introligator 734[02] o1 05 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO

EDUKACJI NARODOWEJ

Katarzyna Maćkowska
Marcin Olifirowicz

Stosowanie materiałów introligatorskich
734[02].O1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Bogdan Kostecki
mgr inż. Przemysław Śleboda

Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska

Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 734[02].O1.05
„Stosowanie materiałów introligatorskich”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu introligator.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podłoża drukowe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Farby i środki pomocnicze do drukowania

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Materiały introligatorskie

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Metale i ich stopy

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie introligator.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie
odpowiadając na zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć
opanowanie określonego zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel
powinien do tych zagadnień wrócić, sprawdzając, czy braki w opanowaniu materiału są
wynikiem niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy
ucznia w trakcie nauczania. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

od postawy nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi
zainteresowanie

ucznia.

Uczeń

nie

zainteresowany

materiałem

nauczania,

wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce
modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”.
Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału może stanowić
podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu.
Nauczyciel realizując jednostkę modułową, powinien zwracać uwagę na predyspozycje
ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie
z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od liczby uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test
według własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby
tak przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze
wykazanie swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

tekstu przewodniego,

−

wykonywania ćwiczeń,

−

studium przypadku,

−

dyskusji dydaktycznej,

−

metody projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

734[02].O1

Podstawy zawodu

734[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

ństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

żarowej oraz

ochrony

środowiska

734[02].O1.02

Charakteryzowanie procesów poligraficznych

734[02].O1.03

Pos

ługiwanie się dokumentacją techniczną

i technologiczn

734[02].O1.04

Stosowanie maszyn i urz

ądzeń

734[02].O1.05

Stosowanie materia

łów introligatorskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

stosować terminologię poligraficzną,

−

charakteryzować procesy poligraficzne,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną,

−

posługiwać się komputerem w zakresie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł w poszukiwaniu informacji,

−

klasyfikować produkty poligraficzne,

−

opisywać podstawowe zjawiska fizykochemiczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

rozróżnić główne grupy materiałów poligraficznych,

−

dokonać klasyfikacji i charakterystyki podłoży drukowych,

−

dobrać materiały do produkcji poligraficznej,

−

zastosować podstawowe szeregi formatów papieru i druków,

−

sklasyfikować farby drukarskie i lakiery,

−

określić właściwości drukowe i użytkowe farb,

−

wyjaśnić zasady utrwalania farb,

−

sklasyfikować materiały pomocnicze stosowane podczas drukowania,

−

określić zastosowanie materiałów introligatorskich,

−

sklasyfikować materiały używane w introligatorstwie,

−

określić właściwości fizyczne, chemiczne, mechaniczne i technologiczne materiałów
stosowanych w introligatorstwie,

−

dokonać klasyfikacji klejów,

−

sklasyfikować materiały do laminowania, impregnowania, gumowania, brązowania
i tłoczenia,

−

rozróżnić elementy łączące części opraw,

−

sklasyfikować materiały pomocnicze stosowane w introligatorstwie,

−

scharakteryzować materiały smarne,

−

rozróżnić metale i ich stopy,

−

dobrać materiały do wykonaniu określonego wyrobu,

−

określić warunki przechowywania papieru i zasady klimatyzacji,

−

określić sposoby utylizacji odpadów,

−

skorzystać z PN, literatury technicznej i innych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Introligator 734[02]

Moduł:

Podstawy zawodu 734[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów introligatorskich 734[02].O1.05

Temat: Określanie przebiegu włókien w papierze.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności praktycznych określania kierunku przebiegu

włókien w papierze.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić zasady układu włókien w papierze,

−

scharakteryzować własności papieru w zależności od układu kierunku włókna,

−

wymienić procesy produkcyjne, w których trzeba uwzględnić kierunek włókien,

−

określić kierunek biegu włókien na podstawie linii przedarcia,

−

określić kierunek biegu włókien na podstawie pofalowania brzegów arkusza poddanego

siłom rozciągającym,

−

określić kierunek biegu włókien na podstawie pofalowania brzegów arkusza

zamoczonego wodzie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

plansze przedstawiające sposoby określania układu włókna w papierze,

−

próbki papieru,

−

woda.

Czas: 180 minut.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu i określenie celu zajęć.
3. Wprowadzenie przez przypomnienie znanych treści: produkcja papieru, cięcie wstęgi

papieru na arkusze.

4. Realizacja nowych treści:

–

omówienie wpływu produkcji papieru i obrotu sita maszyny papierniczej na ułożenie
włókien w papierze,

–

omówienie własności papieru w kierunkach podłużnym i poprzecznym ułożenia
włókien,

–

przeanalizowanie procesów produkcyjnych, w których trzeba uwzględnić kierunek
włókien,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

pokaz sposobu

określania kierunku biegu włókien na podstawie linii przedarcia

–

pokaz sposobu

określania kierunku biegu włókien na podstawie pofalowania

brzegów arkusza poddanego siłom rozciągającym,

–

określić kierunek biegu włókien na podstawie pofalowania brzegów arkusza
zamoczonego wodzie,

–

indywidualna praca uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń,

tematy ćwiczeń:

–

Opisz różnice właściwości papieru w kierunku zgodnym do kierunku ułożenia
włókien w stosunku do właściwości papieru o włóknach poprzecznych.

–

Omów wpływ wilgotności na stabilność wymiarową papieru.

–

Określ kierunek układu włókien w otrzymanych próbkach papieru. Stosuj wszystkie
trzy metody określania kierunku ułożenia włókien w arkuszu.

–

Zaznacz strzałkami układ włókien w otrzymanych arkuszach.

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

–

po wykonaniu ćwiczeń indywidualna prezentacja przez uczniów ich wyników.

5. Po zakończeniu prezentacji nauczyciel dokonuje oceny z uwzględnieniem następujących

kryteriów:

– wykonanie ćwiczenia 1 „Opisz różnice właściwości papieru w kierunku zgodnym do

kierunku ułożenia włókien w stosunku do właściwości papieru o włóknach
poprzecznych.” – 0–10 punktów,

– wykonanie ćwiczenia 2 „Omów wpływ wilgotności na stabilność wymiarową

papieru.” – 0–10 punktów,

−

wykonanie ćwiczenia 3, za prawidłowe zastosowanie każdego z trzech sposobów –
0–10 punktów.

Razem 50 punktów
Skala ocen:
45–50

celujący

37–44

bardzo dobry

31–36

dobry

25–30

dostateczny

19–24

dopuszczający

6. Podsumowanie zajęć.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Introligator 734[02]

Moduł:

Podstawy zawodu 734[02].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów introligatorskich 734[02].O1.05

Temat: Pomocnicze surowce introligatorskie.

Cel ogólny: Rozróżnianie i charakteryzowanie pomocniczych surowców introligatorskich.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozróżnić pomocnicze materiały introligatorskie,

–

scharakteryzować i przedstawić zastosowanie omawianych materiałów.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład z pokazem,

–

ćwiczenia w grupach.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca w grupach 4–6 osobowych.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:
–

próbki materiałów introligatorskich,

–

wyroby gotowe,

–

wzorniki i opisy techniczne producentów materiałów.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, określenie celu zajęć.
3. Wprowadzenie

przez

przypomnienie

znanych

treści:

klasyfikacji

wyrobów

poligraficznych oraz procesów introligatorskich.

4. Realizacja nowych treści:

–

omówienie łącznie z pokazem materiałów: gazy introligatorskiej, papieru
krepowanego, kapitałki, tasiemki i innych,

–

omówienie łącznie z pokazem folii do tłoczenia,

–

omówienie łącznie z pokazem folii do laminowania,

–

zapoznanie uczniów z wzornikami i opisami technicznymi producentów materiałów,

–

przedstawienie zastosowań materiałów pomocniczych i pokaz wyrobów gotowych
jako formy wykorzystania tych materiałów,

–

podział uczniów na grupy,

–

ćwiczenia w grupach:
–

ćwiczenie 1 – Zapoznanie się ze wzornikami materiałów, przeanalizowanie opisów
technicznych producentów i rozpoznawanie materiałów introligatorskich,

–

ćwiczenie 2 – Rozpoznawanie zastosowanych materiałów pomocniczych
w wyrobach gotowych dostarczonych przez nauczyciela.

–

po zakończeniu realizacji ćwiczeń lider każdej grupy przedstawia kolejno wyniki
ćwiczenia 2, wskazując na rozróżnione materiały introligatorskie w otrzymanych
wyrobach równocześnie przedstawiając ich charakterystykę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Po zakończeniu prezentacji nauczyciel dokonuje oceny z uwzględnieniem następujących

kryteriów:
–

umiejętność pracy zespołowej 0–5 punktów

–

rozróżnianie materiałów introligatorskich 0–20 punktów,

–

charakterystyka rozróżnionych materiałów 0–20 punktów

–

estetyka wykonania projektu 0–5 punktów

–

sposób prezentacji 0–5 punktów

Razem 50 punktów
Skala ocen:
45–50

celujący

37–44

bardzo dobry

31–36

dobry

25–30

dostateczny

19–24

dopuszczający

6. Podsumowanie zajęć.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podłoża drukowe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj definicje: podłoża drukowego i papieru.

Podłoże

drukowe........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Papier...........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości o charakterze podłoża drukowego i papieru,
2) wpisać informacje w wykropkowane miejsca.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Uporządkuj we właściwej kolejności etapy produkcji papieru. Kolejne etapy oznacz

w wolnych miejscach tabeli cyframi 1, 2, 3, 4.

Produkcja papieru

Etap

Uszlachetnianie papieru

Produkcja włókien z drewna lub innych materiałów roślinnych

Produkcja papieru w maszynie papierniczej

Przygotowanie masy papierniczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie etapy produkcji papieru,
2) przeczytać podane w tabeli informacje,
3) uporządkować w kolejności technologicznej podane etapy produkcji,
4) wpisać cyfry 1, 2, 3, 4 we właściwe wiersze w tabeli.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Opisz różnice pomiędzy właściwościami papieru w kierunku zgodnym do kierunku

ułożenia włókien a właściwościami papieru o włóknach poprzecznych.

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie właściwości papieru w zależności od kierunku ułożenia włókien,
2) opisać różnice pomiędzy właściwościami papieru w kierunku zgodnym do kierunku

ułożenia włókien a właściwościami papieru o włóknach poprzecznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Omów wpływ wilgotności na stabilność wymiarową papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości na temat wpływu wilgotności na stabilność wymiarową

papieru,

2) odpowiedzieć na pytanie zawarte w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 5

Uzupełnij poniższą tabelę.

symbol

formatu

wymiary

arkusza w mm

symbol

formatu

wymiary

arkusza w mm

610x860

700x1000

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie sposób tworzenia formatów arkuszy w szeregu,
2) uzupełnić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Określ kierunek układu włókien w otrzymanych próbkach papieru. Stosuj wszystkie trzy

metody określania kierunku ułożenia włókien w arkuszu.

Zaznacz strzałkami układ włókien w otrzymanych arkuszach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie sposoby określania układu kierunku włókien w papierze,
2) zastosować wiadomości teoretyczne w praktycznym wykonaniu ćwiczenia,
3) oznaczyć strzałkami układ włókien w próbkach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

pojemnik z wodą,

–

próbki papierów,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 7

Określ rodzaj wykończenia powierzchni otrzymanych próbek papieru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie sposoby uszlachetniania powierzchni papieru,
2) dokładnie i uważnie obejrzeć próbki,
3) określić rodzaj wykończenia powierzchni w próbkach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

próbki papierów,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 8

Korzystając ze wzorników, określ gramaturę otrzymanych próbek papieru. Napisz na

próbkach jaka to gramatura.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie i uważnie obejrzeć próbki,
2) określić rodzaj papieru dostarczonej próbki,
3) porównać próbkę z innymi we wzorniku,
4) określić gramaturę papieru próbki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

wzorniki i próbki papierów,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Farby i środki pomocnicze do drukowania

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Zdanie

Prawda

Fałsz

Farby składają się z trzech podstawowych składników: spoiwa,
barwidła i ścieru drzewnego.

Barwidło to substancja nadająca barwę farbie.

Barwidła dzieli się na rozpuszczalne w wodzie lub innych
rozpuszczalnikach (barwniki) oraz na nierozpuszczalne (pigmenty).

Zadaniem spoiwa jest zmiana koloru barwidła.

Dobra farba powinna: nie dawać się rozetrzeć na cienką warstwę, źle
przenosić się na formę drukową, nie przenosić się z formy drukowej
na podłoże drukowe, nie utrwalać się.

Spoiwo powinno reagować ze środkami barwiącymi, gdyż może
spowodować to zmianę barwy farby.

Spoiwa to roztwory żywic naturalnych lub sztucznych
w rozpuszczalnikach.

Sykatywy spowalniają utrwalanie farb na podłożach graficznych.

Obciążalniki poprawiają kolor farby, polepszają własności drukowe,
obniżają koszty produkcji farb.

Podbarwiacze stosowane są przy produkcji farby czarnej. Rozjaśniają
czerń farby, usuwając jednocześnie jej brunatny odcień.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące składu i własności farb graficznych,
2) uważnie przeczytać zdania zamieszczone w tabeli,
3) określić prawdziwość poszczególnych zdań,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, zakreślając rubrykę „prawda” lub „fałsz”,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Poniższe rysunki przedstawiają stopień utarcia farby graficznej. Który rysunek a) czy b)

obrazuje prawidłowo utartą farbę. Jaki wpływ na proces drukowania ma stopień utarcia farby?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące produkcji własności farb graficznych,
2) uważnie obejrzeć oba rysunki,
3) podać odpowiedź wraz z uzasadnieniem wpływu stopnia utarcia farby na proces

drukowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

W wykropkowane miejsca wpisz brakujące określenia.

Klasyfikacja farb ze względu na …………………………..:

–

farby offsetowe,

–

farby sitowe (sitodrukowe),

–

farby fleksograficzne,

–

farby typograficzne (drukowanie wypukły),

–

farby wklęsłodrukowe,

–

farby inne.
Klasyfikacja farb ze względu na …………………………………:

–

farby zwojowe,

–

farby arkuszowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące klasyfikacji farb graficznych,
2) uważnie przeczytać treść ćwiczenia,
3) uzupełnić kryteria klasyfikacji farb.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Przyporządkuj podane poniżej sposoby utrwalania się farb graficznych do ich opisu.

W rozwiązaniu podaj grupy litery i cyfry.

sposób utrwalania

opis

A. utrwalanie przez utlenianie

1. spoiwo zawiera oleje szybkoschnące, które

pod wpływem tlenu z powietrza ulegają
reakcji polimeryzacji

B. utrwalanie przez absorpcję

2. po odparowaniu rozpuszczalnika następuje

zestalenie żywicy i związanie pigmentu na
zadrukowywanym podłożu.

C. utrwalanie promieniowaniem

3. zadrukowane podłoże poddawane jest

działaniu

promieniowania,

które

wytwarzając ciepło powoduje utrwalenie
warstwy farby

D. utrwalanie przez odparowanie

rozpuszczalnika

4. następuje wskutek wsiąkania farby w pory

papieru

Rozwiązanie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie sposoby utrwalania się farb graficznych,
2) uważnie przeczytać zamieszczone opisy sposobów utrwalania,
3) przyporządkować każdy opis do nazwy,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, podając pary litera–cyfra.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Uzupełnij poniższe zdania.

Do drukowania wielobarwnego stosuje się farby triadowe o barwach: …………….,
………………., ………………………., ……………………….. Są to farby ………………...
W wyniku ich użycia można uzyskać druk będący reprodukcją oryginału ………………….
Zmieszanie farb w tych kolorach (w równych ilościach) da farbę ……………….

Kolory, które powstają po zmieszaniu w równych ilościach farb podstawowych to:
–

oranż – po zmieszaniu farby żółtej i ………………,

–

fiolet – powstanie po zmieszaniu …………… i cyjanu,

–

zieleń – kolor powstały po zmieszaniu farby żółtej i ………………..

Barwy oranż, fiolet i zielona to tzw. barwy …………………………….. bezodcieniowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie przeczytać powyższe zdania,
2) zastanowić się jakich określeń brakuje w powyższym tekście,
3) uzupełnić zdania w wykropkowanych miejscach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 6

W tabeli podano opis problemów w czasie drukowania i wykaz środków pomocniczych.

Dobierz środki do opisanych problemów. W rozwiązaniu podaj grupy litery i cyfry.

trudności w czasie drukowania

środki pomocnicze

A. farba nie schnie na odbitce

1. pasta skracająca

B. farba pyli w czasie drukowania

2. suszka

C. odciąganie w stosie

3. środki odświeżające

D. farba zasycha tworząc „kożuch”

4. żel przeciw odciąganiu

Rozwiązanie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie zastosowanie środków pomocniczych do drukowania,
2) uważnie przeczytać zamieszczone opisy trudności w trakcie drukowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przyporządkować środki pomocnicze do opisu trudności w procesie drukowania,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, podając pary litera–cyfra.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 7

Nanieś (napukaj) jak najcieńszą warstewkę każdej z trzech farb triadowych na otrzymane

arkusze papieru. Sprawdź jak zmienia się barwa farby w zależności od grubości jej
naniesienia. Sporządź przez mieszanie farb triadowych próbki barw pierwszorzędowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) na palec nabrać małą ilość farby, i delikatnie pukać palcem w dostarczoną próbkę

papieru,

2) obserwować jak zmienia się barwa wraz ze wzrostem grubości warstwy farby,
3) powtórzyć czynności wymienione w punktach 1–2 z każdą z farb CMYK,
4) zmieszać farby CMYK, każda z każdą w równych proporcjach próbując uzyskać farby

o barwach pierwszorzędowych,

5) każdą otrzymaną próbkę farby napukać na arkusz papieru,
6) obserwować barwy uzyskanego rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

farby triadowe: cyjan, magenta, yellow, black,

−

zmywacz,

−

arkusze papieru,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Materiały introligatorskie

5.3.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij poniższe zdania.

Papier na wyklejki powinien mieć gramaturę od …………………………………… g/m

w zależności od grubości oprawy i gatunku papieru użytego na wkład. najczęściej do
wykonywania wyklejek stosuje się papiery ……………….., dobrze ……………..
koniecznym jest wykrojenie wyklejki, tak aby po złamaniu kierunek włókien był
………………………. do grzbietu. jeżeli wyklejka ma być zadrukowana, należy uwzględnić
potrzeby techniki …………………………...

Papier do wzmocnienia grzbietów okładek powinien być wytrzymały, ………………..

jest ważne, aby kierunek włókien przebiegał …………………… do grzbietu.

Papier i tektura okładkowa powinny charakteryzować się …………………….. gramatura

powinna uwzględniać ………………… i ………………………………………….

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie przeczytać powyższe zdania,
2) zastanowić się jakich określeń brakuje w powyższym tekście,
3) uzupełnić zdania w wykropkowanych miejscach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Zdanie

Prawda

Fałsz

Do materiałów pokryciowych zalicza się materiały tkaninowe,
papierowe i skóry.

Typowe płótno introligatorskie jest płótnem syntetycznym.

Płótno introligatorskie jest bardzo ścisłe, wysoce jednorodne,
wytrzymałe mechanicznie, stabilne wymiarowo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Płótno introligatorskie nie jest odporne na przesiąkanie kleju.

Powierzchnia górna introligatorskich materiałów pokryciowych jest
specjalnie formowana: od wygładzanej, a nawet nabłyszczanej,
poprzez zmatowioną lub szorstką, aż do chropowatej, może mieć
również wyciśnięte wzory lub specjalnie zachowany wygląd
struktury surowej tkaniny.

Powierzchnia dolna introligatorskich materiałów pokryciowych jest
niklowana, aby nie przyjmowała kleju.

Apreturowanie płótna polega na nasycaniu go odpowiednimi
środkami w celu nadania i pożądanych cech.

Płótna introligatorskiego nie można malować oraz tłoczyć.

Płótno introligatorskie nie jest odporne na działanie wody.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące charakterystyki płócien introligatorskich,
2) uważnie przeczytać zdania zamieszczone w tabeli,
3) określić prawdziwość poszczególnych zdań,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, zakreślając rubrykę „prawda” lub „fałsz”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Stosując poniższe tabele, dobierz rodzaj płótna do wykonania oprawy twardej poniższych

wyrobów:
–

słownik językowy, oprawa twarda, uszlachetnienie – tłoczenie folią na gorąco,

–

książka, oprawa twarda, zadruk sitodrukiem,

–

karta menu, zadruk offsetem,

–

pudełko, tłoczenie folią na gorąco.

Nazwa płótna

oprawy
kieszonkowe

***

notesy
biurkowe

***

książki

***

słowniki

***

albumy,
dyplomy

***

dokumenty
tożsamości

***

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

karty menu

***

ekskluzywne
opakowania

***

zadruk
sitodrukiem

***

tłoczenie folią
na gorąco

***

zadruk
offsetem

***

zadruk techniką
offsetową UV

***

*** zalecane
** możliwe
* nie zalecane, konieczne wykonanie prób

–

słownik językowy, oprawa twarda, uszlachetnienie – tłoczenie folią na gorąco – ………

–

książka, oprawa twarda, zadruk sitodrukiem – ………………

–

karta menu, zadruk offsetem – …………………..

–

pudełko, tłoczenie folią na gorąco – ………………..

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać dla jakich wyrobów, jak uszlachetnionych należy dobrać materiał pokryciowy,
2) przeanalizować tabele,
3) wybrać rodzaj materiału pokryciowego,
4) zapisać symbol materiału pokryciowego w wykropkowane miejsce.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Uzupełnij schemat obrazujący podział klejów.

kleje

kleje naturalne

kleje syntetyczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące klasyfikacji klejów,
2) zastanowić się nad rodzajami klejów naturalnych i syntetycznych,
3) wpisać nazwy grup klejów w odpowiednie miejsca schematu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Ułóż w prawidłowej kolejności etapy tworzenia spoiny klejowej. Prawidłową kolejność

oznacz w pustej kolumnie cyframi 1–4.

mechanizm tworzenia spoiny klejowej

etap

Wstępne odparowanie rozpuszczalnika przed połączeniem klejonych
powierzchni.

Nanoszenie warstwy kleju na klejony materiał.

Suszenie spoiny klejowej.

Połączenie i dociśnięcie klejonych powierzchni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące mechanizmu tworzenia spoiny klejowej,
2) przeczytać etapy tworzenia spoiny zawarte w tabeli,
3) wpisać cyfry oznaczające kolejne etapy tworzenia spoiny w kolumnie „etap”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Zdanie

Prawda

Fałsz

Klejone powierzchnie powinny być zwilżone wodą.

Należy przeprowadzić próby klejenia materiałów które kleją się
trudno. Próby rozrywania przeprowadza się po wyschnięciu spoiny
klejowej.

Przed przystąpieniem do klejenia kleju nie należy mieszać.

Nie należy przez dłuższy czas pozostawiać otwartego pojemnika
z klejem, gdyż na powierzchni kleju tworzy się nierozpuszczalny
„kożuch".

Należy zawsze mieszać dwa rodzaje kleju.

Przy oprawie bezszyciowej wytrzymałość złącza klejowego
w znacznym stopniu zależy od grubości klejonego papieru.

W oprawach klejonych kierunek włókna papieru w składkach
powinien być prostopadły do grzbietu wkładu. Równoległy kierunek
włókien powoduje pogorszenie otwieralności książki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące zasad pracy z klejami,
2) uważnie przeczytać zdania zamieszczone w tabeli,
3) określić prawdziwość poszczególnych zdań,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, zakreślając rubrykę „prawda” lub „fałsz”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 6

Jakiego rodzaj kleju należy użyć do wykonywania operacji introligatorskich określonych

w tabeli w kolumnie: operacje introligatorskie. Rozwiązanie zapisz w kolumnie oznaczonej
„rodzaj kleju”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

operacje introligatorskie

rodzaj kleju

przyklejanie paska grzbietowego ze
skrzydełkami oraz paska wzmacniającego
z kapitałką na liniach do oprawy złożonej

wykonywanie opraw klejonych,
bezszyciowych

zawieszanie wkładu w oprawie twardej

montowanie okładek do oprawy twardej

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie charakterystyki i zastosowanie poszczególnych klejów introligatorskich,
2) uważnie przeczytać operacje technologiczne wyszczególnione w tabeli,
3) dobrać rodzaj kleju i zapisać jego nazwę w określonym miejscu w tabeli.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 7

Uzupełnij poniższe zdania.

Gaza …………………… to tkanina bawełniana o splocie płóciennym, nasycona dużą ilością
substancji klejących.
Papier krepowany przeznaczony jest do …………….. grzbietów książek na automatach do
oprawy twardej.
Kapitałka to rodzaj tkaniny introligatorskiej w postaci …………………….. szerokości 13–15
mm z wyraźnie pogrubionym jednym z brzegów. Kapitałka jest naklejana na oba końce
……………………….. w oprawach złożonych. Służy do mechanicznego ……………………
oprawy, stanowiąc jednocześnie element ozdobny.
Tasiemki są stosowane jako ozdobne ……………….
Drut introligatorski stosuje się do ……………………………..
Nici stosuje się do ………………………… składek. Mogą być bawełniane lub syntetyczne,
z połyskiem lub matowe.
Folie do tłoczenia są przeznaczone do ……………………………………………………….
na okładkach lub akcydensach.
Laminowanie polega na pokryciu powierzchni zadrukowanego arkusza folią polimerową.
Laminowanie jest najlepszą metodą ……………………….. Wzrasta wytrzymałość na
uszkodzenia mechaniczne oraz sztywność papieru lub kartonu. Laminowanie można
przeprowadzać przy użyciu folii ………………… lub ………………, na ………………….
lub na ……………………………….

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie przeczytać powyższe zdania,
2) zastanowić się, jakich określeń brakuje w powyższym tekście,
3) uzupełnić zdania w wykropkowanych miejscach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 8

Przejrzyj dostarczone przez nauczyciela wzorniki introligatorskich materiałów

pokryciowych. Zwróć uwagę na kolorystykę, sposób wykończenia powierzchni. Zapoznaj się
z opisem zastosowania i właściwościami materiałów. Dobierz materiały do wykonania
następujących wyrobów gotowych:
–

album, format B4, objętość 560 str., na okładce tytuł tłoczony folia na gorąco,

–

legitymacja, format A7, objętość 12 str., nadruk na okładce sitodrukiem,

–

okładka na dyplom, format A4, na okładce nadruk techniką offsetową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wzornikami i opisami technicznymi,
2) zastanowić się, jakie płótna należy dobrać do wykonania wyżej wymienionych wyrobów,
3) zapisać nazwy techniczne wybranych przez Ciebie materiałów pokryciowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

wzorniki introligatorskich materiałów pokryciowych,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Metale i ich stopy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij poniższe zdania.

Metale są podstawowym ……………………………… maszyn, konstrukcji i środków

transportu. Mają dużą ………………….. i ciągliwość, a niektóre także bardzo wysoką
temperaturę …………………... Metale otrzymuje się z …………………., będących
najczęściej tlenkami. Procesy metalurgiczne polegają zwykle na redukcji prowadzącej do
ekstrakcji metalu z rudy oraz na rafinacji, usuwającej z metalu pozostałe zanieczyszczenia.
Elementy metalowe zwykle wykonywane są metodami odlewniczymi, przeróbki plastycznej
lub obróbki skrawaniem, a często także metalurgii proszków. Czyste metale są
wykorzystywane ……………., a najczęściej stosuje się ich …………………, z których stale,
t.j. stopy na bazie żelaza są najbardziej popularne. Stopy metali mają bowiem lepsze
własności w…………………………., a dodatkami stopowymi i obróbką cieplną można
nadawać im wymagane własności (np. żaroodporne, nierdzewne, magnetyczne i inn.).
Z innych metali należy wymienić.……………………………………………………….., które
znalazły największe zastosowanie zarówno w postaci czystej, jak i stopów.

Własności metali i stopów są kształtowane metodami ……………………..,

a powierzchnia

elementów

metalowych

często

jest

uszlachetniana

metodami

…………………………….., zwiększającymi m.in. odporność na korozję lub odporność na
zużycie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie przeczytać powyższe zdania,
2) zastanowić się, jakich określeń brakuje w powyższym tekście,
3) uzupełnić zdania w wykropkowanych miejscach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij puste miejsca w tabeli.

nazwa stopu

składniki

żelazo + węgiel

żeliwo

mosiądz

miedź + cyna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości o stopach,
2) zastanowić się jakie znasz stopy,
3) uzupełnić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Zdanie

Prawda

Fałsz

Smary to materiały oleiste o konstrukcji gazowej

Smarowanie to wprowadzanie smaru między współpracujące
powierzchnie elementów konstrukcyjnych w celu zmniejszenia tarcia
i wyeliminowania jego skutków.

Smary klasyfikuje się ze względu na stan skupienia na: smary stale,
ciekle i gazowe.

Smary składają się z fazy stałej i rozpuszczalników.

Smar wysokiej jakości może mieć bardzo szerokie pole zastosowania
i wpływać na znaczne uproszczenie procesu smarowania.

Przy doborze smaru należy uwzględnić rodzaj mechanizmu, który ma
być smarowany.

Przy doborze smaru nie należy uwzględniać stanu technicznego
mechanizmu do smarowania.

Przy doborze smaru można zaniechać uwzględniania zakresu
temperatur roboczych.

Przy doborze smaru należy uwzględnić i jego sposób stosowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

tematyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wiadomości dotyczące zasad pracy ze smarami,
2) uważnie przeczytać zdania zamieszczone w tabeli,
3) określić prawdziwość poszczególnych zdań,
4) zapisać rozwiązanie w tabeli, zakreślając rubrykę „prawda” lub „fałsz”,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie materiałów
introligatorskich”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3–13, 15–17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 14, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8. zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10. zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14. zadań, w tym co najmniej 2. z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18. zadań, w tym co najmniej 3. z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. a, 4. d, 5. b, 6. c, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. b,
12. b, 13. b, 14. d, 15. a, 16. a, 17. b, 18. a, 19. d, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić etapy produkcji papieru

Scharakteryzować sposoby pozyskiwania
włókien z drewna

Rozpoznać sposoby uszlachetniania
papieru

Scharakteryzować własności papieru ze
względu na kierunek układu włókien

Określić cech papierów drukowych

Określić procesy technologiczne,
w których należy uwzględnić kierunek
ułożenia włókna

Sklasyfikować papier, stosując jako
kryterium technikę druku

Określić składniki farb graficznych

Określić właściwości spoiwa w farbach
graficznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sklasyfikować farby, stosując jako
kryterium technikę druku

11 Przeanalizować zadania suszek

Scharakteryzować zadania środków
odświeżających

Wyjaśnić stosowanie pasty do szybkiej
zamiany koloru

14 Scharakteryzować zasady mieszania farb

Scharakteryzować zasady postępowania
z odpadami

16 Rozróżnić materiały pokryciowe

17 Sklasyfikować kleje introligatorskie

Określić właściwości materiałów
pokryciowych

19 Scharakteryzować metale i ich stopy

20 Scharakteryzować zasady doboru smarów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru. Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, poprzez zaznaczenie

prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Produkcję papieru można podzielić na

a) trzy etapy.
b) cztery etapy.
c) 7 etapów.
d) dwa etapy.

2. Pozyskiwanie włókien z drewna można przeprowadzać sposobami

a) metodą: mechaniczną, chemiczną, półchemiczną.
b) metodą dynamiczną i jednorodnej produkcji.
c) metodą mechaniczno-konstrukcyjną.
d) metodami zależnymi od przyszłej techniki drukowania.

3. Uszlachetnianie papieru realizuje się poprzez

a) gładzenie i satynowanie papieru.
b) cięcie papieru.
c) utrząsanie papieru.
d) bielenie papieru.

4. Papier w kierunku podłużnym charakteryzuje się

a) mniejszą odpornością na zerwanie i mniejszą stabilnością wymiarową pod wpływem

wilgoci.

b) wyższą rozciągliwością.
c) większym przewodnictwem elektrycznym.
d) większą odpornością na zerwanie i większą stabilnością wymiarową pod wpływem

wilgoci.

5. Papieru do drukowania nie powinno charakteryzować

a) dobre zaklejenie.
b) złe przyjmowanie farby.
c) małe spylenie.
d) jednolity odcień.

6. Kierunek ułożenia włókien w papierze nie jest ważny w przypadku

a) oprawy.
b) maszynowego klejenia etykiet.
c) wykrawania akcydensów.
d) klejenia etykiet samoprzylepnych.

7. Jeżeli kryterium podziału papierów będzie technika drukowania, to rozróżnimy

a) papiery satynowane i gładzone.
b) papiery powlekane i niepowlekane.
c) papiery offsetowe, typograficzne i wklęsłodrukowe.
d) papiery biurowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Podstawowymi składnikami farb są

a) spoiwo i barwidło.
b) sykatywy i podbarwiacze.
c) szkło i suszki.
d) lamelle i barwniki.

9. Spoiwo farb graficznych nie powinno

a) dobrze zwilżać środki barwiące.
b) reagować ze środkami barwiącymi, gdyż może spowodować to zmianę barwy farby.
c) szybko utrwalać się na podłożu drukowym.
d) reagować z materiałami, z których wykonana jest forma drukowa i wałki farbowe.

10. Ze względu na technikę drukowania farby dzielimy na

a) farby rozpuszczalnikowe i olejowe.
b) farby offsetowe, farby sitowe, farby fleksograficzne, farby typograficzne, farby

wklęsłodrukowe.

c) farby triadowe i Pantone.
d) farby codzienne i do zadań specjalnych.

11. Suszki (sykatywy) dodane do farby

a) powodują drukowanie dwustronne.
b) powodują zwiększenie szybkości schnięcia farby.
c) powodują zmniejszenie szybkości schnięcia farby.
d) nie mają wpływu na szybkość schnięcia farby.

12. Środki odświeżające dodane do farby

a) niwelują ostry zapach.
b) powodują nie zasychanie farby.
c) intensyfikują barwę farby.
d) zmniejszają odbijanie w stosie.

13. Pasta do szybkiej zmiany koloru powoduje

a) zmianę barwy farby.
b) skrócenie mycia zespołu farbowego.
c) zmianę intensywności farby.
d) poprawia właściwości adhezyjne farby.

14. W trakcie mieszania farb należy

a) łączyć co najmniej 3 farby.
b) kontrolować barwę otrzymanej farby w różnych warunkach oświetlenia.
c) łączyć farby różnych producentów.
d) do farby jaśniejszej dodawać ciemniejszą.

15. Opakowania z tworzyw sztucznych, puszki po farbach, opakowania po środkach

pomocniczych powinny być
a) utylizowane.
b) wyrzucane do ogólnodostępnych pojemników na śmieci.
c) odsyłane do producenta.
d) traktowane jak złom metalowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Do materiałów pokryciowych zalicza się

a) materiały tkaninowe, papierowe, skóry.
b) kaszmir i etaminę.
c) materiały obiciowe.
d) materiały pochodzenia metalowego.

17. W zależności od pochodzenia spoiwa (lepiszcza) kleje dzieli się na

a) rozpuszczalnikowe i poliuretanowe.
b) naturalne i syntetyczne.
c) stałe i ciekłe.
d) dyspersyjne i topliwe.

18. Apreturowanie oznacza

a) nasycanie materiałów odpowiednimi środkami w celu nadania i pożądanych cech.
b) pokrywanie klejem powierzchni.
c) nadrukowywanie na powierzchni materiałów.
d) lakierowanie podłoża.

19. Metali i ich stopów nie cechują

a) dobre przewodnictwo cieplne i elektryczne.
b) połysk metaliczny.
c) plastyczność.
d) lepkość.

20. Przy doborze smaru nie należy uwzględniać

a) rodzaju mechanizmu.
b) stanu technicznego mechanizmu.
c) zakresu temperatur pracy.
d) koloru smaru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie materiałów introligatorskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie materiałów
introligatorskich”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–6, 8–11, 13–19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 12 i 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań:

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14. zadań, w tym co najmniej 2. z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. a, 5. d, 6. b, 7. b, 8. c, 9. a, 10. b, 11. b,
12. c, 13. a, 14. a, 15. d, 16. a, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować papier

Określić składniki papieru

Scharakteryzować wady papieru

Scharakteryzować higroskopijność papieru

Zdefiniować jednostkę gramatury papieru

Wyjaśnić metody określania układu włókien
w papierze

Określić rolę podbarwiaczy w produkcji farb
graficznych

Sklasyfikować farby graficzne

Scharakteryzować farby termochromowe

10 Wyjaśnić działanie korektora minusowego

11 Wskazać gramaturę papieru na wyklejki

12 Określić budowę materiałów pokryciowych

13 Scharakteryzować kleje topliwe

14 Określić właściwości klejów do gumowania

15 Zdefiniować stopy

16 Określić zalety klejów glutynowych

17 Określić zastosowanie nici

18 Określić materiały do laminowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić jaki pierwiastek ma wpływ na
strukturę i własności stali

20 Określić rolę wtraceń niemetalicznych w stali

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Papier jest

a) pilśnią, która powstała z włókienek pochodzenia roślinnego.
b) sprasowanym bielonym drewnem.
c) mieszaniną substancji pochodzenia roślinnego i kleju.
d) produktem z utylizowanego drewna.

2. W produkcji papieru pożądanym składnikiem jest

a) drzewnik.
b) celuloza.
c) igły drzew iglastych.
d) makulatura.

3. Niejednorodność papieru jest spowodowana

a) nierównomiernym rozłożeniem składników masy papierniczej w wstędze papieru.
b) nierozdrobnionymi włóknami celulozowymi w arkuszach papieru.
c) różnicą pomiędzy górną a spodnią powierzchnią papieru.
d) brakiem zaklejania papieru.

4. Włókna papieru mają charakter higroskopijny i absorbując wodę, zwiększają swoje

wymiary. Efekt ten bardziej widoczny jest

a) w kierunku poprzecznym do układu włókien.
b) w kierunku równoległym do układu włókien.
c) pomiędzy górną a spodnią powierzchnią papieru.
d) po przekątnych arkusza.

5. Gramatura papieru jest to masa jednego metra kwadratowego papieru. Jednostką

gramatury jest
a) g

b) g/m

c) g/N.
d) g/m

6. Kierunku włókien w papierze nie określa się na podstawie

a) pofalowania brzegów arkusza zamoczonego w wodzie.
b) linii przedarcia.
c) wielokrotnego skręcania arkusza w przeciwległe strony.
d) pofalowania brzegów arkusza poddanego siłom rozciągającym.

7. Podbarwiacze stosowane są przy produkcji farby

a) cyjanowej.
b) czarnej.
c) Magenty.
d) yellow.

8. Farby klasyfikuje się ze względu na formę podłoża na

a) offsetowe i wklęsłodrukowe.
b) ciekłe i maziste.
c) arkuszowe i zwojowe.
d) triadowe i Pantone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Farby termochromowe charakteryzują się

a) zmianą barwy pod wpływem temperatury.
b) jasnym odcieniem.
c) metaliczną barwą chromu.
d) odpornością na temperaturę powyżej 100

10. Działanie korektora minusowego do płyt offsetowych powoduje

a) dowołanie formy drukowej.
b) usunięcie z formy drukowej zbędnych elementów drukujących.
c) poprawę oleofilowości.
d) wyostrzenie rysunku.

11. Gramatura papieru na wyklejki powinna wynosić

a) 40–80 g/m

b) 90–140 g/m

c) 55–65 g/m

d) 120–250 g/m

12. Dolna powierzchnia introligatorskich materiałów pokryciowych jest

a) barwiona i tłoczona.
b) barwiona.
c) przystosowana do nanoszenia kleju.
d) przystosowana do zadruku.

13. Kleje topliwe właściwości klejące

a) uzyskują po ogrzaniu do odpowiedniej temperatury.
b) uzyskują powyżej temperatury krzepnięcia.
c) uzyskują po kilku godzinach od nałożenia na powierzchnię.
d) mają cały czas własności klejące.

14. Kleje do gumowania tracą swoje własności klejące

a) po wyschnięciu.
b) po namoczeniu w wodzie.
c) po potarciu.
d) klejącego podgrzaniu do temperatury 40

15. Stopy to

a) rudy metali.
b) mieszaniny wieloskładnikowe gazów i cieczy.
c) związki klejów i wypełniaczy.
d) układy wieloskładnikowe złożone z więcej niż jednego pierwiastka, charakteryzujące

się przewagą wiązania metalicznego.

16. Wadą klejów glutynowych jest

a) psucie się pod wpływem czynników biologicznych.
b) wysoka adhezja do wyrobów celulozowych.
c) krótki czas chwytania.
d) dobra zwilżalność klejonych powierzchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Nici stosuje się do

a) szycia składek.
b) szycia zeszytowego bloków.
c) szycia ozdobnych pudeł.
d) przyszywania kapitałki do bloku książki.

18. Laminowanie można przeprowadzać przy użyciu

a) folii błyszczącej i matowej.
b) folii do tłoczenia.
c) folii stretch.
d) dowolnej folii.

19. Dominujący wpływ na strukturę i własności stali wywiera

a) węgiel.
b) magnez.
c) potas.
d) sód.

20. Wtrącenia niemetaliczne występujące w stali wpływają

a) korzystnie na plastyczność stali.
b) niekorzystnie na własności mechaniczne stali.
c) niekorzystnie na kolor stali.
d) korzystnie na proces otrzymywanie stali.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie materiałów introligatorskich.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba

druku, Warszawa 1999

2. Gruszczyński C.,: Farby drukowe. WSiP, Warszawa 1984
3. Haftman H.: Podstawy techniki pomiarowej dla poligrafów. WNT, Warszawa 1983
4. Jakucewicz S., Magdzik S., Struciński J.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych.

WSiP, Warszawa 2001

5. Jakucewicz S.: Farby drukowe. Michael Huber Polska Sp. z o.o., Wrocław 2001
6. Jakucewicz S.: Papier w poligrafii. Inicjał, Warszawa 1999
7. Jakucewicz S.: Materiały poligraficzne do drukowania offsetowego – podłoża drukowe.

Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej 1990

8. Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii, WSiP, Warszawa 2004
9. Jakucewicz S., Magdzik S., Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych, WSiP,

Warszawa 2004

10. Kohl M.: Farby drukowe. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1984
11. Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999
12. Michael Huber Polska: Jak sobie radzić z problemami w druku. Biblioteczka Techniczna

zeszyt nr 7.

13. Praca zbiorowa: Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1993 r.
14. Praca zbiorowa. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie z języka słowackiego.

COBRPP, Warszawa 2002

15. Technologia offsetowa. Zagadnienia standaryzacji. COBRPP, Warszawa 2002
16. Trzaska F., Podstawy techniki wydawniczej. Instytut Wydawniczy Związków

Zawodowych 1987

17. www.poligrafika.pl
18. www.swiatdruku.com.pl
19. www.poligraf.com.pl
20. www.printpublishing.pl
21. www.swiatpoligrafii.pl
22. www.dtp.pl
23. www.scorpio.pl
24. www.kordus.com.pl
25. www.kalendarze.dt.pl
26. www.przedsiebiorczosc.pl
27. www.portaldtp.pl
28. www.typografia.info.pl
29. www.typografia.info.pl

Czasopisma:

–

Poligrafika,

–

Poligrafia Polska,

–

Świat Druku,

–

Print Publishing,

–

Świat Poligrafii.

Literatura metodyczna:

1. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Wyższa Szkoła

Inżynierska, Radom 1998