Patofizjologia-endokrynologia

2007/2008

1. Choroby nadnerczy

Wiadomosci ogolne:

~10% glikokortykosteroidow jest w postaci wolnej, reszta z CBG, albumina

-wzrost stężenia CBG nastepuje w ciazy i po podaniu estrogenow

( biosynteza i te sprawy albo wyklady GUMY albo Kokot str.1009)

1. Nadczynność glikokortykosteroidowa kory nadnerczy

Jest okreslana jako tzw. Zespol CUSHINGA

1. endogenny spowodowany

-w 80-85% nadmiarem ACTH wydzielanym ekotopowo lub przez guz przysadki

-guzem nadnerczy, rakiem czynnym hormonalnie

-dysplazja nadnerczy

-przerostem obustronnym

2. egzogenny spowodowany doustnym, pozajelitowym, wziewnym i miejscowym przyjmowaniem GKS

Patofizjologia

-wzrost glukoneogenezy i hiperglikemia

-wzrost katabolizmu bialek glownie miesni

-retencja Na i wody, wzmożone wydalanie potasu z moczem

-uposledzone wchłanianie Ca z przewodu pokarmowego

-wzrost mobilizacji Ca z kosci

-wzrost lipolizy

Objawy:

-otylosc cushingoidalna

-twarz "księżyc w pelni"

-bawoli kark

-czerwone rozstępy skorne

-nadcisnienie tetnicze

-oslabienie, zanik miesni

-często cukrzyca

-osteoporoza

-zaburzenia krzepniecia i zaburzenia lipidowe

B) Nadczynnosc mineralokortykoidowa kory nadnerczy

Hiperaldosteronizm:

a)pierwotny <zespol Conna> przyczyny:

-gruczolak, rak, przerost warstwy klebkowej

-przerost nadnerczy

b)wtorny przyczyny:

-guz wydzielajacy renine

-zatrucie ciazowe

-nerczyca

-srodki antykoncepcyjne

-nadmiar ACTH

-marskosc watroby

Objawy:

-zasadowica hipokaliemiczna

-niedobor potasu

-nadcisnienie tetnicze

-oslabienie miesni, parestezje, napady tężyczki

-zaburzenie rytmu serca

C) Nadczynnosc androgenna lub estrogenna nadnerczy

Guz:

a)wirylizujacy-wywodzi się z warstwy siatkowatej, zwykle jest to gruczolak

objawy:

-zaburzenia miesiączkowania

-zanik gruczołów sutkowych

-hirsutyzm

-lysienie

-obnizenie glosu

b)feminizujący- objawy:

-zaburzenia miesiączkowania

-ginekomastia

D) Przewlekla niedoczynność glikokortykosteroidowa kory nadnerczy

a)pierwotna( choroba Addisona) b)wtorna

Przyczyny: Przyczyny:

-autoimmunologiczna -uszkodzenie podwzgórza/przysadki

-gruzlica

-skrobiawica

-hemochromatoza

-infekcje

-przerzuty nowotworowe

Objawy:

pierwotnej:

-hiperkaliemia, nadmiar ACTH, przebarwienia skory

wtornej:

-skora blada bez pigmentacji sutkow i okolic narzadow rozrodczych,

wspolne objawy:

-oslabienie, spadek masy ciala i łaknienia, hipotonia ortostatyczna

Przelom nadnerczowy

-znaczny spadek cisnienia

-objawy wstrzasu

-wymioty, biegunki, hipoglikemia, wzrost temperatury ciala

E) Ostra niedoczynność kory nadnerczy

Przyczyny: ciezka posocznica, krwotok do nadnerczy, uraz, nagle odstawienie GKS

Przebieg choroby jest zwykle piorunujacy (wysoka goraczka, wzrost liczby leukocytow, spadek cisnienia tetniczego, objawy rozleglej skazy krwotocznej)

F) Przewlekly izolowany hipoaldosteronizm

Uwarunkowania:rzadkie wrodzone zaburzenia biosyntezy aldosteronu, niedobor angiotensyny II

G) Wrodzony zespol nadnerczowo-plciowy

To genetycznie uwarunkowany defekt biosyntezy GKS

-niedobor 21-hydroksylazy

-niedobor 11-B- hydroksylazy

-niedobor 17-hydroksylazy

Dochodzi do zwiekszenia sekrecji ACTH, przerostu nadnerczy i nadmiernego wydzielania androgenow. Choroba może się ujawnic w okresie niemowlęcym, dojrzewaniu lub pozniej

Objawy:

-okres niemowlęcy: wymioty, biegunki, nadmierna utrata Na, hiperkaliemia

-okres dojrzewania: nadmierne owłosienie płciowe, niski wzrost, przedwczesne dojrzewanie u chłopców, pierwotny brak miesiaczki, owłosienie typu meskiego u dziewczyn, upośledzony rozwoj sutkow

-u dorosłych: zaburzenia miesiączkowania, male sutki, nadmierne owłosienie, bezpłodność u kobiet

H) Guz chromochłonny

-wywodzi się z tkanki chromochłonnej, zlokalizowany w nadnerczach lub poza nimi

-wydziela katecholaminy

-w 90% lagodny

Objawy:

-napadowe nadciśnienie

-czestoskurcz

-bladosc skory

-bole glowy, zlewne poty, drzenie rak, stany lekowe, bole brzucha

2.Gonady

I. Hipogonadyzm meski

Zaburzenie funkcji gonad w zakresie spermatogenezy i produkcji hormonow

Objawy:

1. jeśli niedobor wystapi w czasie embriogenezy

-wysoki wzrost, dzieciece wymiary worka mosznowego, slabo rozwiniete miesnie szkieletowe, blada skora, brak owłosienia płciowego, dziecięcy glos, ginekomastia

b) po okresie dojrzewania

-rozwoj prawidłowy, spadek wielkości jader i gęstości owłosienia, spadek potencji

Przyczyny:

Hipogonadyzm pierwotny

a)wrodzony b)nabyty

-anorchia wrodzona -kastracja

-zespol Klinefeltera -stany zapalne jader,

-niedocz. nabl. plemni kotw. -przedwczesne pokwitanie meskie

-niedoczynnosc kom. Leydiga -defekty steroidogenezy w jadrach

-defekty biosyntezy testosteronu

Hipogonadyzm wtorny

a)wrodzony b)nabyty

-zespol Kallmana -nowotwory podwzgórza

-zespol Pradera-Williego -nowotwory przysadki

-opoznione pokwitanie -uszkodzenia przysadki

-izolowany niedobor LH

-niedobor gonadotropin i ACTH

Niektóre postacie hipogonadyzmu pierwotnego u mężczyzn

1. Zespol Klinefeltera 47XXY

-wysoki wzrost, enuchoidalna budowa ciala, azoospermia, wnętrostwo, opóźnione dojrzewanie, wysoki glos, ginekomastia

2. Zespol feminizujących jader

-fenotyp zeski przy kariotypie XY

-prawidlowe stezenie testosteronu

-typowe zewnętrzne narzady płciowe, powiekszone piersi

-brak narządów płciowych wewnętrznych

Nie dochodzi do indukcji przewodu Wolfa( z którego różnicują się gonady meskie), ale ze jest kariotyp 46XY nie dochodzi do rozwoju przewodow Mullera ponieważ syntetyzowany jest MIF.

-krotka, slepo zakonczona pochwa, jadra w wargach sromowych wiekszych, pierwotny brak miesiaczki, predyspozycje do nowotworow jader

II. Hipogonadyzm zenski

a)pierwotny wrodzony b)pierwotny nabyty

-Zespol Turnera -kastracja

-czysta dysgeneza gonad -zniszczenie jajnikow

-zespol hipoplastycznych jajnikow -przedwczesne wygasniecie czynności jajnikow

-wrodzone defekty biosyntezy estrogenow -hiperprolaktynemia

-niedobor 17-hydroksylazy

c)wtorny wrodzony d)wtorny nabyty

-zespol Kallmana -nowotwory podwzgórza/ przysadki

-zespol upośledzonego wydzielania -przerzuty do -II -II-

gonadotropin -stany zapalne podwzgórza/ przysadki

-sarkoidoza

-sarkoidoza

-zespol Sheehana, Glinskiego Simmondsa

#Zespol Turnera 45 X0

Objawy:

-niski wzrost, infantylizm, dysgenezja gonad, pierwotny brak miesiaczki, krepa budowa ciala, pletwistosc szyji, puklerzowata klatka piersiowa, koslawe lokcie, osteoporoza, daltonizm, zmniejszone IQ

-wzrost FSH LH, spadek estrogenow jajnikowych

#Czysta dysgenezja gonad

-fenotyp zenski, prawidłowy wzrost

-eunuchoidalna budowa ciala

-brak drugorzędowych cech płciowych

-brak dojrzewania płciowego, miesiaczki

-waska pochwa, szczatkowa macica

-profil hormonalny jak w zespole Turnera

#Zespol policystycznych jajnikow- PCOS- zespol SteinaLeventhala

>znacznie powiekszone jajniki z licznymi torbielami będącymi niedojrzalymi pęcherzykami jajnikowymi

>zwiekszona częstość pulsow GnRH o zwiekszonej amplitudzie

>male stezenie FSH a duze LH

>hiperandrogenizm

Objawy:

-nieregularne miesiaczki

-hirsutyzm

-otylosc

-bezplodnosc

-nadcisnienie

Profil hormonalny

-wzrost testosteronu, androstendionu, DHEA, PRL

-dominacja FSH nad LH, umiarkowany nadmiar estrogenow

III. Nadczynnosc hormonalna jajnikow

W wyniku np. guza może dojsc do nadprodukcji

-androgenow( maskulinizacja, spadek libido, hirsutyzm, zanik sutkow, niepłodność, przerost miesni, niski glos

-estrogenow( przedwczesne dojrzewanie płciowe, przerost blony sluzowej macicy, ponowne krwawienia po menopauzie, przerost sutkow, nadmierne odkladanie tk. tluszczowej w dolnej polowie ciala.

IV. Perimenopauza

Jest to okres przed menopauza

Wystepuja 2 typy objawow:

a)związane z miesiaczka( nierówność emocjonalna, napiecie nerwowe, wzdęcia, bole miednicy malej, obrzeki o roznym umiejscowieniu)

b)po miesiaczce(nagle poty, suchość pochwy, skłonność do stanow zapalnych narządów plciowych)

V. Menopauza

Ustanie miesiaczek, dochodzi do całkowitego ustania czynności rozrodczych

Objawy:

-nagle uderzenia goraca na twarzy, szyji z zaczerwienieniem skory i potami, mogą występować w ciagu dnia i nocy, nawet co godzine

*od 50 rż- atrofia scian pochwy

*od 53 rż- zaburzenia w oddawaniu moczu

*od 55 rż- zmiany zanikowe w skorze

*po 60 rż- osteoporoza, miazdzyca

-nieswoiste objawy psychiczne(zmeczenie, nadmierna wrażliwość, oziębłość seksualna, wahania nastrojow)

VI. Zespol nadnerczowo-plciowy

Grupa zaburzen w nadnerczowej steroidogenezie, spowodowana przez niedobor enzymow potrzebnych w biosyntezie kortykosteroidow

a)w 95%- niedobor 21-hydroksylazy przebiegajacy pod postacia

#klasyczna

#nieklasyczna(prawidlowa synteza kortyzolu i aldosteronu przy nadmiarze androgenow)

b)niedobor 11-B-hydroksylazy- nie powstaje kortyzol ani aldosteron ale powstaje dezoksykortykosteron i to w nadmiarze co powoduje retencje sodu a w konsekwencji nadciśnienie tetnicze.

c)niedobor 17-hydroksylazy- wzrost stężenia ACTH, niedobor kortyzolu, wzrost dezoksykortykosteronu, wzrost kortykosteronu.

Objawy:

-obojnacze zewnętrzne narzady płciowe u kobiet

-krepa budowa ciala, szerokie barki, krotkie konczyny, hirsutyzm, łojotok, łysienie skroniowe, niski chropawy glos, brak rozwoju piersi, przedwczesny rozwoj owłosienia lonowego.

Profil hormonalny: wzrost 17-KS, 17-OH progesteronu, androstendionu, ACTH, spadek kortyzolu

## Zespol Klinefeltera##

Zespol pierwotnego uszkodzenia gonady, kariotyp 47XXY

Objawy:

-nieplodnosc

-azoospermia

-zmiany zanikowe w obrebie jadra

-male twarde jadra

-wnetrostwo

-ginekomastia

-eunuchoidalna budowa ciala

-opoznione dojrzewanie płciowe

-wysoki glos

-skape owłosienie pachowe

-wysoki wzrost

-prawidlowy rozwoj psychiczny

VII. Obojnactwo

A)Prawdziwe- wystepowanie u chorego struktur jajnika zawierającego oocyty i równocześnie struktur jadra z kanalikami nasiennymi mogącymi zawierac komorki płciowe. Struktury te mogą współistnieć w tej samej gonadzie tworząc ovotestis

Klinicznie wyroznia się

-obojnactwo lateralne- po jednej stronie jajnik po drugiej jadro

-obojnactwo bilateralne- jadra i Janiki po obu stronach

-obojnactwo unilateralne- jajnik i jadro po jednej stronie a po drugiej tylko jajnik lub jadro

B) Rzekome żeńskie

a) wrodzony przerost kory nadnerczy- zespol nadnerczowo-plciowy

b) przyjmowanie przez ciezarna testosteronu lub syntetycznych progestagenow może wywołać u płodów żeńskich obojnactwo

C) Rzekome meskie

1) postac kompletna- zespol feminizujacych jader, spowodowany wrodzona niewrażliwością na androgeny

Obraz kliniczny:

-zenski fenotyp

-dobrze wykształcone piersi

-budowa ciala kobieca, krotka slepo zakonczona pochwa, jadra w wargach sromowych wiekszych, pierwotny brak miesiaczki

2) postac niekompletna-46XY postacie obojnacze z rozpoznawana plcia zenska oraz postacie fenotypowo meskie( hipogonadyzm, ginekomastia)

##Zespol niedoboru 5-alfa-reduktazy

-uwarunkowany mutacja autosomalna recesywna

-zachowana funkcja jader

-zaburzenia przemiany testosteronu

-nieprawidlowy rozwoj(pracia, moszny, prostaty)

-przy urodzeniu zwykle rozpoznawana plec metrykalna zenska

KONIEC!!!!

---