WYKŁAD 3
Wpływ fizycznego inwalidztwa na osobowość.
Istnieje zależność między fizycznymi cechami a cechami osobowości /np. linie papilarne - na podstawie tych linii można powiedzieć coś na temat osobowości człowieka, cech charakterologicznych/. Osobowość człowieka można odczytać z trwałych cech fizycznych np. rysów twarzy. Te cechy fizyczne mają związek ze strukturą osobowości. Jednym z pierwszych systemów propagujących się związków pomiędzy cechami charakteru a konstytucją fizyczną była koncepcja, która usiłowała określić charakter i temperament na podstawie zewnętrznego wyglądu człowieka, pisma /grafologia/.
Istnieją zainteresowania czy pomiędzy fizycznymi cechami osobowości istnieje korelacja ze związkami struktury osobowości. Rozprawy na ten temat ukazywały się już za czasów Arystotelesa / nie jest to zjawisko współczesne i zostały na nowo podjęte w XVIII wieku z większym zainteresowaniem. Przedstawicielem fizjonomiki w XVIII wieku był LAVATER'A. Oceniał on człowieka na podstawie kształtu i ruchu rąk. Kretschmer natomiast łączył cechy zewnętrzne człowieka z temperamentem i charakterem.
Kierunkiem który zajmował się cechami zewnętrznymi a psychicznymi była FRENOLOGIA - to błędna teoria z XVIII i XIX wieku według której z ukształtowania czaszki ludzkiej można wnioskować o zdolnościach umysłowych i właściwościach psychicznych człowieka. Jednym z ważniejszych przedstawicieli frenologii był niemiecki astrolog FRANTZ JOSEPH GALL. Według tej koncepcji właściwości psychiki umiejscowione są w mózgu w taki sposób, że zarysy czaszki odzwierciedlają dosyć wiernie ich charakter. Odczytywaniem cech charakteru na podstawie cech fizycznych zajmował się włoski lekarz LOMBROZO. Opierał on swą teorię na teorii Dar wina. Uważał on, że istnieją określone cechy fizyczne ludzi skłonnych do popełniania czynów karalnych, sądowych. Uważał, że określone cechy fizyczne ludzi występują w pewnej korelacji z przestępczością. Zasadnicza część jego poglądów została przez badaczy odrzucona z wyjątkiem przekonania, że istnieją cechy fizyczne które poprzez określony mechanizm łączę się z nieaprobowanym społecznie postępowaniem.
W XX wieku problemami odczytywania osobowości na podstawie oznak fizycznych zajmowali się między innymi MUlSELl; ALPORT,SHALDON. Współczesna endokrynologia na temat wydzielania zewnętrznego utrzymującego równowagę funkcji fizjologicznych dostarczyła dowodów, że ilość wydzielonych hormonów ma związek z temperamentem, cechami osobowości. Badania na ten temat prowadzili Kretschmer, Schaldon.
Temperament jest niezmienialny bo opiera się na systemie nerwowym. Niemniej jednak można spotkać /i spotykamy takie koncepcje/ że pod pewnymi warunkami temperament jednak można zmienić. Doświadczenia życiowe mogą wpłynąć na zmianę reagowania człowieka. Człowiek może panować nad emocjami / to siła woli/ ale temperament całkowicie lub w większości się nie zmienia.
Kretschmer wyróżnił cztery typy budowy fizycznej i łączył z nimi pewne cechy osobowości. Shaldon odkrył związek pomiędzy określonymi cechami fizycznymi a diagnozą psychiatryczną - istnieje związek między typem konstytucjonalnym budowy ciała a skłonnością do pewnego rodzaju chorób organicznych
Beatrice Wright doszła do wniosku, że jeśli prawdą jest że pewne typy inwalidztwa wrodzonego lub nabytego łączą się z poszczególnymi somatotypami to istnieje też związek między fizycznym inwalidztwem a osobowością. Jednak za pomocą stosowanych obecnie do badania inwalidztwa technik pomiarowych /wzrok, słuch/ nie da się na podstawie kryteriów osobowości rozróżnić poszczególne grupy inwalidztwa, a jedynie co się da to stwierdzić, że istnieje zbieżność pomiędzy badanymi grupami. Grupowanie ludzi na podstawie inwalidztwa daje podstawy do snucia teorii na temat związku inwalidztwa z osobowością.