WYKŁAD 9
20.XII.05
UKŁAD SPICHRZOWY
Obejmuje komórki lub tkanki, w których gromadzone są substancje energetyczno-budulcowe w formie węglowodanów, białek lub lipidów. Gromadzone może być również woda.
UKŁAD WYDALNICZY
Stanowią go komórki wydzielnicze (gęsta cytoplazma, dobrze rozwinięty system ER i AG). Dla procesu tworzenia wydzieliny potrzebne są enzymy i substrat.
Wydzieliny pojawiają się wewnątrz pęcherzyków. Zawartość może być wyprowadzana też na zewnątrz plazmolemmy na drodze egzocytozy, może gromadzić się między plazmolemmą a ścianą komórkową. Może pojawiać się na powierzchni komórki.
Wydzielanie egzotropowe- gdy wydzielina pojawia się na powierzchni organu (woda, roztwór cukru, terpeny, olejki eteryczne, śluzy, enzymy trawienne). Hydatody, miodniki, trichomy, włoski parzące, gruczoły sekrecyjne- absorpcyjne u roślin owadożernych.
Wydzieliny entropowe- gdy wydzielina gromadzi się wewnątrz organu (żywica, lateks, substancje oleiste, garbnikowe). Mleczniki, idioblasty wydzielnicze, przewody i zbiorniki żywiczne
Komórki transferowe- plazmolemma wpuklona do wewnątrz (większa powierzchnia kontaktu plazmolemmy i ściany komórkowej)
UKŁAD RUCHOWY
Ruch:
1. Z udziałem protoplastu
Turgorowe zmiany objętości komórki- ruchy turgorowe
Wzrostowe, nierównomiernie powiększenie wymiarów komórki- wygięciowe ruchy wzrostowe
2. Bez udziału protoplastu, a wiec ruchy z udziałem komórek martwych labo żywych, ale przy biernym zachowaniu się protoplastu
Nierównomierne wysychanie i kurczeniesię ścian- kserochazja
Nierównomierne pęcznienie ścian- higrochazja
Nierównomierne zmiany wymiarów komórek wskutek skurczu kohezyjnego spowodowanego ubytkiem wody w komórkach- ruchy kohezyjne
Ruchy typu 1 mają albo charakter nastii albo tropizmów. O nastii mówimy, wtedy gdy kierunek ruchu określony jest budową urządzenia ruchowego, a reakcja ruchowa jest wynikiem zmiany bodźca w czasie np. zmiana intensywności światła i temperatury, starzenie się komórek itp.
W przypadku tropizmu kierunek ruchu określony jest przez kierunek bodźca, którego działanie jest ukierunkowane w przestrzeni.
ANATOMIA ROŚLIN
Z zygoty powstaje zarodek
Hypofyza- komórka odrywająca ważną rolę przy tworzeniu merystemu wtórnego korzenia (granica między zarodkiem i wieszadełkiem)
Suspensor- wieszadełko
Z hypofyzy powstaje:
Kolumella -powstaje z niej czapeczka
Tkanka okrywająca
Kora pierwotna
Walec osiowy
w korzeniu jest układ radialny wiązek przewodzących
geotropizm- korzeń rośnie w dół (w czapeczce w amyloplastach odkładana jest skrobia - jako pierwsza opada na dół zaczynając geotropizm)
czapeczka tworzy śluz
komórki pogranicza- komórki czapeczki, oddzielone od czapeczki w strefie litycznej korzenia
mogą żyć w kulturze miesiące a nawet lata ( po oddzieleniu od czapeczki)
w glebie żyją ok. Tygodnia
mogą różnicować się w tkanki
ekspresja specyficznych genów
mogą wydzielać chemoatraktanty
mogą wytwarzać substancje odstraszające bakterie
zawierają geny NOD
zawierają fosfatazy i fitoaleksyny (czynią fosfor bardziej dostępny dla rośliny)
w odpowiedzi na reakcje grzybowe mogą prowadzić syntezę specyficznych białek (wykazują odporność na te patogeny)
funkcje wydzielnicze korzenia:
regulacja symbiozy
ochronna interakcja z organizmami patogenicznymi
regulacja środowiska mikroorganizmów w glebie (20-40% fotosyntezy roślina oddaje dla mikroorganizmów)
allelopatia (roślina ma wpływ na sąsiadujące rośliny)
zmiana chemicznych i fizycznych właściwości gleby
BOTANIKA - WYKŁAD
25