Zakład pracy chronionej jako element świadomej polityki podatkowej
Zakłady pracy chronionej to zakłady, których powstanie miało na celu pomoc ludziom niepełnosprawnym pod względem fizycznym lub umysłowym w znalezieniu zatrudnienia i umożliwić im uzyskanie trochę niezależności.. Stworzenie zakładu pracy dla ludzi niepełnosprawnych wymaga nie tylko odpowiednich warunków w miejscu pracy i specjalistycznej opieki, ale także zapewnienia różnych szkoleń. Aby przekonać pracodawców do zmierzenia się z takimi utrudnieniami i do zatrudniania takich ludzi trzeba było zaoferować im wiążące się z tym korzyści. Zdecydowano, że najlepszym sposobem będzie zaoferowanie pracodawcom różnych ulg i zwolnień podatkowych. Poniżej przedstawię niektóre z nich i warunki z ich korzystania.
Zakład pracy chronionej to taki zakład, w którym pracodawca zatrudnia nie mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu oraz wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych powinien wynosić:
co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych muszą stanowić osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
co najmniej 30% zatrudnionych powinny stanowić niewidomi lub psychicznie chorzy albo upośledzeni umysłowo zaliczeni do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
Do pracowników tych zalicza się także osoby niepełnosprawne wykonujące pracę nakładczą.
Prowadzący taki zakład musi zapewnić odpowiednie pomieszczenie, zgodne z przepisami oraz opiekę lekarską itp.
Prowadzący zakład pracy chronionej może być osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, pod warunkiem, że zatrudniają one pracowników. Jeżeli zajmują się zawodowo prowadzeniem stałej działalności gospodarczej, w celach zarobkowych to są one przedsiębiorcami.
Zwolnienia z podatków
Prowadzący zakład pracy chronionej (ustawa o rehabilitacji) jest zwolniony w stosunku do tego zakładu:
Z podatków:
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek dochodowy od osób prawnych
podatek od nieruchomości
podatek od transportu
podatek rolny
podatek leśny
podatek od spadków i darowizn
Z wpłat do urzędu skarbowego należności z tytułu podatku od towarów i usług
Z niepodatkowych należności budżetowych
Zwolnienie to nie dotyczy podatku od gier, podatku akcyzowego i cła.
Środki uzyskane z tytułu zwolnienia z podatków prowadzący zakład pracy chronionej przekazuje na:
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości 10 %
Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych w wysokości 90%
Ad 1 i 2) Zwrot „w stosunku do tego zakładu” oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko tych dochodów osoby fizycznej lub prawnej, która uzyskuje ona ze źródła przychodów jakim jest działalność gospodarcza prowadzona w formie ZPChr. Wolne od podatku są również dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane przez PFRON. Pomimo, że większość pieniędzy jest przeznaczana na fundusze, prowadzący zakład może osiągnąć znaczne korzyści. Może on otrzymać od PFRON pomoc na realizację działalności. Można otrzymać np:
dofinansowanie w wysokości 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych
pożyczkę na cele inwestycyjne, modernizację lub n a restrukturyzację zakładu - z możliwością jej umorzenia, w wysokości do 50%
dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych
zwrot kosztów szkoleń osób niepełnosprawnych
subwencje w związku z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych
Ponadto gdy zakup środka trwałego sfinansowano ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszt uzyskania przychodu.
Ad 3) warunkiem uzyskania zwolnienia z podatku jest tylko warunek, że podmiot ten jest ZPChr. Na zakres zwolnienia nie ma wpływu fakt wynajmowania nieruchomości lub jej części będącej własnością ZPChr innym osobom i czerpania z tego zysków.
VAT
Zakłady pracy chronionej będący zgodnie z przepisami ustawy a VAT podatnikami tego podatku mogą wybrać zwolnienie od podatku lub dokonywać rozliczeń z tego tytułu na zasadach przepisów określonych w ustawach o podatku VAT i o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zakłady te mogą wybrać zwolnienie, bez względu na wartość sprzedaży towarów, pod warunkiem złożenia przez podatnika pisemnego oświadczenia we właściwym urzędzie skarbowym. Przepis nie określa w jakim terminie należy takie oświadczenie złożyć. Wynika z tego, że w każdym czasie roku podatkowego zakład może się zdecydować na wybór zwolnienia., zawiadamiając odpowiedni urząd. Jednakże gdy ZPChr - osoba prawna wybierze zwolnienie od VAT, jego odział samodzielnie sporządzający bilans może być płatnikiem tego podatku.
Jeżeli jednak kwota zwolnienia jest wyższa od iloczynu liczby pracowników niepełnosprawnych oraz trzykrotności najniższego wynagrodzenia, różnica podlega przekazaniu na PFRON.
ZPChr zwolniony od podatku na podstawie przepisów określonych w ustawie nie ma obowiązku składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej VAT 7.Nie ma też obowiązku prowadzenia ewidencji na potrzeby VAT-u.
Zakłady pracy chronionej były stworzone aby pomóc ludziom niepełnosprawnym. Nie mniej jednak często przedsiębiorcy nadużywają tej formy prowadzenia przedsiębiorstwa. Sceptycy twierdzą, że przepisy sprzyjają unikaniu podatków, a nie ochronie praw osób niepełnosprawnych. Zdarzają się bowiem często sytuacje, że zatrudnia się osoby niepełnosprawne, nawet gdy ich praca nie jest przydatna, tylko dlatego, że zyski z ich zatrudnienia przewyższają ich wynagrodzenie i koszty utrzymania.
Źródło: S. Kruk, Zakłady pracy chronionej w świetle przepisów podatkowych.