2 Bankowość podstawy, Powstanie i zasady emisji banknot˙w


Powstanie i zasady emisji banknotów.

Bank jest pośrednikiem na rynku finansowym. Przedmiotem działania są transakcje pieniężne.

„Spread” (marża odsetkowa)

Celem działania banku jest osiągnięcie jak największej marży odsetkowej.

Marża odsetkowa jest to różnica między ceną po jakiej bank kupuje pieniądz, a ceną po jakiej sprzedaje.

Marża odsetkowa jest źródłem pokrycia kosztów działania banku i osiągnięcia zysku.

Warunkiem racjonalizacji kształtowania marży odsetkowej jest rozwój konkurencji w sektorze bankowym.

„Tworzywem” działania banku jest pieniądz.

Podaż pieniądza krajowego - ponad 130 mld zł.

Pieniądz gotówkowy w obiegu (bez kas w banku) - 27,519 mld zł, reszta 104,833 mld zł to pieniądz bezgotówkowy (depozytowy).

Podaż pieniądza. „M”

= B + D

Formy pieniądza ulegały ewidencji w procesie rozwoju.

Pierwszą dojrzałą formą pieniądza był pieniądz kruszcowy. Najstarsze monety pochodzą z 6-go wieku p.n.e. Moneta Ludwika IX-go jedna z pierwszych.

Drugą formą pieniądza był pieniądz papierowy. Wiąże się z rozwojowością bankowości angielskiej. Bank powstał w 1694 roku (angielski).

Potrzeba powstania banknotu wynikała ze wzrostu popytu na pieniądz.

W obiegu pojawiły się kwity depozytowe, czyli dokumenty potwierdzające zdeponowany pieniądz kruszcowy. Przejęły one funkcje środków płatniczych (poprzez indosowanie czyli przeniesienie prawa własności). Wykorzystywanie kwitów depozytowych spowodowało powstanie nadwyżki depozytów kruszcowych ponad bieżące wypłaty. Stwarza to możliwość wykorzystania tej rezerwy na udzielanie kredytów kruszcowych, które powodują zwiększenie podaży pieniądza.

Zabezpieczeniem udzielanych kredytów są weksle handlowe. Barierą zwiększenia kredytów są fizyczne rozmiary kruszców.

Kwit dłużny (weksel bankiera) - jest zobowiązaniem bankiera do wypłaty określonej ilości kruszcu, czyli jest to nota banku.

Mechanizm tworzenia banknotów:

Baza monetarna

We współczesnych systemach bankowych emisję banknotów reguluje baza monetarna. Są to aktywa finansowe banku centralnego.

AKTYWA

PASYWA

zagraniczne: złoto ; dewizy

obligacje

weksle

kredyty

Banknoty

Najważniejszymi składnikami bazy monetarnej są:

Aktywa zagraniczne banku centralnego - są to najbardziej płynne składniki majątku na rynkach zagranicznych.

Obligacje skarbowe - papiery dłużne rządu. Są emitowane w celu zredukowania deficytu budżetowego.

Emisja obligacji ma charakter inflacyjny jeżeli kredytodawcą jest bank centralny (powiększa się baza monetarna). Taką emisję nazywamy emisją fiducjarną - emisja banknotów pod zastaw obligacji.

Przyjęte do redyskonta weksle.

Kredyty w rachunku otwartym (kredyty refinansowe) - kredyt pozostawiony do dyspozycji innych banków.

Mechanizm kreacji pieniądza bezgotówkowego

Pojęcie i tworzenie pieniądza bezgotówkowego.

Pieniądzem bezgotówkowym - nazywamy zapis (wkład) na rachunku bieżącym w banku, którym klient może w każdej chwili dysponować za pomocą czeków, poleceń przelewu, kart płatniczych, itp.

Powstanie pieniądza bezgotówkowego ma podobną genezę do powstania banknotu. Warunkiem powstania były deponowane w bankach banknoty. Deponowanie banknotów wiązało się z otwieraniem rachunków. Operację taką nazywamy wkładem pierwotnym, w wyniku którego następuje przekształcenie pieniądza gotówkowego w taką samą ilość pieniądza bezgotówkowego.

Otwieranie coraz większej ilości rachunków bankowych przez podmioty gospodarcze stworzyło możliwość dokonywania między nimi rozliczeń bezgotówkowych. Przepływowi towarów odpowiadały zmiany w zapisach na rachunkach bankowych. Przychody ze sprzedaży księgowane były na „dobro rachunku” (uznanie rachunku). Wydatki natomiast ewidencjonowane są w „ciężar rachunku” (obciążenie rachunku).

Doprowadziło to do nadwyżki zasobu pieniądza gotówkowego w banku. W celu zachowania wypłacalności banki tworzą niezbędną rezerwę, a nadwyżkę przeznaczają na kredyty.

K - kredyty

R - rezerwy

D - depozyt

K + R = D

Aktywa

Pasywa

K (7.000) + R (3.000)

D (10.000)

W obrocie jest 17.000

Transakcją polegającą na udzieleniu klientowi kredytu w formie otwarcia rachunku bankowego nazywamy tworzeniem wkładu pochodnego.

Wkłady pochodne zwiększają podaż pieniądza.

Mechanizm mnożnikowy tworzenia wkładów pochodnych.

Złożenia:

stopa rezerw niezbędnych, czyli stosunek r = R/D = 0,2

istnieje nieograniczony popyt na kredyt

kredytobiorcy korzystają z przyznawanych kredytów wyłącznie z rozliczeń bezgotówkowych.

Δ D = Δ R * 1/r

ΔD - przyrost pieniądza

ΔR - przyrost rezerw

1/r - mnożnik kreacji pieniądza depozytowego

ΔD = 1000 * 1/5 = 1000 * 5 = 5000

Bank centralny powstrzymuje efekt mnożnikowy.

Organizacja systemu bankowego

Zasada dwupoziomowości

System bankowy w gospodarce rynkowej opiera się na zasadzie dwupoziomowości. Polega ona na tym, że na jednym poziomie jest Bank Centralny, na drugim jest sieć banków handlowych.

W gospodarce centralnie planowanej funkcjonuje model monobaku.

Funkcje banku centralnego

Rodzaje kredytów dla banków:

Redyskontowy (z powtórnym redyskontem weksla) - 24%

Lombardowy (kredyt pod papiery wartościowe - 27%)

Refinansowy (w rachunku otwartym)

Podstawowym celem działania banku centralnego jest regulowanie podaży pieniadza.

Narzędzia oddziaływania Banku Centralnego:

Polityka stóp procentowych

Rezerwy obowiązkowe

Polityka otwartego rynku

Limity kredytowe.

Rodzaje banków handlowych:

Banki uniwersalne (działają na rynku detalicznym i kwitowym)

Banki specjalistyczne (np. B.O.Śr.)

Banki inwestycyjne (zajmują się finansowaniem długoterminowych przedsięwzięć inwestycyjnych) Zyskuje pieniądze poprzez: emisję obligacji, listy zastawne. Tworzą konsorcja, wykupują upadające przedsiębiorstwa.

Banki i Kasy oszczędnościowe (nastawiają się na obsługę detaliczną) np. PKO

Z historii bankowości

Bankowość wywodzi się z Włoch. Prekursorami bankierów byli średniowieczni wekslarze.

„Banka” - stół przy którym dokonywano transakcje.

Tradycje polskiej bankowości to początek XIX wieku.

1928r - powstał Bank Polski - pełnił funkcję Banku Centralnego.

1694r - pierwszy Bank w Europie (Bank w Anglii).

1870r - powstał Bank Handlowy (specjalizuje się w transakcjach zagranicznych)

PKKP - Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa - 1919r

Polska Kasa Opieki S.A. - 1920r

PKO S.A. - w 1929 powstał I oddział w Paryżu.

Po II wojnie światowej rozpad banków i powstanie „monobanku”.

Transformacje systemu bankowego

Odejście od systemu „monobanku”

Podstawy prawne:

Stworzyły formalne podstawy do transformacji.

Kierunki transformacji:

Zmiana roli banku i zasad funkcjonowania Banku Centralnego.

Polegał na wykształceniu sieci samodzielnych, konkurencyjnych banków. Przejawem realizacji drugiego kierunku transformacji było wyodrębnienie się pierwszych 9-ciu banków komercyjnych z NBP-u:

Bank, który powstał poza NBP - Łódzki Bank Rozwoju.

Obecnie mamy 80 banków.

Bank jako przedsiębiorstwo

Produkty bankowe

Bank - jest instytucją finansową działającą na zasadach komercyjnych, której przedmiotem sa operacje depozytowo - kredytowe.

Źródłem pokrywania kosztów i osiągania zysku są przychody ze sprzedaży produktów bankowych.

Produkty bankowe:

Struktura bilansu banku komercyjnego

Aktywa

Pasywa

gotówka

Środki pieniężne na rachunkach w innych bankach

  • depozyty w innych bankach

  • rezerwy obowiązkowe

Krótkoterminowe papiery wartościowe

  • bony skarbowe

Portfel inwestycyjny

  • akcje

  • obligacje

  • udziały

Portfel kredytowy

Rzeczowe składniki majątku trwałego

Kapitał własny

  • akcyjny

  • rezerwowy

Depozyty

  • a vista

  • terminowe

Instrumenty kredytowe

  • kredyty z NBP i innych banków

  • obligacje

  • certyfikaty depozytowe

gotówka - potrzebna dla zachowania płynności

portfel kredytowy - około 60%

rzeczowe składniki majątku trwałego - około 7%

kapitał własny - stanowi niewielką część, mniej niż 10%

depozyty - główne źródło finansowania majątku.

Funkcje kapitału własnego

kapitał własny / kredyty * 8%

Współczynnik ten nie może być mniejszy niż 8%.

Działalność kredytowa banków

Pojęcie kredytu.

Kredyty należą do podstawowych aktywów banku. Są głównym źródłem uzyskiwanych zysków.

Kredyt - operacja udzielenia kredytu polega na postawieniu przez bank do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, który zobowiązany jest zwrócić je z odsetkami i to w umownym terminie. Ogólne zasady udzielania kredytu określone są w prawie bankowym, natomiast szczegółowe procedury w regulaminach kredytowych.

Pożyczka - jest instytucją prawa cywilnego. Istota pożyczki polega na przeniesieniu własności. Udzielający pożyczki nie krępuje swobody jej wykorzystania. Źródłem pozyczek są kapitały własne banków.

W operacji udzielenia kredytu bank nawiązuje z klientem stosunki umowne sprecyzowane w umowie kredytowej, która ma charakter cywilno - prawny. Umowa, która ma charakter cywilno - prawny oznacza równość ważności stron.

Elementami umowy kredytowej są:

Kwota kredytu

Termin lub terminy („transze”) postawienia do dyspozycji.

Terminy spłaty (harmonogram spłat)

przypomnieć metody spłaty kredytu

Oprocentowanie

Przeznaczenie kredytu

Sposób wykorzystania kredytu

Formy prawnego zabezpieczenia zwrotności kredytu.

Warunki ewentualnego wypowiedzenia umowy.

Zdolność kredytowa

Jest to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie. Posiadanie zdolności kredytowej jest ustawowym wymogiem udzielenia kredytu.

Zdolność kredytową można badać dwoma metodami:

Ilościową (polega na wykorzystaniu wskaźników:

Jakościową (SWOT ; Biznes plan ; ocena dotychczasowego wywiązywania się ze zobowiązań)

Procedura przyznawania kredytu

W celu minimalizacji ryzyka banki stosują określoną procedurę.

Procedura kredytowa składa się z 6 etapów:

1.

Wstępna ocena możliwości przyznania kredytu pod katem:

Weryfikacja autentyczności informacji

Badanie zdolności kredytowej

Etap decyzyjny (decyduje dyr. Oddziału)

Podpisanie umowy kredytowej.

Charakterystyka podstawowych kredytów

Klasyfikacja kredytów

wg czasookresu:

b)wg przeznaczenia:

wg metody kredytowania

wg waluty

Charakterystyka kredytów:

Kredyt w rachunku bieżącym (overdraft) - jest coraz bardziej popularna formą kredytowania. Kredyt ten wiąże się z posiadaniem rachunku bieżącego na którym na dobro zapisuje się wpływy ze sprzedaży w jego wydatki, natomiast jego wydatki w jego ciężar.

Saldo debetowe na rachunku bankowym oznacza niedobór środków pieniężnych, natomiast saldo kredytowe oznacza nadwyżkę środków pieniężnych.

Rachunek bieżący pełni podwójną rolę:

rachunku rozliczeniowego

rachunku kredytowego

Kredytowanie w rachunku bieżącym polega na powstaniu salda debetowego. Jest korzystną formą kredytowania dla klientów, gdyż:

Ułatwia procedurę starania się o kredyt

Elastyczność kredytowania

Niższy koszt kredytu.

Kredyt ten ma charakter krótkoterminowego kredytu odnawialnego o limitowanej wysokości. Limit ten ustala się metodą algorytmu, w którym dominującą pozycję stanowi poziom obrotów. Podstawą tego kredytu jest oddzielna umowa z bankiem.

Kredyt kasowy (przejściowy, płatniczy).

Jest związany z przejściowymi niedoborami finansowymi.

Kredyt dyskontowy

Weksel w obrocie gospodarczym:

Ujednolicenie zasad funkcjonowania weksli znalazło wyraz w podpisanej międzynarodowej konwencji genewskiej w 1930r. Polska reatyfikowała tę konwencję w 1936r (ustawa o obrocie wekslowym - 28.04.1936r)

Funkcje weksla:

Rodzaje weksli:

Operacja dyskonta polega na zakupie weksla przed terminem jego płatności z potrąceniem przez bank oprocentowania (dyskonta). Pozwala więc przekształcić weksel reprezentujący kredyt kupiecki przez kredyt bankowy w pieniądz w formie zapisu na rachunku bankowym kredytobiorcy.

Wysokość kwoty dyskonta obliczamy wg dobrze znanego wzoru:

KD = d/100 * t/360dni * WN

Udzielenie kredytu następuje w oparciu o umowę dyskontową. Następnie składamy w banku listę dyskontową, która pełni rolę wniosku kredytowego, np.

Lista nr ....

Prosimy o przyjęcie do dyskonta niżej wymienione weksle i zapisanie sumy udzielonego kredytu na rachunek nr .....

10

Bank Centralny

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powstanie i zasady emisji banknotów (10 stron)
Powstanie i zasady emisji banknotów(1)
Podstawy rachunkowości (zasady) omówienieid 8755
Podstawy bankowości 1, BANKOWOŚĆ, PODSTAWY BANKOWOŚCI
XII Ochrona praw podstawowych i niektóre zasady ogólne prawa UE
Więź społeczna jako podstawa powstania zbiorowości
Podstawy Rachunkowości Zasady ewidencji przychodów, kosztów ich uzyskania ustalania
Bankowość podstawy
test bankowosc, BANKOWOŚĆ, PODSTAWY BANKOWOŚCI
system bankowy, Podstawy Przedsiębiorczości
PODSTAWOWE 10 ZASADY ZAPAMIETYWANIA
Bankowosc, Podstawy bankowości (11 stron)
W2. Podstawy prawne i zasady rachunkowosci, chomik, studia, STUDIA - 1 rok, Finanse i Rachunkowość
Podstawy bankowości 2, BANKOWOŚĆ, PODSTAWY BANKOWOŚCI

więcej podobnych podstron