Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001

da”) umo¿liwiaj¹cy zablokowanie wy³¹czania

TV, dwie diody œwiec¹ce: D7 (czerwon¹) sy-

gnalizuj¹c¹, jest doprowadzone napiêcie

sieci 220 V, ale telewizor jest wy³¹czony przez

nasz uk³ad; oraz D8 – sygnalizuj¹c¹, ¿e uk³ad

jest w stanie czuwania i odliczania czasu.

Uk³ad do³¹czony do telewizora, maj¹cego

g³ówny (mechaniczny) wy³¹cznik zasilania

i LED-TV mrugaj¹c¹ przy ka¿dym u¿yciu pilo-

ta, dzia³a poprawnie. Telewizor wy³¹czony

przez opisany uk³ad w³¹czamy ponownie przez

od³¹czenie napiêcia wy³¹cznikiem TV (wtedy

przerywamy zasilanie wygaszacza) i ponowne

w³¹czenie po chwili.

Podczas monta¿u nale¿y pamiêtaæ, ¿e ele-

menty telewizora mog¹ znajdowaæ siê pod

wysokim napiêciem, dlatego ka¿d¹ czynnoœæ

do³¹czania do odbiornika TV nale¿y wykony-

waæ przy wy³¹czonej wtyczce zasilania. Uk³ad

w czasie pracy jest galwanicznie odizolowany

od uk³adów telewizora, gdy¿ po³¹czony jest je-

dynie przekaŸnikiem, transformatorem i trans-

optorem, w zwi¹zku z czym jego u¿ycie jest

ca³kowicie bezpieczne.

n

Wiktor Szymanowski,

http://mojaelektronika.republika.pl

26

r

OD i DO CZY

TELNIKÓW

Idea tego uk³adu jest

podobna do dzia³ania

ka¿dego wygaszacza

ekranu monitora

komputerowego.

U

k³ad (rys.1) ma za zadanie wy³¹-

czyæ telewizor (prze³¹czyæ go

w stan uœpienia) je¿eli nie jest ogl¹-

dany program. Ocena czy program

jest ogl¹dany jest dokonywana na podstawie

stanu LED (nazwijmy j¹ LED-TV) sygnalizuj¹-

cej odbieranie przez telewizor sygna³ów steru-

j¹cych. Przyjêto kryterium, ¿e jeœli przez 25

minut nie u¿ywano pilota – program nie jest

ogl¹dany.

Zaœwiecenie siê LED-TV powoduje generacjê

impulsu – przez transoptor (US1) do licznika

czasu i jego wyzerowanie, czas odliczania za-

czyna siê od pocz¹tku. Je¿eli minie kolejne

25 minut bez zaœwiecenia siê LED-TV, nast¹-

pi zliczenie przez US2 okreœlonej liczby im-

pulsów (dla UCY7493 jest ich 16, a dla

UCY7490 – 10) i doprowadzenie sygna³u

(przez C2 – R3 –D1 – R4 – T2) do wejœcia ze-

garowego przerzutnika US4A, a nastêpnie

przepisanie stanu wejœcia danych D (stan wy-

soki) na wyjœcie Q. Powoduje to wprowadzenie

tranzystora T3 w stan aktywny i zadzia³anie

przekaŸnika PK, który z kolei od³¹cza napiêcie

zasilaj¹ce 220 V od uk³adów telewizora,

podobnie jak w przypadku wy³¹czenia g³ównym

wy³¹cznikiem. PrzekaŸnik PK w stanie spo-

czynku przewodzi, a w stanie dzia³ania przery-

wa napiêcie zasilania telewizora.

Sposób do³¹czenia uk³adu do telewizora przed-

stawiono na rys. 2. Po zadzia³aniu przekaŸni-

ka nasz uk³ad jest dalej pod napiêciem,

a œwiadczy o tym œwiecenie diody D7 do³¹czo-

nej równolegle do cewki przekaŸnika (nie œwie-

ci siê ju¿ wtedy LED-TV).

Dzia³anie uk³adu nie wymaga chyba pisania

eseju, powiem tylko, ¿e:

q

US1 – R2 – T1 zamieniaj¹ mrugniêcie LED-

TV na sygna³ zerowania czasu;

q

US3 – C3 – C4 – R8 – R9 – R10 generuj¹

przebieg prostok¹tny, o okresie oko³o 90

s (wzór na obliczenie d³ugoœci okresu podano

na schemacie), taktuj¹cy licznik US2;

q

licznik US2 zlicza okresy generatora US1,

a gdy zliczy 16 lub 10 (zale¿nie od zastosowa-

nego licznika) na jego wyjœciu (wypr. 11) po-

wstaje sygna³ , którego zbocze opadaj¹ce

przez C2 – R3 – D1– R4 – T2 taktuje przerzut-

nik US4A wy³¹czaj¹cy zasilanie telewizora;

q

US4B to dzielnik przez 2 – jego zadaniem

jest wraz z D5 blokowanie wy³¹cznika czaso-

wego wtedy, gdy nie ¿yczymy sobie dzia³ania

uk³adu;

q

obwód C5 – R7– D4 zeruje po w³¹czeniu za-

silania przerzutniki, a C1 –licznik.

Montuj¹c uk³ad najlepiej u¿ywaæ diod germa-

nowych (oprócz D7 i D8 – LED, oraz D6

i D9÷D12 – krzemowych prostowniczych), ja-

ko transformator TR mo¿na zastosowaæ prak-

tycznie dowolny sieciowy daj¹cy napiêcie wtór-

ne oko³o 9 V, pozosta³e elementy s¹ opisane

na schemacie.

Uk³ad ma jeden w³¹cznik (nazwany “bloka-

WYGASZACZ

DO TELEWIZORA

Rys. 1. Schemat wygaszacza

Rys. 2. Sposób do³¹czenia wygaszacza do

odbiornika telewizyjnego

Sieæ

220 V

Prze³.

Wygaszacz

Wy³¹cznik g³ówny TV

Dioda (LED) telewizora

potwierdzaj¹ca dzia³anie

pilota