PodziałHerbi-spektrumDziała(selektyw/nieselektyw);sposDziałania(se-
lektywNaSystemicz-układoIkontakto-parzące);sposWnika(systemiczNa
Dolist,dogleboIdoglebo-dolist);terminStosowa(przedsiew,posiewne-przed-
wiosenIpowschodowe);SkutecznośćDziałaDoglebo:wilgotnGle;temp(nad
IwGle);głębokośćPenetracjiHerbicy;skł.granulometGle;rozpuszczWwodzie
Herbicy;intensywProcesMikrobiologiczWgle;zawartSubstOrg;dawkiHerbi;
skuteczDolistn-właściwośFizyko-chemHerbicy(polar/niepolar);wilgot,temp
powietrzaIgle;opadyAtmosf;fazaWzrostu,cechyMorfologiczIstrukturaTkanki
okrywającejRośliUprawIchwastów;kierunekWiatruWczasieZabiegu;Losy
HerbicWgle-uwalnianieJakoGaz;pobieraniePrzezRośli-degradacItransfor-
mac;fotodekompozycja-rozkładŚwietl;naGłębokoś10cm-rozkłHerbicyPrzez
Mikroorg;adsorpcPrzezMineraIlasteIpróchnic;desorpcNaKoloidach;rozkład
SamoistnyTzw.połowicznyCzasRozpad;wymywa(zwłaszczaNaGleSłabych
Ipiaszczys);Kompensac-narastanieGatunkówKosztemUstąpieniaZpolaIn-
negoGatWwynikDziałalnośCzłowiek(mechanicz,fizycz,chemicz);Spoczy-
nekPierwot-wytwarzSięNaRoślMacierzyst;NieKiełkująOdRazuPoOpadnię-
ciu;SpoczynWtór-indukowaWielokrot;wynikaZbrakOptymalStosun;Adsor-
pc-silneWiązaHerbicy;Np.Reglone,GramoxoneMająŁadunElektryczIsąSiln
SorbowPrzezGle;RegloneUwalniaSię2%rocznie,tzn.żeDoUwolnieTrzeba
50lat;RozpuszczWwodzie-H2OrazemZherbicPrzyłączSięDoKS;wMiaręLat
WKSubywaWodyIwJejMsc-eWchodziHerbicIjestZneutralizowa;Transform-
zmianaWherbicyPodWpływHydroli;Fotorozkł-podWpływŚwiatł,Herbicyd
ObudowPierścieniow,bardzoŁatwoPochłaniaEnergięIpodWpływŚwiatłPierś-
cienieUlegająRozerwaniu;RozkłMikrobiol-uaktywProcesMikrobiolNeutraliz
SubstAktywImożnaWcześniejWysiewaRośl;mieszanieGlePrzyspieszRozkł;
AktywnHerbicyZależOd-zawartośPróchnic;wilgotnośGle(min12%gwarant,
żeHerbicDostanieSięDoFazyCiekłejGle);odczynPH;ZaletyHerbic-wczesne
usunięcieChwastówNimSpowodStraty;redukuLiczbęUprawekMiędzyrzędo;
zastępuKilkaZabiegówMechaniczJednymChemicz(ekonomicz);łatwyZbiór
RoślUpraw;WadyHerbi-kompensacGatOdporn;nagromadzeSięWgleSubst
aktywn(długoZalegając)triazyny,pochodMocznik;CzynniWpływNaZalega
HerbiWgle-przedawkowa,wadliTechnOprysk,wykonaZabiegWinnymTermi
niżZaleca,susza,niskTemp;ULATNIA-względemHerbicyOdużejPrężnośPar
(tendencSubstAktywDoOdparowa;wMmSłupaHgLubWmPa);duża lotność;
Średnia;mała;NaUlatniaWpływ-adsorpc,wilgotItemp.Gle;Inkorporac-mech.
mieszaHerbicyZkilkucentyW-wąGleWceluZmniejszeStratNaSkutekLotnoś
Herbi;WYMYWA-przemieszczHerbiZwodWgle,wKierunkPozio;Determinow
przezAdsorpc,dawkIczasPrzepływWodPrzezStrefZherbicy;ADSORPC-zat-
rzymaRozpuszczLubGazoSubstNaPowierzchCząstGlebo;FOTODEGRAD-
-degradacPodWpływŚwiat,kt.możeByćAktywatorReakc(utle,redukc,hydroli);
ROZKŁ.CHEMICZ-reakcHydroli,ktMająM-sceWgłębszW-wachGle;SzybkHy-
droliZależOd:temp.iWilgotnGle,pHroztwoGlebow;ROZKŁ.MIKROBIOL-przy
udzialeBakter,grzyb,promieniowc;ZdolnRozkłPrzez:wytwarzaEnzymImeta-
bolizowaOkreśloneHerbicy(2,4-D,MCAP,dikamba);liczebnośćIaktywnPopul
drobnoustr;ZależyOd:wilgotnItempGle;zawartTlen;zawartMaterOrg;GrHerb
wg.mechDziała:regulWzr-fenoksykw(pochodKw.Fenoksyocto-2,4-D;MCPA;
pochodKw.fenoksymasło;pochodKw.benzoeso)pochodKw.benzoeso(dikam-
ba)pirydyny;inhibitoSynteAminokw;inhibitSynteLipid;inhibitWzrMeryst;
inhibitFotosynt;inhibitSyntPigment;destruktorBłonKom;REGUL.WZR-
herbiNiszcząChwas2-liścien;przenikaDoRoślPrzezLiś,aleMogąTeżPrzezKo-
rzenie;PowoduZakłóceRównowHormonal,synteBiałekIwTranspTkanko;IN-
H.SYNT.AMINO-blokująAktywnOkreśloneEnzyUniemożliwiającBiosyntAmi-
nokwWrośl,inh.synteAcetylomleczano(ALS)(sulfonylomoczniki;triazolopi-
rymoidy)inhSyntKw.5-enolopirogrono-3-fosfoszikimowego(EPSP,glifo-
sat);inhSyntGlutamino;PowoduZahamowWzrostIzamieraRoś;INH. SYT.LI-
PID(inhibitoKarboksylaAcetylo-CoA)-pochodCykloheksadionów;pochod
kw.arylofenoksypropionowego;WykazuBiologiczAktywnWstosunDoWiększoś
1-liścien(tzw.graminicydy);hamująAktywnKarboksylaAcetyCoA;depolaryzac
Bł.kom-zakłóceWprzemieszczaJonów;(destruktoryMerystemówTraw)INH.
WZR.MERYST(wzrSiewek)-działająWchwiliKiełkowNasionLubZaraPoSkie-
Łkow;EfektWidoczPoWschodach;(amidy,dinitroalaniny,pochodBenzofuran);
PowoduZakłóceProcesPodziałKomWstożkWzrostPędówIkorze;INH. FOTO-
SYNT-blokująPrzepływuElektronWfotosystPSII,wWynikuCzegoEn.ŚwietNie
przekształcoWenChemicz;(triazyny;pochodMoczniko;pochodUracylu,pocho
dziazyny);stosowDogleboIdolist;INH.SYNT.KW.EPSP-zaburzeWsyntBiałek
iWkonsekwencHamowWzrosRośl;ObjawyUszk-zahamowWzrost,chlorozy,
nekro;INH.SYNT.PIGM-powoduPowstawaUroślWrażliwBiałychPlam,czasem
ZróżowLubPurpuroOdcień,aNawetBielenieCałychRośl;BlokuBiosyntKarote-
Noidów,kt.ChroniąChlorofilPrzedRozkłPrzezŚwiat;absorbPrzezKorzeIpędy
KiełkuRośl;ObjaUszk-bieleTkRośl,nekro,zasychaLiśc;(triazole,pyridiony,py-
ridaziony,izoksazolidiony);DESTRUKT.BŁ.KOM.-pochodDwupirydyli(dikwat,
parakwat);trazolinony(karfentrazonEtylu);SąToHerbicyKontakto,wMałymSt.
przemieszczSięWrośl;ŚwiatłUaktywDziała;PowodUszkBł.kom,coProwadzDo
szybkDesykacTraktowanychRośl;ObjaUszk-chlorotyczPlamyWyglądająJak
poparze,nekrozy;TOKSYCZ.OSTRA-zdolnSubstDoWywoływEfektToksycz
poPodaniuDoOrgWdawcJednorazLubPo1-razoNarażeniu;LD50-powodŚmier
50%orgBadanychPoPodaniuWokreśloSpos;LC50-statystyczObliczoStężeSu-
bstChemiczWmediumŚrodowiskoPowoduŚmierć50%orgDanejPopulacWok-
reśloWarunk;IC50-statystObliczSt꿌rodkWwodzie,powoduZahamowWzrost
iSzybkośWzrostU50%badanOrgDanejPpul;EC50-statOblSt꿌rodWwodzie,
wywołujSpadekRozmnażU50%badaOrgDanejPopulWokreśWarun;LC50-stat.
Obl.stężWwodziePowodujŚmierć50%orgDanPopWokreśWar;AE-dyspenser
aerozolo(f-maUżytkoUmieszczWpojemnik,naOgółUwalniaRozpylaczWf-mie
kropli,poOtwarciuZawor);CS-zawiesinaKapsuł(zawiesiWcieczyPrzeznaczo
doRozcięczWodąPrzedZastosow);EC-koncentDoSporządzEmulsWod;EW-
-emuls,olejWwodzie;GR-granule(granuleGotoweDoStosow);OD-zawiesina
olejo(trwałaZawiesinaSkładnAktywWcieczyNiemieszającSięZwodą,ktMoże
zawieraćInneRozpuszSkładnDoStosowPoRozcieńczWodą);OF-koncentZa-
wiesinoRozcieńczOlej;SC.-koncentWpostaciStężoZawiesi;SE-zawiesinoe-
emulsja;SL-koncentrRozpuszczalny;WG-granuleDoSporządzaZawiesiWod;
WP-proszekDoSporządzZawiesiWod;UtrzymaZbóżWczystośPowodu:
zwyżkęPlonu;zmniejszNakładNaZbiór;zmniejszZachwaszczeRoślNastępcz;
CzynniDecydOzachwaszZbóż-zabiegMechanicz;terminoweWykonaZbiorI
uprawyPożniwnej;następstwRośl;gat.oziBardziejNarażoNaZachw;ZASADY
STOS.HERB.W.ZBOŻ-zmianowSBC;dostosTermiZwalczaChwasDoOkresW
szczególWrażliwośNaHerbiIselektywnośZbóż;podejmowaDecyzOzwalczaNa
podstawProgówSzkodliwoś;uwzglWarunkPogodowWczasieOprysk;dobór
właściwHerbicy;dostosowDawkiDoStopniaZachw;REGULAT.WZROS-Ry-
zykoWyleganiaZależOdbudowMorfologiczIanatomiczŹdźbłaIkorzeOrazOd
warunkGlebo-klimatycz;ZbytDługieŹdźbłoGdy-zaDużaIlośćWysiew,obsad
rośl;ciepłaPogodaJesienią/wiosnąPodczasKrzewie;nawożeGłówAzot;Cień-
szeŚcŹdźbGdy-wRzędzieZaDużoRośl;zakłócoRozwójWeWczesnFazach
rozwojo(słabSystKorzenio);dużaKonkurencChwast;DziałaRegulWzr-hamu
wytwarz/aktywnHormonWzros(skracaŹdźbła);zwiększaŚredni/grubośćŹdźb;
ZaletyDawekDzielo-b.wcześZlikwidowChwasWokresMasowychWsch;wye-
liminowHamująceDziałaPełnej,1-razoDawkiPreparatNaRoślUpraw;ogranicz
ilośPreparatZastosowDoOdchwasz1haUpraw;Istota-określeTerminWykona
zabiegNieNaPodstawStadiumRozwoRośliUpraw,aleStadiumRozwChwasNa
polu;metoDawekDzieloZależOd-terminowegoWykonywWszystkZabieg;za-
stosowaOdpowiednichSubstAktywWzależnośOdSpodziewan/występujące
zachwasz;doboruSubstAktywHerbicyLubMieszankHerbicyDoFazyRozwojo
chwas;stosowaAdiuwantWniesprzyjającWarunkAtmosf;stanTechniczOprys-
kiwacz;PszenicOz.Pszenży-NaGleŻyzn,naKt.zachwWyższ;roślTePoczątko
rosnWolno,sąSłabiejUlistnIrozkrzewPrzezCoZdolnKonkuroZchwasJestMała;
bardziejOpanowanePrzezChwas;JęczOz.-DługiOkresOdSiewDoKońcWeget
sprzyjaWschodChwast;malaSkutecznHerbiStosowWiosną,boSieKrzewi;Ży-
to-NaGleSłab,aleOwysokPotencjaPlonowa;ZasiewyMieszane-konkurencyj
ŁanuWobecChwastWyraźWzrast;zbożaOzime-miotła,wyczyniec,perz,przy-
tulia,maruna,fiołek,jasnoty,przetaczniki,chwastyJare(rdesty,gorczyca);zboża
jare-gwiazdnica,gorczyca,rdesty,komosa,owiesGłuchy,przytulia,fiołek,jasno,
przetaczniki;ZBOŻA.OZ-JESIEŃ:poSiew(miotła,przytulia,maruna)Couguar
600SC;poWschod-odFazSzpilkowaDoKońcJesienWeget;WIOSNA:(zabUzu-
pełniaj)poWznowieniuWiosenWeget;wFazieKrzewieWiosen;naPoczątSrzela
wŹdźb(Apyros75WG,AminopieliGold530EW,ChwastomMix292EW);ZBOŻA
JARE-odPoczątDoKońcKrzewie;OCHRO.RZEPAK-Rzepak-rośliUprawNa-
rażoNaSilneZachw;DługiOkresWegetIczęsteUszkodzeMrozoPowoduPrze-
rzedzeŁanu;(fiołek,maruna,gwiazdnica,przytulia,jasnoty,tobołki,miotła,perz,
samosiewZbóż;NajbSkutecz-stosowaHerbicJesieniąPrzedWschodaRzepak
lubPoWschod;ZabiegJesien-dogleboPrzedwschodo/dolistPowschodo;Za-
bieWiosen-skutecznMozęByćNiedostateczZpowodMałejWrażliwośChwas;
zabiUzupełniają-(gdyNastępuZachwWtórne);opóźnieKiełkowNiektGat.chw.
naSkutSuszyLubDłuższeOkresWysokTemp(przytulia);łagodZimyLubDłuż
okresBezMrozu;b.mroźZimy,powodujCzęścioWymarzaRzepakSprzyjaWio-
senWschodChw;Samosiewy-niszczyćJesie,boIchBujnyRozwProwadziDoOs-
łabieRzep;wiosnąDużeNakładNaOczyszcz;OCHR.BURAK-występowZachw
pierwotneIwtórne;ZachwaWtórMożePowodowObniżPlonRoś,opóźnićIutrud-
nićZbiór,ktPrzezToJestBardziejCzasochłonIkosztow;Wart.surowcRolniczJest
mniej,aOsypywanieNasionChwastDoGleWzbogacaBankNasion;RozwojSp-
rzyja-późnyTerminSiewuBur;długiOkresKiełkowIwolnyPoczątkoWzr;MetZw-
alcza-1-1zabChwastobójKrótkPoSiewPrzedWschodChwas;MożeZahamWzr
/uszkodzićWschodzącBurak;2-kolejOprysWfazieLiścieniChwas;powschodo
dajeMożliwOcenyZachwaszIpozwalaUstalić,kt.herbicIjakieDawki;3-zabieDo-
gleboInalist;(doglebo-celemZniszczeGatWcześniejKiełkujIosłabieWzrosChw,
kt.przeżyły);ZaletaDawDzielo-możliwDoborHerbicDoZaobserwowNaPlantac
gatChwas;możliwOcenyStanuIstopniaZachw;podjęcieDecyzOprzeprowadze
następneZabieg;(dawkNalistnNiezależOdRdzIwilgotGle,dlategoB.skutecz
nawetPrzySuchejWioś);OCHR.ZIEMNIAK- WchemiczZwalczaChwasHerbi
przedwschodo;PoWzejściuZiemniakIwiększChwasMożnaStwierdzić,ktGat.
DominuIzastosowHerbiPowschodo;PrzyczyWzrZachWpóźniejOkrWeget-
złaPielęgnacMechanicz;spadekZużyciaHerbic;złyDobórHerbi;złaTechnWy-
konaZabiegZwalcz;ograniczoZwalczaChwasWprzedplon;Adiuwant-śrPo-
mocnicz;wspomagaAktywnŚrPchroRośl;JeśliChceuUniezależnićŚrodekOd
fazyRozwojoRośl;substOlejoLubNaIchBazie;zemulgowanePrzezDodanZw.
powierzchnioCzynZmniejszająNapięciePowierzchnio;BEZ.ADIUW-dużyKąt
stykuKropliZpowierzchLiścia=małaPrzyczepnośćZ.ADIUW-małyKątStyk=du-
żaPrzyczepn;1-liścien-wskazane,zeWzglNaRównolegUnerwieIkropleŁatwo
sięOdbija;2-liścien-zmieniaWłaściwPowierzchLiś-lepszePrzylega;MECH.
DZIAŁA-likwidac/ograniczNapięcPow.cieczyRobocz-lepszePrzylega;mały
deszczNieRozmyjeKropliCiecz-uniezależnieOdWarunkPogody;starszeChw
bardziejOblepioneCiecząRoboczą;większPenetracWrośl;zmniejszeO20-30%
dawkHerbicy;Przykłady-Actirop;Atplus;Hysprey-(najdroższy)80SL;Olejan,
Olbras;