koszykarz plecionkarz 742[02] o1 02 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Janusz Artemiuk

Posługiwanie się terminologią z zakresu technologii
koszykarstwa – plecionkarstwa 742[02].O1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Renata Gołgowska
mgr inż. Stanisław Gryk

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Anna Barbarska-Klimkowicz

Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 742[02].O1.02
„Posługiwanie się terminologią z zakresu technologii koszykarstwa – plecionkarstwa”
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu koszykarz – plecionkarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Konstrukcyjne elementy plecionkarskie

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Sploty tworzące i łączące

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Zakończenia plecionkarskie

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Technologiczne czynności plecionkarskie

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu terminologii z zakresu technologii

koszykarstwa – plecionkarstwa.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne – wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć
opanowane, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie powinieneś ukształtować w czasie realizacji
tej jednostki modułowej,

–

materiał nauczania – wiadomości niezbędne do realizacji jednostki modułowej,

–

pytania sprawdzające wiedzę − sprawdzian, czy jesteś przygotowany do wykonania
ćwiczeń,

–

ćwiczenia – pomogą Ci w ukształtowaniu praktycznych umiejętności,

–

sprawdziany postępów − sprawdzian opanowanych umiejętności,

–

sprawdzian osiągnięć – sprawdzian wiadomości i umiejętności opanowanych podczas
realizacji jednostki modułowej,

–

wykaz literatury.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po zrealizowaniu materiału przystąp do wykonania sprawdzianu z zakresu tej jednostki
modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

742[02].O1

Podstawy koszykarstwa – plecionkarstwa

742[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

742[02].O1.02

Posługiwanie się terminologią z zakresu technologii

koszykarstwa – plecionkarstwa

742[02].O1.03

Rozpoznawanie gatunków i odmian wierzby krzewiastej

oraz innych surowców i materiałów stosowanych

w produkcji koszykarsko-plecionkarskiej

742[02].O1.04

Wykonywanie prac związanych

z pozyskiwaniem, przetwarzaniem

i uszlachetnianiem wikliny

742[02].O1.07

Magazynowanie,

pakowanie i transport

wyrobów

742[02].O1.06

Posługiwanie się

normami i dokumentacją

wyrobów

742[02].O1.05

Wykonywanie

pomocniczych prac

stolarskich i tapicerskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować i porządkować informacje uzyskane z różnych źródeł,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii,

−

interpretować informacje zawarte w rysunkach i tabelach,

−

dostrzegać i oceniać związki zachodzące między działalnością człowieka a środowiskiem
naturalnym,

−

oceniać własne możliwości wykonania pracy do stawianych wymagań,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

zorganizować stanowisko zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

rozróżnić i scharakteryzować materiały plecionkarskie,

–

rozróżnić tworzywa konstrukcyjne i wyplotowe,

–

rozróżnić szkielety wyrobów,

–

rozróżnić i zdefiniować osnowy i wątki,

–

rozróżnić i scharakteryzować sploty łączące, stosowane w wyrobach koszykarsko –
plecionkarskich,

–

rozróżnić i scharakteryzować sploty tworzące stosowane w wyrobach koszykarsko –
plecionkarskich,

–

rozróżnić zakończenia plecionkarskie,

–

rozróżnić elementy konstrukcyjne, stosowane w wyrobach koszykarsko – plecionkarskich,

–

rozróżnić uchwyty koszykarskie,

–

rozróżnić zamknięcia koszykarsko – plecionkarskie,

–

rozróżnić złącza plecionkarskie,

–

scharakteryzować technologiczne czynności plecionkarskie,

–

określić zasady doboru materiałów do technologii prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Konstrukcyjne elementy plecionkarskie

4.1.1. Materiał nauczania

Materiał plecionkarski – materiał pochodzenia naturalnego, (wiklina, słoma, trawa,

trzcina, rafia) lub sztucznego (tworzywa sztuczne), spełniający w wyrobie rolę tworzywa
konstrukcyjnego (osnowy) lub tworzywa wyplotowego (wątku).

Surowiec plecionkarski − nie obrobiony materiał, w takim stanie, w jakim dostarczyła je

przyroda, np. wiklina nie okorowana.

Półfabrykat − surowiec poddany obróbce np. wiklina okorowana.

Tworzywo konstrukcyjne – materiał do wykonania elementów konstrukcyjnych

wyrobów, występuje przeważnie jako osnowa. Najczęściej stosowanym tworzywem
konstrukcyjnym są pręty i kije wiklinowe, rotangowe, malakkowe, bambusowe. Stosuje się
również drewno, drut, pręty i rurki metalowe oraz z tworzyw sztucznych.

Tworzywo wyplotowe – materiał do wyplatania ścianek boków wyrobu. Występuje

przeważnie jako wątek. Najczęściej stosowanym tworzywem wylotowym są pręty i taśmy
wiklinowe, rotangowe, peddigowe oraz rogożyna, słoma, trawa, trzcina, rafia. Stosuje się
również taśmy, sznurki i rurki z tworzyw sztucznych.

Szkielet wyrobu – nie wypleciona konstrukcja wyrobu złożona z poszczególnych

elementów odpowiednio ze sobą połączonych. Stanowi ażurową bryłę o uformowanym
kształcie, przygotowaną do wypełnienia splotem wątka.

Osnowa (spałka) – element konstrukcyjny lub nośny, stanowiący szkielet uformowanego

wyrobu.

Wątek – tworzywo wylotowe do wypełniania przestrzeni między osnowami.

Wyrób plecionkarski wykonany jest z elementów tworzywa konstrukcyjnego

i wyplotowego. Konstrukcyjne elementy wyrobu są podstawowym składnikiem wyrobu lub
jego części, rozpoczynającym formowanie i kształtowanie cech użytkowych i jakościowych
wyrobu.

Do podstawowych elementów konstrukcyjnych należą:

Lp. Nazwa

Określenie

Rysunek

Żebra

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
najczęściej pręty, pocięte na
wymaganą długość, stanowią
osnowę wyrobu. Żebra stosowane
są we wszystkich dnach koszy.

Rys. 1. Żebra [8,s.126]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spałki

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
najczęściej pełne pręty lub kije
wiklinowe na jednym końcu
zaostrzone (zacięte ukośnie) i
zagięte pod kątem prostym.
Stanowią odpowiednio uformowaną
osnowę boków wyrobu. Spałki
stosowane są jako osnowy na
wszystkich ścianach boków koszy.

Rys. 2. Spałki[8,s.126]

Słupki

Odcinki tworzywa
konstrukcyjnego, najczęściej z kija
wiklinowego, odpowiednio
uformowane i przycięte na
wymaganą długość. Mają
zastosowanie najczęściej
w narożach koszy czworokątnych-
krawędzi den.

Rys. 3. Słupki [8,s.126]

Krzyżaki

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
(żeber) skrzyżowanych i
odpowiednio połączonych ze sobą.
Po połączeniu i rozprowadzeniu
promienistym odcinków żeber
stanowią osnowę okrągłą lub
owalną den koszy.

Rys. 4. Krzyżaki [8,s.126]

Krzyże

Dwa odcinki tworzywa
konstrukcyjnego (najczęściej kija),
przyciętego na wymaganą długość,
ułożone na krzyż.
W miejscu skrzyżowania, każdy
odcinek wycięty jest do połowy
średnicy, zbity gwoździem
i związany taśmą. Krzyż stanowi
element konstrukcyjny mebli.

Rys. 5. Krzyże [8,s.126]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nogi

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
(najczęściej kije wiklinowe lub
rotangowe) przycięte na wymaganą
długość, odpowiednio uformowane
(wygięte). Stanowią element nośny
wyrobu, stosowany we wszelkiego
rodzaju meblach wiklinowych i
trzcinowych.

Rys. 6. Nogi [8,s.126]

Poręcze

Odcinki tworzywa
konstrukcyjnego(najczęściej kija
wiklinowego lub rotangowego)
odpowiednio uformowane
i połączone z innymi elementami
wyrobu. Występują przeważnie w
konstrukcji szkieletowej mebli.
Poręcze występować mogą jako
oddzielne elementy konstrukcyjne
bądź też jako jednolity element
łącznie z nogami.

Rys. 7. Poręcze [8,s.126]

Rozpory

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
odpowiednio przyciętego
i uformowanego (wygiętego).
Rozpory spełniają rolę elementu
łączącego i wzmacniającego
konstrukcję.
Rozróżnia się rozpory:

−

otwarte: łamane, łukowe,

proste,

−

zamknięte: okrągłe, owalne,

wielokątne.

Rys. 8. Rozpory [8,s.126]

Obręcze

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
(najczęściej z kija wiklinowego lub
rotangowego) odpowiednio
uformowanego w kształcie koła lub
owalu. W miejscu łączenia zbite
gwoździami i owinięte taśmą.
Stanowią najczęściej element
konstrukcyjny, łączący inne
elementy szkieletu wyrobu.

Rys. 9. Obręcze [8,s.126]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Ramy

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
(kija wiklinowego i rotangowego)
uformowanego w czworokąt,
trapez, półkole lub koło,
z zacięciami skośnymi, połączone
ze sobą gwoździami , a w miejscu
połączenia owinięte taśmą.
Stanowią element konstrukcyjny
siedzenia, oparcia fotela lub blatu
stołu, półki itp...

Rys.10. Ramy [8,s.126]

11. Bieguny

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego
wykonanego z kija wiklinowego
lub rotangowego, wygięte w kształt
łuku i przymocowane do innych
elementów konstrukcyjnych
wyrobu. Stosuje się je przeważnie
w meblach i zabawkach.

Rys. 11. Bieguny [8,s126]

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaką rolę spełniają elementy konstrukcyjne w wyrobie plecionkarskim?
2. Jakie elementy konstrukcyjne występują w wyrobach plecionkarskich?
3. Z jakich materiałów plecionkarskich wykonuje się elementy konstrukcyjne wyrobów

plecionkarskich?

4. W jakim przypadku zastosujesz w wyrobie?

−

żebra,

−

spałki,

−

krzyż,

−

poręcze,

−

ramy,

−

bieguny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rysunku lub modelu wyrobu plecionkarskiego sporządź wykaz elementów

konstrukcyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.1.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-04 Konstrukcyjne elementy plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

3) dokładnie obejrzeć rysunek lub model,
4) wynotować elementy konstrukcyjne,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Umiejętność posługiwania się prawidłową terminologią – stosowanie właściwych nazw

i określeń będzie Ci potrzebna do realizacji następnych ćwiczeń.

Wyposażenie stanowiska pracy

−

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.1.1),

−

plansze poglądowe elementów konstrukcyjnych wyrobów plecionkarskich,

−

rysunki wyrobów koszykarsko – plecionkarskich,

−

modele wyrobów koszykarsko – plecionkarskich,

−

wyroby koszykarsko – plecionkarskie,

−

Norma Branżowa: BN-69/8460-04 Konstrukcyjne elementy plecionkarskie. Nazwy
i określenia.

Ćwiczenie 2

Na podstawie rysunku lub modelu wyrobu, określ ilość zastosowanych w nim elementów

konstrukcyjnych. Nazwij te elementy konstrukcyjne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania („Poradnik dla ucznia” rozdział 4.1.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-04 Konstrukcyjne elementy plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

3) zapoznać się z rysunkiem lub modelem,
4) określić ilość elementów konstrukcyjnych,
5) poprawnie nazwać elementy konstrukcyjne,
6) zapisać nazwę i ilość elementów konstrukcyjnych,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy

−

„Poradnik dla ucznia”(rozdział 4.1.1),

−

plansze poglądowe elementów konstrukcyjnych wyrobów plecionkarskich,

–

rysunki wyrobów koszykarsko – plecionkarskich,

–

modele wyrobów koszykarsko – plecionkarskich,

–

wyroby koszykarsko – plecionkarskie,

–

Norma Branżowa: BN-69/8460-04 Konstrukcyjne elementy plecionkarskie. Nazwy
i określenia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić rolę elementów konstrukcyjnych w wyrobie plecionkarskim?

2) wymienić elementy konstrukcyjne występujące w wyrobach

plecionkarskich?

3) określić z jakich materiałów plecionkarskich wykonuje się elementy

konstrukcyjne wyrobów plecionkarskich?

4) określić w jakim przypadku zastosujesz w wyrobie:

−

żebra,

−

spałki,

−

krzyż,

−

poręcze,

−

ramy,

−

bieguny.





















„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Sploty tworzące i łączące

4.2.1. Materiał nauczania

Splot – sposób wzajemnego przeplatania się osnowy i wątku lub tylko osnowy

w wyrobach plecionkarskich.

Splot tworzący – splot wypełniający powierzchnię ścianek wyrobu, tworzący jednolitą

fakturę charakterystyczną dla zastosowanego rodzaju splotu.

Warstwa – jedno- lub wielokrotnie powtarzający się fragment splotu na jednej ściance

wyrobu.

Sploty tworzące:
1. Splot wężykowy – splot, w którym wątek jest przeplatany na przemian pomiędzy

prętami osnowy tworząc wzór podobny do przeplatanego wężyka. Wykonywany jest
z dwóch, trzech, czterech lub więcej prętów.

a) wężykowy dwuprętowy - wykonywany jest z dwóch jednakowej grubości i długości

prętów. Rozpoczyna się go najczęściej od końców wierzchołkowych prętów,
przeplatając pomiędzy osnowami jeden za jeden, na przemian. Stosowany przy
rozpoczynaniu, ozdabianiu, wzmacnianiu, kończeniu wyrobu.

Rys. 12. Splot wężykowy dwuprętowy [8,s.115]

b) wężykowy trzyprętowy – wykonywany jest z trzech prętów o jednakowej grubości

i długości. Rozpoczyna się go najczęściej od końców wierzchołkowych prętów,
przeplatając na przemian pomiędzy osnowami od strony zewnętrznej przed dwie,
a od strony wewnętrznej za jedną osnowę. Stosowany przy rozpoczynaniu,
ozdabianiu, wzmacnianiu i kończeniu wyrobu.

Rys. 13. Splot wężykowy trzyprętowy [8,s.115]

c) wężykowy czteroprętowy – wykonywany jest z czterech prętów o jednakowej grubości

i długości. Rozpoczyna się od końców wierzchołkowych prętów i jest przeplatany na
przemian, pomiędzy osnowami od strony zewnętrznej przed trzy, a od strony
wewnętrznej za jedną osnowę lub od strony zewnętrznej przed dwie, a od strony
wewnętrznej za jedną osnowę. Stosowany do wzmacniania, ozdabiania, a przede
wszystkim przy zakończeniu górnych obrzeży wyrobów o dużych wymiarach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 14. Splot wężykowy czteroprętowy [8,s.115]

d) wężykowy czteroprętowy z wkładką - wykonany jest z czterech prętów

o jednakowej grubości i długości. Dla usztywnienia stosuje się dodatkowo wkładkę
z grubego pręta przylegającego do ścianek boków i oplecionego łącznie ze splotem
wężykowym. Stosowany przy zakończeniu górnych obrzeży koszy o dużych
wymiarach lub koszy z pokrywą.

Rys. 15. Splot wężykowy czteroprętowy z wkładką [8,s.115]

2. Splot skośny – splot, w którym końce poszczególnych odcinków wątku założone są

jednocześnie pomiędzy osnowami, a następnie przeplatane są ukośnie na przemian, np.:
„przed jedną za jedną osnowę”. Stosowany przeważnie do wszystkich koszy o wyplocie
pełnym (okrągłych, owalnych, czworokątnych) oraz wyrobów o zamkniętym obwodzie.

Rys. 16. Splot skośny [8,s.116]

3. Splot krzyżowy – splot, w którym wątek przeplatany jest pomiędzy prętami osnowy na

przemian „przed jeden za jeden” tworząc wzór o charakterystycznym ułożeniu krzyżowym.
Pręty wątku wypełniającego powierzchnię w całości są wyplatane wokół obwodu kosza
i uzupełniane. Splot może być wykonywany jednym prętem lub jednocześnie dwoma
i więcej prętami. Stosowany do wypełnienia powierzchni den (czworokątnych)oraz ścian
boków o obwodzie otwartym, tam gdzie nie można stosować splotu skośnego.

a) krzyżowy jednoprętowy – wyplatany jednym prętem.

Rys. 17. Splot krzyżowy jednoprętowy [8,s.118]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) krzyżowy wieloprętowy – wyplatany dwoma i więcej prętami.

Rys. 18. Splot krzyżowy wieloprętowy [8,s. 118]

c) krzyżowy deseniowy – w wybranych miejscach ściany wyplotu wątek tworzy wzór

o charakterystycznym ułożeniu.

Rys. 19. Splot krzyżowy deseniowy [8,s. 118]

4. Splot kostkowy – splot, w którym wątek przeplatany jest ściśle pomiędzy osnowami

dwustronnie (z zewnątrz „przed dwie” i wewnątrz „za dwie” osnowy). Następną warstwę
wyplotu wykonuje się w ten sam sposób, zakładając pręty wątku co drugą osnowę,
w miejscu mijania poprzedniego (aż do wypełnienia całej ściany boków kosza). Stosowany
do wyplotu koszy o dużych wymiarach np.: kosze podróżne, walizkowe, piknikowe,
maglowe i inne.

Rys. 20. Splot kostkowy [88,s.119]

5. Splot jodełkowy – splot, w którym wątek jest przeplatany na przemian pomiędzy dwoma

osnowami od wewnątrz i zewnątrz („przed dwa za dwa”), tworząc charakterystyczny
wzór jodełkowy. Stosowany głownie przy wyplocie: kapeluszy, torebek, tacek.

Rys. 21. Splot jodełkowy [8,s.119]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Splot kratowy – splot wykonany wyłącznie z osnów (prętów stanowiących element

konstrukcyjny boków kosza). Pręty osnowy ułożone są w różnym kącie nachylenia,
krzyżując się ze sobą tworzą wielokąty z prześwitami. W miejscach skrzyżowania się
osnów wzmocnione splotem wężykowym. Stosowany w dekoracyjnym wypełnieniu
ścianek koszy i mebli, w których nie jest wymagany splot pełny.

Rys. 22. Splot kratowy [8,s.119]

a) splot kratowy prosty

Rys. 23. Splot kratowy prosty [8,s.119]

b) splot kratowy wielokątowy

Rys. 24. Splot kratowy wielokątowy [8,s.162]

c) splot kratowy przeplatany

Rys. 25. Splot kratowy przeplatany [8,s.162]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Splot siatkowy – splot, w którym osnowa i wątek przeplatane są wzajemnie pod różnymi

kątami, tworząc siatkę w postaci figur geometrycznych. Stosowany najczęściej do
wyplotu siedzisk i oparć stylowych mebli.

Rys. 26. Splot siatkowy [8,s.119]

8. Splot koronkowy – splot, w którym osnowy przeplatane są naprzemian pionowo i poziomo

w równych odstępach „skrętem wokół następnej osnowy”, tworząc wzór schodkowy.
Stosowany w wyrobach do dekoracyjnego wyplotu ścianek lub ich fragmentów.

Rys. 27. Splot koronkowy [8,s.119]

9. Splot wiązany – splot, w którym osnowa i wątek w miejscach skrzyżowania się połączone są

ze sobą wiązadłem pojedynczym lub krzyżowym (najczęściej taśmą wiklinową lub
rotangową).

Rys. 28. Splot wiązany [8,s.119]

10. Splot osnowowy – splot ażurowy, w którym osnowa jedno- lub wieloprętowa wygięta jest

półkoliście lub elipsoidalnie i wzajemnie ze sobą przepleciona. Wierzchołki półkuli lub
elipsy utworzone z prętów stworzą górne obrzeże kosza. Stosowany w wyrobach w których
pojemność i przeznaczenie użytkowe nie wymaga wzmocnień konstrukcyjnych (np.:
w tackach, koszach na kwiaty, koszach na pieczywo, owoce itp.).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 29. Splot osnowowy [8,s.119]

11. Splot szyty – splot, w którym wątek ułożony jest spiralnie warstwa nad warstwą

i połączony ze sobą przeplotami osnowy, łączącymi jedną warstwę z drugą, tworząc
jednolity i symetryczny ścieg szyty. Wątek stanowią źdźbła słomy lub trawy skręcone
spiralnie ze sobą nakładane jedne na drugie. Osnowa jest tworzywem wyplotowym
płaskim (np.: z taśmy wiklinowej, rotangowej )łączącym w całość tworzywo wątka.
Stosowany w wyrobach ze słomy, trawy, rogożyny, takich jak kosze, tace, maty, itp.

Rys. 30. Splot szyty [8,s.119]

Sploty łączące

Splot łączący (wiązadło)–to splot służący do wzmacniania połączeń elementów wyrobu

lub łączenia innych splotów.

1. Wiązadło pojedyncze – pojedyncze, ukośne wiązanie w miejscach skrzyżowania się

elementów konstrukcyjnych osnowy i wątku taśmą wiklinową, rotangową lub innym
płaskim tworzywem wyplotowym. Wiązadło to wzmacnia i dekoruje wyrób.

Rys. 31. Wiązadło pojedyncze [8,s.123]

2. Wiązadło krzyżowe – krzyżowe wiązanie osnowy z wątkiem taśmą wiklinową,

rotangową lub innym tworzywem wyplotowym. Wiązadło to wzmacnia i dekoruje
wyrób. Stosowane w splotach ażurowych (np.: wiązanym, kratowym).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.32. Wiązadło krzyżowe [8,s.123]

3. Wiązadło koronkowe – podwójne związanie osnowy i wątku płaskim tworzywem

wyplotowym w postaci krzyżujących się zygzakowo pętli.
Wiązanie to zdobi i dekoruje wyrób. Stosowane najczęściej przy rozpoczęciu lub
zakończeniu obrzeża wyrobu.

Rys. 33. Wiązadło koronkowe [8,s.123]

4. Wiązadło oplotowe – wzmocnienie połączeń elementów konstrukcyjnych lub części

wyrobu płaskim tworzywem wyplotowym w postaci spiralnego oplotu. Stosowane
najczęściej w meblach w miejscach wymagających przykrycia widocznych połączeń
także ze względów estetycznych.

Rys. 34. Wiązadło oplotowe [8,s.123]

5. Wiązadło rombowe – łączenie elementów konstrukcyjnych lub części wyrobu

tworzywem wylotowym, uformowanym w postaci rombu. Stosowane najczęściej przy
łączeniu pałąków i uchwytów z krawędzią kosza.

Rys. 35. Wiązadło rombowe [8,s.123]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Wiązadło kątowe – wiązanie narożnych elementów konstrukcyjnych lub części wyrobu

o kątach prostych lub rozwartych wykonane płaskim tworzywem wyplotowym.
Stosowane w meblach, przy wykończeniu narożników siedzeń, oparć i płyt stołowych.

Rys. 36. Wiązadło kątowe [8,s.123]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie sploty zaliczamy do splotów tworzących?
2. Jakie zadanie spełniają sploty tworzące?
3. Jakie sploty zaliczamy do splotów łączących?
4. Jakie zadanie spełniają sploty łączące?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij, zgodnie z terminologią technologiczną określoną normami, przedstawione na

rysunku lub modelu wyrobu sploty tworzące.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.2.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-03 Sploty plecionkarskie. Podział, Nazwy i określenia,
3) zapoznać się z rysunkami i modelami wyrobów,
4) poprawnie nazwać i wskazać na rysunku lub modelu wyrobu sploty tworzące,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia”(rozdział 4.2.1),

–

BN-69/8460-03 Sploty plecionkarskie. Podział, Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje splotów tworzących,

–

modele wyrobów wykonane z zastosowaniem splotów tworzących,

–

rysunki wyrobów koszykarsko-plecionkarskich.

Ćwiczenie 2

Nazwij zgodnie z terminologią technologiczną określoną normami, przedstawione na

rysunkach lub modelach wyrobu sploty łączące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.2.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-03 Sploty plecionkarskie. Podział, Nazwy i określenia,
3) zapoznać się z rysunkami i modelami wyrobów,
4) poprawnie nazwać i wskazać na rysunkach lub modelach wyrobów sploty łączące,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia”(rozdział 4.2.1),

–

BN-69/8460-03 Sploty plecionkarskie. Podział, Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje splotów łączących,

–

modele wyrobów wykonane z zastosowaniem splotów łączących.

–

rysunki wyrobów koszykarsko – plecionkarskich.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić sploty tworzące?

2) określić jakie zadanie spełniają sploty tworzące?

3) wymienić sploty łączące?

4) określić jakie zadanie spełniają sploty łączące?











„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Zakończenia plecionkarskie

4.3.1. Materiał nauczania

Zakończenie plecionkarskie jest to wykończenie obrębem górnego obrzeża ścianek wyrobu.

Wyróżniamy:

a) obręby wykonane z wystających spałek będących konstrukcją nośną ścianki wyrobu,
b) obręby wykonane na przyciętych końcach spałek,
c) dodatkowe zakończenia ścianek wyrobu,
d) dodatkowe zakończenia elementów konstrukcyjnych wyrobu.

Do najczęściej występujących zakończeń plecionkarskich zaliczamy:

Lp. Nazwa

Określenie

Rysunek

Obręb
jednostronny

Zakończenie ścianki wyrobu
wykonane przez załamanie
spałek i ich jednostronne
przeplecenie za jedną lub
więcej osnów od wewnątrz i za
jedną lub więcej od zewnątrz.

Rys. 37. Obręb jednostronny[8,s.129]

Obręb
dwustronny

Zakończenie ścianki wyrobu
wykonane przez załamanie
spałek i ich dwustronne
przeplecenie za jedną lub
więcej osnów, od wewnątrz
i za dwie lub więcej osnów od
zewnątrz.

Rys. 38. Obręb dwustronny [8,s.129]

Obręb
skręcany

Zakończenie ściankami
wyrobu wykonane przez
załamanie i przeplecenie od
zewnątrz za jedną lub więcej
osnów kilku skręconych ze
sobą spałek.

Rys. 39. Obręb skręcany [8,s.129]

Obręb
warkoczowy

Jest to zakończenie ścianek
wyrobu wykonane przez
załamanie i przeplecenie od
wewnątrz za jedną lub kilka
osnów i od zewnątrz za dwie
lub więcej osnów. Warkocz
jest przeplatany jednocześnie
dwoma, trzema lub większą
ilością prętów osnowy,
tworząc szeroką powierzchnię
obrębu.

Rys. 40. Obręb warkoczowy [8,s.129]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obręb
jodełkowy

Zakończenie ścianki wyrobu
wykonane z pięciu, sześciu lub
więcej prętów, splecionych
w warkocz o splocie
jodełkowym
i przymocowanym do górnego
obrzeża wyrobu.

Rys. 41. Obręb jodełkowy [8,s.129]

Obręb
wiązany

Zakończenie ścianki wyrobu
poprzez obcięcie na równej
wysokości wszystkich spałek,
obłożenie listwą lub prętem na
krawędzi wyplotu wątka
i ukośne lub krzyżowe
związanie taśmą.

Rys. 42. Obręb wiązany [8,s.129]

Obręb
wężykowy

Zakończenie ścianki wyrobu
wykonane splotem
wężykowym dwuprętowym po
krawędzi ścianki, co najmniej
jeden raz i obcięciu spałek na
jednakowej wysokości.

Rys. 43. Obręb Wężykowy [8,s.129]

Obręb
listwowy

Zakończenie ścianki wyrobu
listwą z drewna litego
przymocowaną do górnej
krawędzi wyrobu; końce
osnów przycięte
i przymocowane pod listwą.

Rys. 44. Obręb listwowy [8,s.129]

Podplotka

Dodatkowe wykończenie
górnego obrzeża wyrobu,
polegające na wypleceniu
końcami prętów osnowy
pozostałymi po wykonaniu
obrębu np: dwustronnego.
Podplotkę stosuje się w celach
dekoracyjnych
i wzmacniających wyrób.

Rys. 45. Podplotka [8,s.129]

10. Szyjka

Dodatkowy wyplot na górnym
obrzeżu wyrobu cofnięty do
wewnątrz jako nadbudowa
zakończenia kosza. Stosowana
przy wyrobach z wiekiem.

Rys. 46. Szyjka [8,s.129]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Kołnierz

Dodatkowe wyplecenie
ścianek bocznych,
prostopadłych do głównej
płyty ścianki, jako nadbudowa
stanowiąca nakładkę wieka.

Rys. 47. Kołnierz [8,s.129]

12. Podstawa

Dodatkowe wyplecenie ścianki
poniżej dna wyrobu,
rozchylonej na zewnątrz,
stanowiącej podstawę wyrobu.

Rys.48. Podstawa [8,s.129]

13. Gruszka

Ozdobne wykończenie dolnej
części nóg wyrobów
plecionkarskich wykonane
splotem koronkowym
w kształcie gruszki.

Rys. 49. Gruszka [8,s.129]

14. Płoza

Odcinek tworzywa
konstrukcyjnego najczęściej
w postaci pręta lub listwy
przymocowanej do dna
wyrobu.

Rys.50. Płoza [5,s.2]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to są zakończenia plecionkarskie?
2. Jakie znasz zakończenia wyrobów plecionkarskich?
3. Które z zakończeń zaliczysz do dodatkowych zakończeń plecionkarskich?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż na rysunku lub modelu wyrobu obręb plecionkarski. Nazwij ten rodzaj

zakończenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.3.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-05 Zakończenia plecionkarskie. Nazwy i określenia,
3) zapoznać się z rysunkiem lub modelem wyrobu,
4) poprawnie nazwać i wskazać na rysunku lub modelu wyrobu zakończenie plecionkarskie,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.3.1),

–

BN-69/8460-05 Zakończenia plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje zakończeń plecionkarskich,

–

model wyrobu wykonany z zastosowaniem zakończeń plecionkarskich.

–

rysunki wyrobów z zakończeniami plecionkarskimi.

Ćwiczenie 2

Nazwij przedstawione na rysunkach lub modelach wyrobów dodatkowe zakończenia

plecionkarskie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.3.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-05 Zakończenia plecionkarskie. Nazwy i określenia,
3) zapoznać się z rysunkiem lub modelem wyrobu,
4) poprawnie nazwać na rysunkach lub modelach wyrobów dodatkowe zakończenia

plecionkarskie.

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.3.1),

–

BN-69/8460-05 Zakończenia plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje zakończeń plecionkarskich,

–

modele wyrobów wykonane z zastosowaniem dodatkowych zakończeń plecionkarskich.

–

rysunki wyrobów z dodatkowymi zakończeniami plecionkarskimi.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie „zakończenia plecionkarskie”?
2) wymienić zakończenia plecionkarskie?

3) rozróżnić dodatkowe zakończenia plecionkarskie?











„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie

4.4.1. Materiał nauczania

Uchwyty w wyrobie służą do jednoręcznego lub dwuręcznego trzymania bądź przenoszenia

wyrobu z jego zawartością. Przymocowane są najczęściej do górnej krawędzi ścianki wyrobu.

W zależności od przeznaczenia użytkowego wyrobu, wykonywane są różne rodzaje

uchwytów. Wśród nich wyróżniamy:
1. Pałąki

−

zwyczajne,

−

spiralne,

−

krzyżowe,

−

oplecione,

−

kijowe.

2. Ucha

–

zwyczajne,

–

oplecione,

–

okienkowe,

–

pełne.

Lp. Nazwa

Określenie

Rysunek

Pałąk zwyczajny

Element wyrobu, postać uchwytu
przeznaczonego do jednoręcznego
trzymania lub przenoszenia
wyrobu. Wykonany z dwu lub
więcej prętów uformowanych
w kształcie półkola, odpowiednio
skręconych i przymocowanych
końcami do przeciwległych
brzegów obrębu ścianki wyrobu.

Rys. 51. Pałąk zwyczajny

[8,s.131]

Pałąk spiralny

Element wyrobu, postać uchwytu
przeznaczonego do jednoręcznego
trzymania lub przenoszenia wyrobu.
Odpowiednio uformowany grubszy
pręt w kształcie półkola, stanowiący
rdzeń pałąka, przymocowany
końcami do górnych przeciwległych
brzegów obrębu ścianki wyrobu.
Rdzeń pałąka jest okręcony spiralnie
kilkoma cieńszymi prętami
tworzywa wylotowego,
odpowiednio przymocowanymi do
brzegów ścianek.

Rys. 52. Pałąk spiralny

[8,s.131]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pałąk krzyżowy

Element wyrobu, postać uchwytu
przeznaczonego do jednoręcznego
trzymania lub przenoszenia
wyrobu. Odpowiednio
uformowany grubszy pręt w
kształcie półkola, stanowiący rdzeń
pałąka, przymocowany końcami do
górnych przeciwległych brzegów
obrębu ścianek wyrobu. Rdzeń
pałąka jest owinięty krzyżowo
kilkoma cieńszymi prętami
tworzywa wylotowego
i odpowiednio przymocowanymi
do brzegów ścianek.

Rys. 53. Pałąk

krzyżowy[8,s.131]

Pałąk opleciony

Element wyrobu, postać uchwytu
przeznaczonego do jednoręcznego
trzymania lub przenoszenia
wyrobu. Dwa lub trzy pręty
odpowiednio uformowane,
przymocowane końcami do
przeciwległych brzegów obrębu
ścianek wyrobu, owiniętych taśmą,
np.: wiklinową lub rotangową.

Rys. 54. Pałąk

opleciony[8,s.131]

Pałąk kijowy

Element wyrobu, postać uchwytu
przeznaczonego do jednoręcznego
trzymania lub przenoszenia
wyrobu. Odpowiednio
uformowany kij, wpleciony do
górnych przeciwległych brzegów
wyrobu. Pałąk kijowy nie jest
owijany tworzywem wyplotowym,
jego konstrukcja mocowana jest od
dna poprzez ścianki do górnego
obrzeża wyrobu.

Rys. 55 Pałąk kijowy [8,s.131]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ucho – postać uchwytu wyrobu koszykarskiego, występującego najczęściej parzyście, na

przeciwległych brzegach ścianek wyrobu, przeznaczonego do oburęcznego trzymania lub
przenoszenia wyrobu.

Lp. Nazwa

Określenie

Rysunek

Ucho zwyczajne

Element wyrobu uformowany
w postaci ucha z dwóch prętów
skręconych, ułożonych spiralnie
i wplecionych w obrzeże obrębu
wyrobu.

Rys. 56. Ucho zwyczajne [8,s.132]

Ucho oplecione

Element wyrobu wykonany
z grubszego pręta
uformowanego półkoliście
i przymocowanego do górnej
krawędzi wyrobu, owinięty
taśmą, wiązadłem oplotowym
np.: deseniowym.

Rys. 57. Ucho oplecione [8,s.132]

Ucho okienkowe

Pozostawiony w trakcie
wyplatania pod górną krawędzią
ścianki otwór-okienko
spełniający rolę uchwytu.

Rys. 58. Ucho okienkowe [8,s.132]

Ucho pełne

Element wyrobu uformowany
z grubszego pręta najczęściej
w kształcie koła, w miejscach
łączenia owinięty taśmą
wyplotową i przymocowany
do ścianki wyrobu.

Rys. 59. Ucho pełne [8,s.132]

Zamknięcia plecionkarskie to elementy wyrobu, odpowiednio uformowane (najczęściej

z prętów i kijów wiklinowych) służące do zamykania wyrobu.

Elementy zamknięć plecionkarskich

–

pętla,

–

zaczep,

–

zatyczka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp. Nazwa

Określenie

Rysunek

Pętla

Element zamknięcia wykonany ze
spiralnie skręconego pręta,
uformowanego w kształt ósemki.

Rys. 60. Pętla [8,s.134]

Zaczep

Element zamknięcia wykonany ze
spiralnie skręconego pręta
uformowanego półkoliście
i wplecionego na stałe w ściankę
wyrobu.

Rys. 61. Zaczep [8,s.134]

Zatyczka

Element zamknięcia wykonany z pręta
lub kija uformowanego w kształt litery
„T” owinięty taśmą.

Rys. 62. Zatyczka

[8,s.134]

Złącza plecionkarskie łączą dwie części wyrobu. Służą do łączenia konstrukcyjnych

elementów mebli:
–

wzdłużne – wykonuje się, gdy długość odcinka tworzywa konstrukcyjnego nie wystarcza
na wykonanie potrzebnego elementu. Łączenie na długość wykonuje się poprzez skośne
zacięcie końców tworzywa konstrukcyjnego w taki sposób, by płaszczyzny zacięte jak
najdokładniej przylegały do siebie. Następnie zacięte końce łączy się gwoździkami i całe
złącze zawija taśmą. Łączenie takie w konstrukcji szkieletowej mebla powinno znaleźć
się w miejscu niewidocznym.

–

czołowe – wykonuje się przez prostopadłe złożenie dwóch odcinków tworzywa
konstrukcyjnego i połączenie ich za pomocą gwoździ, a następnie zawinięcie taśmą.

Rys. 63. Połączenie czołowe [8,s.160]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

kątowe – wykonuje się przez złożenie pod kątem prostym odpowiednio przyciętych
kijów, połączenie gwoździami i zawinięcie taśmą. Podobne złącza wykonuje się pod
kątem ostrym lub rozwartym i wzmacnia taśmą.

Rys. 64. Połączenie kątowe [8,s.160]

Zawiasy to elementy łączące dwie ruchome części wyrobu. Służą one do połączenia

części skrzyniowej wyrobu z wiekiem.

Rodzaje zawiasów plecionkarskich:

–

skręcane,

–

zwijane,

–

sprężynowe.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Do czego służą?

a) uchwyty,
b) zamknięcia,
c) złącza.

2. Jakie znasz uchwyty plecionkarskie?
3. Jakie elementy występują w zamknięciu plecionkarskim?
4. Jakie znasz złącza plecionkarskie?
5. Jakie wyróżniamy zawiasy?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na przedstawionych rysunkach lub modelach wyrobów koszykarskich rozpoznaj i wskaż

pałąki.

Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.4.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

4) zapoznać się z rysunkami lub modelami wyrobów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) poprawnie nazwać i wskazać na rysunkach lub modelach wyrobów pałąki wyrobów

koszykarskich,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.4.1),

–

BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje uchwytów plecionkarskich,

–

modele wyrobów koszykarskich wykonane z zastosowaniem omawianych uchwytów,

–

rysunki wyrobów z pałąkami.

Ćwiczenie 2

Na przedstawionych rysunkach lub modelach wyrobów wskaż „ucha”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.4.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

3) zapoznać się z rysunkami lub modelami wyrobów,
4) poprawnie nazwać i wskazać na rysunkach lub modelach wyrobów „ucha”,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.4.1),

–

BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje uchwytów plecionkarskich,

–

modele wyrobów koszykarskich z „uchami”,

–

rysunki wyrobów z „uchami”.

Ćwiczenie 3

Na rysunku lub modelu wyrobu przedstawiającym część skrzyniową i pokrywę wskaż

elementy zamknięcia plecionkarskiego. Przedstaw ich nazwę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.4.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

3) zapoznać się z rysunkiem lub modelem wyrobu,
4) wskazać i poprawnie nazwać na rysunku lub modelu wyrobu elementy zamknięcia

plecionkarskiego.

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.4.1),

–

BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje zamknięć plecionkarskich,

–

modele wyrobów koszykarskich wykonane z zastosowaniem zamknięć plecionkarskich,

–

rysunki wyrobów z zamknięciami plecionkarskimi.

Ćwiczenie 4

Na przedstawionych rysunkach lub modelach wyrobów wskaż zawiasy:
1) skręcane,
2) zwijane,
3) sprężynowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.4.1),
2) zapoznać się z BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy

i określenia,

3) zapoznać się z rysunkami lub modelami wyrobów,
4) poprawnie wskazać na rysunku lub na modelu wyrobu zawiasy,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.4.1),

–

BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy i określenia,

–

plansze poglądowe – rodzaje zawiasów plecionkarskich,

–

modele wyrobów koszykarskich wykonane z zastosowaniem zawiasów.

–

rysunki wyrobów z zawiasami.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić do czego służą:

−

uchwyty?

−

zamknięcia?

−

złącza?

2) wymienić uchwyty plecionkarskie?

3) wymienić elementy zamknięcia plecionkarskiego?

4) wymienić złącza plecionkarskie?

5) rozróżnić zawiasy plecionkarskie?





















„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Technologiczne czynności plecionkarskie

4.5.1. Materiał nauczania

Czynności plecionkarskie:

Ubijanie – czynność polegająca na dociskaniu, zagęszczaniu przeplecionego tworzywa

wyplotowego pomiędzy osnowami.

Wbijanie – czynność polegająca na łączeniu elementów konstrukcyjnych, np.: osnowy

z dnem wyrobu, najczęściej stosowana przy wyrobach koszykarskich.

Czyszczenie – czynność polegająca na obcinaniu zbędnych końców tworzywa

wyplotowego wystających poza powierzchnię wyplotową wyrobu.

Nacinanie – czynność polegająca na wycięciu części materiału plecionkarskiego w celu

ułatwienia jego zagięcia lub uzyskania bardziej ostrokątnego zgięcia elementu konstrukcyjnego,
np.: osnowy w szkielecie wyrobu.

Zacinanie – czynność polegająca na skośnym odcięciu materiału plecionkarskiego.

Łupanie – proces technologiczny polegający na podłużnym dzieleniu materiału

plecionkarskiego (np.: pręta lub kija wiklinowego) wzdłuż jego osi na 2,3,4 części.

Taśmowanie – proces technologiczny polegający na wytworzeniu taśmy liczkowej lub

duszkowej poprzez ręczną lub mechaniczną obróbkę łupków prętów.

4.5.2. Pytania sprawdzające

1. Na czym polega czynność?

a) ubijania,
b) wbijania,
c) czyszczenia,
d) nacinania,
e) zacinania,
f) łupania,
g) taśmowania.

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na wybranych modelach wyrobów plecionkarskich, wskaż elementy konstrukcyjne, które

poddano „zacinaniu”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.5.1),
2) poprawnie wskazać na modelach wyrobów elementy poddane czynności technologicznej-

zacinanie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.5.1),

–

modele wyrobów.

Ćwiczenie 2

Na przykładzie przedstawionych modeli wyrobów plecionkarskich oceń, które z wyrobów

zostały poddane czynnościom czyszczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się dokładnie z materiałem nauczania (rozdział 4.5.1),
2) wyjaśnić na czym polega czynność „czyszczenie wyrobu”,
3) poprawnie ocenić i wyjaśnić, które wyroby zostały poddane czyszczeniu, a które nie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

„Poradnik dla ucznia” (rozdział 4.5.1),

–

modele wyrobów poddanych czyszczeniu i nie czyszczonych.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować czynności:

−

ubijania?

−

wbijania?

−

czyszczenia?

−

nacinania?

−

zacinania?

−

łupania?

−

taśmowania?













„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania dotyczące posługiwania się terminologią z zakresu technologii

koszykarstwa-plecionkarstwa. Zadania: 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18,
19, 20, 21, 22 są pytaniami wielokrotnego wyboru, w których jedna odpowiedź jest
prawidłowa. Zadania: 1, 3, 7 to pytania z luką.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

–

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłowe odpowiedzi znakiem
X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową)

–

w pytaniach z luką wpisz odpowiedź w wyznaczone pole.

6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Materiał plecionkarski to materiał pochodzenia ………………... lub ……………….

spełniający w wyrobie funkcję ……………….. lub ……………….

2. Do materiałów plecionkarskich zaliczamy:

a) sklejkę.
b) płytę pilśniową.
c) tarcicę.
d) rotang.

3. Tworzywo konstrukcyjne to materiał do wykonywania elementów ………………

wyrobu.

4. Najczęściej stosowanym tworzywem konstrukcyjnym są:

a) rogożyna.
b) turzyca.
c) pręty i kije wiklinowe i rotangowi.
d) taśmy wiklinowe i rotangowe.

5. Tworzywo wyplotowe to materiał do:

a) wyplatania ścianek – boków wyrobów.
b) uszlachetniania wyrobu.
c) wykończenia wyrobu.
d) wykonania elementów konstrukcyjnych wyrobu.

6. Żebra to elementy konstrukcyjne:

a) dna.
b) boków.
c) wieka.
d) uchwytów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Odcinki tworzywa konstrukcyjnego, na jednym końcu skośnie zacięte, stanowiące

osnowę wyrobu to ……………………………

8. Nie wypleciona konstrukcja wyrobu to:

a) ramy.
b) krzyżaki.
c) szkielet.
d) forma.

9. Elementem konstrukcyjnym mebli szkieletowych jest:

a) spałka.
b) słupek.
c) pałąk.
d) poręcz.

10. Splot wypełniający powierzchnię ścianek to:

a) splot tworzący.
b) splot łączący.
c) zakończenie plecionkarskie.
d) uchwyt plecionkarski.

11. Przedstawiony na rysunku splot to:

a) splot tworzący.
b) splot łączący.
c) element konstrukcyjny.
d) zakończenie plecionkarskie.

12. Przedstawiony na rysunku splot tworzący to:

a) splot skośny.
b) splot wężykowy trzyprętowy.
c) splot wężykowy czteroprętowy.
d) splot kratowy.

13. Splot służący do łączenia elementów wyrobu to:

a) splot tworzący.
b) splot łączący.
c) zamknięcie plecionkarskie.
d) uchwyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Rysunek przedstawia:

a) splot tworzący.
b) splot łączący.
c) zakończenie plecionkarskie.
d) uchwyt plecionkarski.

15. Przedstawiony na rysunku splot łączący to:

a) wiązadło krzyżowe.
b) wiązadło oplotowe.
c) wiązadło kątowe.
d) wiązadło rombowe.

16. Zakończenie ścianek wyrobu zwane obrębem to:

a) zamknięcie plecionkarskie,
b) zakończenie plecionkarskie,
c) ucho,
d) pałąk.

17. Ozdobne wykończenie dolnej części nogi wyrobu to:

a) gruszka.
b) podstawa.
c) obręcz.
d) pętla.

18. Dodatkowe wyplecenie ścianki poniżej dna wyrobu to:

a) rama.
b) podstawa.
c) obręb listwowy.
d) rozpora.

19. Do uchwytów zaliczamy:

a) pałąki.
b) spałki.
c) obręcze.
d) pętle.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Przedstawiony na rysunku uchwyt to:

a) pałąk spiralny.
b) pałąk opleciony.
c) ucho zwyczajne.
d) ucho pełne.

21. Czyszczenie wyrobów plecionkarskich polega na:

a) szczotkowaniu w celu usunięcia zanieczyszczeń.
b) obcinaniu końców tworzywa plecionkarskiego wystających poza powierzchnię

ścianki wyrobu.

c) myciu wyrobu gotowego z zabrudzeń powstałych w procesie wyplatania.
d) wybieleniu wyrobu gotowego.

22. „Taśmowanie”to proces technologiczny polegający na wytworzeniu:

a) dartki drzewnej.
b) taśmy plecionkarskiej.
c) uchwytu plecionkarskiego.
d) elementu konstrukcyjnego wyrobu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...........................................................................................................

Posługiwanie się terminologią z zakresu technologii koszykarstwa-
plecionkarstwa

Zakreśl poprawną odpowiedź lub wpisz odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Materiał plecionkarski to materiał pochodzenia .................

lub ..................................... spełniający w wyrobie funkcję
................................................ lub.......................................

Tworzywo konstrukcyjne to materiał do wykonywania

elementów ........................................................ wyrobu.

Odcinki tworzywa konstrukcyjnego, na jednym końcu

skośnie zacięte, stanowiące osnowę wyrobu to ................

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Kański B.: Koszykarstwo. PWSZ, Warszawa 1959
2. Kończak T., Korpetta W., Mądrzyk J.: Technologia wikliniarstwa i plecionkarstwa. WSiP,

Warszawa 1979

3. BN-69/8460-01 Materiały plecionkarskie. Nazwy.
4. BN-69/8460-02 Plecionkarstwo. Podstawowe Nazwy i określenia,
5. BN-69/8460-03 Sploty plecionkarskie. Podział, Nazwy i określenia,
6. BN-69/8460-04 Konstrukcyjne elementy plecionkarskie. Nazwy i określenia,
7. BN-69/8460-05 Zakończenia plecionkarskie. Nazwy i określenia,
8. BN-69/8460-06 Uchwyty, zamknięcia, złącza plecionkarskie. Nazwy i określenia,
9. BN-69/8460-07 Czynności plecionkarskie. Nazwy i określenia,
10. Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Koszykarz-

plecionkarz 742[02] Warszawa 2003