|
Występowanie |
Budowa |
Cykl rozwojowy |
Znaczenie med., leczenie, wykrywanie i zapobieganie |
Enterobius vermicularis (owsik ludzki) |
-jelito grube człowieka,
|
-kosmopolityczny nicieć, -tylny koniec ciała samca jest zagięty w stronę brzuszną, tępo zakończony i wyposażony w dwa boczne skrzydełka; -u samicy tylny koniec ciała jest prosty i ostro zakończony; -zdolne do retroinwazji |
-jajo w kale-> jajo inwazyjne-> spożycie jaj-> jelito grube
-jajo złożone w okrężnicy-> larwa-> jelito grube
-larwy osiągają dojrzałość po 3-krotnym linieniu |
-wywołuje owsicę, -długotrwałe zaparcia przy autoendoinwazji, -zmiany nieżytowe błony śluzowej, spadek masy ciała, osłabienie, utrata apetytu, niepokój, pobudliwość, zaburzenia snu,
-leczenie- pyrantel lub mebendazol lub albendazol |
Ascaris lumbricoides (glista ludzka) |
-jelito cienkie człowieka |
-kształt walcowaty, barwa różowożółta, posiada brodawkę będącą narządem nabocznym zwaną amidem odpowiadająca za odbieranie bodźców chemicznych, -samica- 20-52cm -samiec-14,5-32cm (ogon zagięty na str brzuszną), -skorupka otaczająca jajo zbudowana jest z trzech warstw: lipidowej, chitynowej i białkowej -nicień |
-jajo zapłodnione w kale-> rozwój zygoty-> jajo z larwą II stadium forma inwazyjna-> spożycie jaj-> młodociana larwa w jelicie-> wędrówka drogą ukł krwionośnego-> wątroba-> serce-> płuca-> gardło-> postać dojrzała w jelicie cienkim |
-wywołuje glistnicę/ askariozę, -wyróżnia się 3 zespoły objawów: wędrówką postaci larwalnych (uszkodzenia wątroby, śródbłonków naczyń krwionośnych oraz ścian pęcherzyków płucnych połączone z krwawieniami krwawieniami odczynami zapalnymi; zmianom w płucach towarzyszą kaszel, goraczka,eozynofilia i leukocytoza), inwazja jelita cienkiego (zatruwanie org żywiciela produktami przemiany materii, nacieki komórkowe, zmiany struktury kosmyków), powikłania glistnicy (niedrożność dróg oddechowych i jelita cienkiego)
-leczenie-jak u owsika |
Toxocara canis (glista psia) |
-pasożyt psów, -cykl życiowy tego pasożyta w org ludzkim zostaje zahamowany w stadium larwy, jednak konsekwencje toksokarozy zwanej syndromem wędrującej larwy trzewnej bywają poważne |
-samiec- 28-125mm a samica- 45-190mm, -jaja składane do jelita i wydalane z kałem -niecień |
-jajo wydalane z kałem-> rozwój larwy-> larwa II stadium-> spożycie przez psa (gryzonia lub odchodów)-> jelita-> wątroba, serce, płuca-> zarażenia wewnątrzmaciczne płodu |
-3 kliniczne postacie: trzewna, oczna i utajona -powiększenie wątroby, eozynofilia, hipergammaglobulinemia, bóle brzucha z nudnościami i wymiotami, temperatura, zmiany zapalne płuc, -nawracające bóle głowy, zaburzenia równowagi,
-leczenie- albendazol lub mebendazol lub tiabendazol |
Wuchereria bancrofti (filaria bankroftowa) |
-pasożytuje w naczyniach krwionośnych i węzłach chłonnych trzewnych człowieka, -przenosicielem są komary |
-samica- 80-100mm, samiec ok. 40mm, -samice rodzą nitkowate larwy (mikrofilarie), pozbawione przewodu pokarmowego wędrują z naczyń chłonnych do ukł krwionośnego -nicień |
-mikrofilaria w naczyniach krwionośnych-> wessane przez komara-> wnikanie przez ściany jelita-> mięśnie-> larwa III stadium-> wędrówka do narządów gębowych->larwa III stadium (postać inwazyjna)->wnikanie przez skórę podczas ukłucia komara-> naczynia limfatyczne i krwionośne-> postacie dojrzałe-> mikrofilarie |
-wywołuje wuszereriozę -w węzłach chłonnych i naczyniach krwionośnych tworzy się tkanka ziarnująca,która doprowadza do zarostowych i wapniejących zmian ukł chłonnego; zgrubień naczyń limfatycznych, obrzęków kończyn (słoniowacizny); wysoka eozynofilia,
-leczenie- hetrazan lub iwermektynę |
Onchocerca volvulus |
-pasożytuje w tkance podskórnej człowieka -żywicielem pośrednim są muszki z rodz Simulim,
|
-nicień -samiec- 19-45mm, samica-34-50mm, -tylny koniec ciała samicy skręcony, |
-mikrofilaria w skórze podczas ukłucia przez meszkę wnikają do jej ciała->penetracja ściany żołądka-> mięśnie-> larwa i stadium-> larwa III stadium(forma inwazyjna)-> migracja do aparatu gębowego-> wnikanie przez skórę podczas ukłucia-> tkanka podskórna-> postacie dojrzałe w tkance podskórnej-> mikrofilarie->skóra |
-wywołuje filariozę (zespół objawów to onchoceroza) -swędzące zmiany wypryskowe które wskutek drapania ulegają zakażeniom bakteryjnym, obrzęki, guzy podskórne, -mikrofilie gromadzące się w gałce ocznej prowadzą do zapalenia spojówek, siatkówki i naczyniówki- ślepota
-leczenie- dietylkarbaminoza, mebendazol i nirydazol; guzy usuwa się chirurgicznie |
Trichinella spiralis (włosień kręty) |
-człowiek zaraża się spożywając mięso i inne przetwory w których znajdują się otorbione larwy, |
-nicień, -w przedniej części ciała cieńszy, w tylnej grubszy, rozmiary pasożyta zależą głównie od nasilenia inwazji |
-otorbione larwy w mięśniach-> spożycie otorbionych larw przez człowieka-> larwa uwolniona z otoczki-> postacie dojrzałe w jelicie cienkim-> larwa I stadium-> wędrówka drogą układu krwionośnego |
-wywołuje włośnicę, -kilka zespołów patogennych: biegunkowy, włośnicowy (wnikanie larw do mięśni- wysoka gorączka), alergiczne zapalenie naczyń krwionośnych (krwawe wybroczyny widoczne w spojówkach, pod łożyskiem paznokci), hipoalbuminemia, hipokaliemia, hipoglikemia (obrzęki kończyn dolnych
-leczenie- prednizolan (włośnica), mebendazol lub albendazol lub tiobendazol (post jelitowa), pyrantel (kobiety w ciąży) |
Trichuris trichiura (włosogłówka ludzka) |
-pasożytuje w jelicie grubym i ślepym człowieka |
-nicień, -barwy białej, -posiada kom gruczołowe- stichocysty, -jaja mają kształt beczułkowaty, barwę brązowożółtą i dwa bezbarwne czopy na obu biegunach (jaja są niezdolne do inwazji, dalszy rozwój możliwy tylko w środowisku zewnętrznym- wodzie lub wilgotnej glebie) |
-jajo w kale-> dojrzewanie jaj-> stadium inwazyjne-> spożycie jaj-> larwa wylęgająca się w jelicie cienkim-> postacie dojrzałe w jelicie grubym |
-wywołuje trichuriozę, -zagłębia się pod błonę śluzową jelita i odżywia się krwią żywiciela; w miejscu wnikania tworzą się nacieki komórkowe i wybroczyny krwotoczne -możliwe owrzodzenia, parcia na stolec, bóle brzucha, biegunka, nudności, wzdęcia
-leczenie- albendazol lub mebendazol |