Utwory podetapu hydrotermalnego - tworzące się w temperaturze 400°C - 100°C powstają przy współudziale dużej ilości wody. Podobnie jak w pegmatytach i pneumatolitach wykształcone w postaci żył. Niekiedy zbudowane są wyłącznie z jednego minerału, którym jest kwarc. Skały takie nazywamy żyłami kwarcowymi. Minerałami akcesorycznymi w utworach hydrotemalnych są np. fluoryt, węglany, kalcyt, dolomit, oraz minerały rudne, najczęściej siarczki cynku - blenda, ołowiu - galena, żelaza - piryt. We wszystkich utworach pomagmowych dzięki obecności fazy gazowej, większość minerałów wykształcana jest w postaci dużych osobników i w formach idiomorficznych. Prężność fazy gazowej przyczynia się do powstania wolnych przestrzeni w obrębie skał z tym samym do krystalizacji dużych osobników o własnych kształtach. Minerały pozbawione własnych kształtów, co najczęściej ma miejsce w obrębie głównych skał nazywamy ksenomorficznymi. Zdecydowana większość skał wykształcona w obrębie głównych skał, wykształcona jest w sposób ksenomorficzny. Wszystkie skały o strukturze bardzo grubo krystalicznej typu pegmatytu, pneumatolitu i hydrotemalnych to utwory o strukturze pegmatytowej.
PODZIAŁ SKAŁ MAGMOWYCH
*Ze względu na miejsce tworzenia się w skorupie ziemskiej
Wśród utworów magmowych wyróżniamy:
• • Skały głębinowe tworzące się na dużych głębokościach, odznaczające się najczęściej strukturą średniokrystaliczną, teksturą zbitą, bezładną
• • Skaty hibabysalne tworzące się na średnich głębokościach o strukturze średnio i drobnokrystalicznej bezładnych teksturach
• • Skały subwulkaniczne tworzą się w strefach płytkich, bardzo często zbliżonych do powierzchni skorupy ziemskiej, odznaczają się strukturą drobnokrystaliczną niekiedy porfirową tzn. wykazuje obecność osobników dużych osobników krystalicznych na tle drobnokrystalicznej masy, niekiedy szklistej. Tekstura tych skał jest zazwyczaj bezładna, spotykane są przypadki częściowo uporządkowane. Drobnokrystaliczność, porfirowość i uporządkowanie tych skał są wynikiem dość szybkiego spadku temperatury w procesie krystalizacji.
• • Skały wylewne powstają na powierzchni ziemi w wyniku wydostania się magmy z głębi skorupy ziemskiej i bardzo szybkiej krystalizacji przy gwałtownym spadku temperatury. Wskutek tego struktury tych skał są niepełnokrystaliczne, szkliste, lub porfirowe. Tekstury są najczęściej uporządkowane.
• • Skały piroklastyczne powstają na powierzchni ziemi na skutek nagromadzenia w różnym stopniu rozdrobnionych fragmentów skalnych, powstałej z zastygłej magmy wyrzuconej w przestrzeń podczas wybuchu wulkanu. W skałach tych spotyka się duże domieszki produktów osadowych, stąd niekiedy nazywane są skałami magmowymi, a niekiedy skałami osadowymi.
• • Skały ekshalacyjne powstaję w wyniku nagromadzeń różnych produktów (minerałów)wykrystalizowanych w procesach powulkanicznych. Typowym składnikami skał ekshalacyjnych jest siarka (złoża siarki wulkanicznej).
Ogólnie skały magmowe mogą odznaczać się następującymi strukturami:
• • Holokrystaliczne (pełno krystaliczne) - skały głębinowe i hipabysalne oraz wszystkie produkty pomagmowe czyli pegmatyty, pneumatofory i hydrotermalne.
• • Hipokrystaliczne (pólwłasnokształtne) charakterystyczne dla skał subwulkanicznych i wylewnych
• • Szkliste skały wylewne i piroklastyczne
Tekstury w skałach magmowych:
• • W skałach głębinowych i hipabysalnych są bezładne
• • W skałach subwulkanicznych, wylewnych i piroklastycznych przeważają kierunkowe