zakaz pisania oraz posługi kapłańskiej;

• debiutował w 1910r. w Starej Risi;

• liryka wierszowana, symbolika kwiatów, odwołania do Antonina Sovy;

• szalone wizje końca świata, katastrofizm „Hrad smrti” 1912, „Tanec smrti” 1914;

- Sursum Corda  grupa twórców skupiona wokół czasopisma „Revue meditace”; była to próba połączenia nowoczesnej sztuki z katolicyzmem (pod przewodnictwem Vilema Bitnara); członkami byli: Josef Vachal, Jan Zrzavy, Frantisek Bilek, Jan Konupek, Jan Durych, Jakub Deml – mistycyzm, odejście od secesyjnej maniery, motywy geometryczne;

PRZEDWOJENNA AWANGARDA

- związana z naukowymi odkryciami, uchwycenie nowego porządku życia;

- zainteresowanie prymitywną kulturą, naiwnym folklorem;

- grupa Osma  artyści: Bohumil Kubista, Emil Filla, Josef Chochol;

- starsze i młodsze generacje połączył neoklasycyzm – intelektualna strona życia, sprzeciw wobec modernizmu, chłodne spojrzenie na człowieka;

- F.X. Salda, powieść „Loutky i delnici bozi” 1917

- Karel i Josef Capek  w kierunku awangardy, uchwycenie dynamiki nowoczesnego świata;

- czasopismo „Umelecky mesicnik” 1911

- kubizm  geometryczne formy, spojrzenie na obiekt z różnych stron, odcięcie się od mimetyzmu, zupełnie nowe podejście do malarstwa, kubizm był częścią codziennego życia; przedstawiciele: Frantisek Kubista, Emil Filla, Josef Capek, Josef Chochol (architekt), Josef Gocar, Pavel Janek

- rondo kubizm  połączenie geometrycznych konturów z obłymi, typowo czeski prąd, płaskorzeźby na fasadach, monumentalizm;

ALMANACH NA ROK 1914

- awangardowi pisarze;

- Otakar Theer, bracia Capek (pomysłodawcy), Otakar Fischer, S.K. Naumann;

- S.K. Naumann

• jego wiersze „Dub”, „Cirkus”, „Strevlicy” najlepiej odzwierciedlały ducha awangardy, inspiracje kubizmem;

• „Nove zpevy” zbiór wierszy z 1918, których dominantą jest nowoczesna technika, proste przedstawienie świata, prosty język;

• zmienia się podmiot liryczny, ważna jest grupa a nie jednostka – postać ma być typowym obywatelem, a nie bohaterem;

- futuryzm  Filipo T. Romanetti, euforia związana z rozwojem cywilizacyjnym, prosty język w utworach, brak reguł, gramatyki, umiłowanie wojny, dynamizm

- cywilizm  zainteresowanie miastem, techniką, człowiekiem w nowej rzeczywistości (S.K. Naumann);

- plan wydania drugiego Almanachu – niestety wojna,

- podczas I wojny światowej Karel Capek przekładał dzieła lit. francuskiej co było inspiracją dla powojennej awangardy;

- Karel Capek – nowe filozoficzne prądy: pragmatyzm (nie jesteśmy w stanie poznać jednej obiektywnej prawdy, każdy ma swoją);

- mlady basnik  generacja braci Capków; rzecznikiem grupy stał się Otakar Theer, który widział przyszłość poezji w wolnym wierszu; przedstawiciele: Otakar Fischer, S.K. Naumann, Frantisek Langer