Wyłączenie organu administracji publicznej
Instytucja wyłączenia organu administrującego - składają się na nią trzy elementy: rodzaj sprawy, osobiste zaangażowanie w nią, jak też bliskość wobec strony. Organ podlega wyłączeniu od załatwiania sprawy dotyczącej interesów majątkowych:
jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach pokrewieństwa (bliskości),
osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających w nim w stosunkach pokrewieństwa (bliskości, np. przysposobienia itp.)
Wyłączenie organu zostało ograniczone tylko do spraw dotyczących interesów majątkowych i odnosi się do „załatwienia sprawy” , czyli do wydania decyzji. Celem instytucji wyłączenia jest stworzenie gwarancji realizacji w postępowaniu zasady prawdy obiektywnej. Kryterium podmiotowe zakresu stosowania wyłączeń - oznacza ograniczenie instytucji wyłączenia organu tylko do przypadków, gdy stroną w sprawie jest osoba kierująca danym organem (np.: wojewoda, wojewódzki inspektor farmaceutyczny, wójt, burmistrz, starosta, marszałek województwa, prezes samorządowego kolegium odwoławczego) oraz osoba zajmująca kierownicze stanowisko w organie wyższego stopnia (np.: dyrektor wydziału urzędu wojewódzkiego).
W ordynacji podatkowej (art.131 § 1) - urząd skarbowy podlega wyłączeniu, gdy sprawa dotyczy:
naczelnika urzędu skarbowego albo jego zastępcy,
dyrektora izby skarbowej albo jego zastępcy,
małżonka, rodzeństwa, wstępnych lub zstępnych osób w/w,
osoby związanej stosunkiem przysposobienia, opieki lub kurateli z osobami w/w
Organ administrujący, w razie wystąpienia przesłanek wyłączenia, traci z mocy prawa zdolność do prowadzenia postępowania w danej sprawie, tzn. do podejmowania czynności procesowych w postępowaniu w danej sprawie. Wyłączenie organu powoduje dewolucję kompetencji do danej sprawy, sprawę załatwia bowiem organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę. W razie, gdy dana osoba jest ministrem lub prezesem samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes RM. Ordynacja podatkowa nie przewiduje dewolucji kompetencji (czyli przeniesienia, na żądanie strony, kompetencji do rozstrzygnięcia sprawy z jednego organu administrującego na drugi). W razie bowiem wyłączenia urzędu skarbowego, sprawę załatwia urząd skarbowy wyznaczony przez izbę skarbową lub urząd skarbowy wyznaczony przez Ministra Finansów.