Wykład 5^ 04.11»2000.

Psychologiczne problemy inwalidztwa.

Czynniki Jakie należy brać pod uwagę .podczas rehabilitacji'.

'rodzaj i stopień inwalidztwa,

-status społeczny,

-cechy osobowości.

- wiek

-zdolności organizmu do kompensacji.

-potrzeby, psychiczne, społeczne i inne,

-związek psychiki z inwalidztwem,

-reakcje na inwalidztwo powstałe na skutek urazu,

-rozróżnienie czy jest to inwalidztwo od urodzenia, czy pojawia si^;

stopniowo dzień po dniu.

Temat; wpływ fizycznego inwalidztwa na osobowość.

Ludzie już w starożytności żyli przekonani o tym, że istnieje zależność- pomiędzy fizycznymi (inwalidztwem) cechami a cechami osobowości. Opatrywano zależności w rysach fizjonomicznych, liniach papilarnych.

-Przekonania te były wynikiem tendencji do dostrzeżenia 1'aktu, że osobowość człowieka można odczytać z trwałych cech fizycznych. 'jakie cechy fizyczne jak: czoło, nos, uszy mają związek z niektórymi cechami osobowość I tak pierwszym z systemów dopatrujących się związków pomiędzy cechami i charakteru a konstytucją fizyczną była koncepcja, która usiłowała określić charakter i temperament na podstawie zewnętrznego wyglądu, człowieka a zwłaszcza rysów twarzy Można doliczyć: układ dłoni, czy nawet same paznokcie, czy też pismo - grafologia. Na podstawie pisma można bardzo wiele powiedzieć o niektórych cechach osobowości.

Rozprawy na ten temat ukazywały ssę już za czasów Arystotelesa i zostały na nowo podjęte w osiemnastym wieku z większym zainteresowaniem . przedstawicielem fizjonomiki był Lawater, który oceniał człowieka na pod-

-stawie kształtu i ruchu rąk. anana naa również typologia Kretschmera dosyc szczegółowo łączy cechy zewnętrzne z temperamentem, cnoroby psychiczne z charakterem. Następną dziedziną, która zajmowała się związkami pomiędzy cechami zewnętrznymi a osobowością jest frenologia. ^'renologia to błędna teoria z osieanastego i dziewitnastego wieku wedłóg, której z ukształtowania czaszki ludzkiej nożna wnioskować ozdolno^ciach umysłowych właściwościach psychicznych osobnika. Przedstawicielem frenologii był niemiecki astronom -f'„.T.. Gali wedłóg tej koncepcji właściwości psychiki umiejscowione są u człowieka w mózgu «• tiK-i. sposób, że zarysy czaszki odzwierciedlają dosyć wieraie ichąrakter. Odczytywaniemcech charakteru na podstawie cech fizycznych zajmował się włoski lekarz LombroBO, który opie

-rał się na feori ewolucji Darwina. Uważał on, że istniej^ określone cech fizyczne ludzi skłonnych do popełniania czynów przestępczych, że .jest tak korelacja. Z&sadnlcza część j&gor poglądów została przez badaczy odrzucon » wyjątki&M pnekanania, że istnieją cechy fizyc»ne» które poprzez określ

•echaAizK łączą si^ k nxe aprobowanya społecznie zachowaniea;» n wieku dwudziestym tą problematyką zajmowali się między innyai Maisel a krótkie przeglądy historyczne opublikowane zostały w psychologii^ konstytucjonal i" zbieżne poglądy można było zauważyć u takich autorów jak Ulport iScheId Także i współczesna endokrynologia gromadząca wiedzą nateaat wydzielania wewnętrutgtf, utrzymującego równowagę funkcji fizjologicznych dostarczył. dowodów o daleko idących skutkach dla ogobowości w wypadku gdy równowaga zostanie zakłócona. My paaiętanyy że klasyczna teoria temperamentu zosta? oparta na tż. cieczach. Tfperaaenty sangwiniczny, choleryczny, flegmatyc i Belancholftczny zależą od proporcji cieczy. Współczesna endokrynologia gromadząca wiedzę na -Senat wydzielania wewnętrznego, które utrzymuje rów-

-nowagę funkcji fizjfcLigicznychd.ftarczyła dowodów o dalek® Idących aku- -tkach dla osobowości w wypadku gdy równowaga ta zostanie zakłócona,

T&Hiperaaent jako cecha fizJCteiegiczaa jest w gruncie rzeczy nizmienialny^ ponieważ •piera. się aa systeaie nerwowym. My jednak spotykany koncepcje;

że pod pewnym względea pod pewnyai warunkami teiapera«ent •ożna zaienic.

Kretscnmer zaszeregował pewne cecny fizyczne z punktu widzenia czterecn typów budowy fizycznej i łączył z kaądym z nich pewne cecny osobowości. Gdy chodzi oSheldona, (.twórca obalonej póznie.j feerii o 1'izycznym ty-

-pie przestępczym) odkrył zwią-zek pomiędzy określonymi przez niego cecna

-mi fizycznymi a diagnozą psychiatryczną i podał liczne dowody na to , ż istnieje związek pomiędzy typem konstytucjonalnym a skłonnością do pewny rodzajów chorób organicznycn.

;.eatrycze Wright autorka wielu pozycji poświęconych zagadnieniom osól dotkniętym inwalidztwem,zainteresowana teorią Sheldonal, teoria odkryć Sheldona - problem związku^a fizycznego inwalidztwaz osobowością). Ł.Wr .loszłA do wniosku, że jeśli prawdą jest ,że pewne typy inwalidztwa wro-iz lub nabytego łączą się z poszczególnymi somatotypami to istnieje też zwi.

-zek między fizycznym inwalidztwem a osobowością. Jednak za pomocą stoso-

-wanej obecnie pomiarowej techniki badania inwalidztwa!, przede wszystkim wzroku i słucnu^ nieda się na podstawie kryteriów osobowości rozróżnić poszczególnych grup inwalidztwa a jedynie co się da to twierdzić, że istniejąca w tym zakresie zbieżność- pomiędzy badanymi grupami istnieje.

Ta zbieżność w badaniach prof. .Kieleckiego wyazła . Chodzi • to czy są elementy wspólne dla wszystkich rodzajów inwalidztwa czy to od urodzę czy taż nabatego, czy jest tzw. syndrom osobowości ludzi niepełnosprawny Taki syndrom istnieje. Grupowanie ludzi pod względea inwalidztwa fizyczn' na tej zasadzie nie stanewi nic więcej jak tylk® klasyfikację sznaczemiu a i a gna styczny m dla snucia wniosków na tefflat osobowości. Ludzie niepełnos mają zablokswane poirzeby my wiemy, że zablokswanie potrzeb u ludzi zdr<

-wych rodzi frastrację śLudzie niepełnosprawni są sfrustrewani izestesow, samą świadomością swojego kalectwa , zablokowanie potrzeb, które mogą być realizowane u ludzi zdrowych pagłębia frustrację stąd możemy BÓwic •synd:

-mię tsobawości ludzi niepełnosprawnych.

---