Wykła d I Geneza za dania i główne kierunki pedagogiki porównawczej. Znaczenie pedagogiki porównawczej dla współczenej
edukacji.

- Peda gogika porównawcza stanowi jedną z dys cyplin w s ystemie nauk o wychowaniu. Zajmuje się analizą i porównywaniem
s ys temów wychowania o edukacji w poszczególnych krajach, w powiązaniu z i ch rozwojem politycznym, społecznym
ekonomicznym i kulturowym.

- Hi s toryczne początki rozwoju szkolnictwa sięgają straożytnej Grecji i Rzymu (Ksenofont – 432 -353 p. n. e hi s tonograf,
opi sywał wychowanie w społeczeństwie Persów. Plutarch z Cheronei – ok. 50-125 n. e . opisywał wychowanie w Sparcie,
opi sy różnych podróżników, handlarzy, dyplomatów.

- Do XIX w. i nformacje o szkolnictwie zagranicznym miały charakter nienaukowy. Ni e były usys tematyzowane.

- Idea porównywania pojawiła się wraz z rozpoczęciem procesu budowania nowoczesnego społeczeństwa i rosnącą rolą
edukacji.

- Początki s ięgają okresu oświecenia - I połowa XVIII w.

- Fi l ozofia oświeceniowa – i dee (empiryzm, s ensualizm, encyklopedyzm, utylitaryzm).

- Idee oświeceniowe filozofii oświecenia – fi zjokratyzm, dostęp s tanów trzecich do edukacji, rola państwa w organizowaniu
oś wiaty

- Za twórce pedagogiki porównawczej uznaje się Ma rca- Antoine’a Julliena de Paris (1775-1848)

- Był pi s arzem publicystą, przedstawicielem fra ncuskiego oświecenia
- w 1817 roku w s wojej pracy ,,Szkice i przygotowania przedwstępne do pracy o wychowaniu porównawczym”, opisał
pi erwszy plan badań porównawczych

- Pomys ł kwestionariuszy dotyczących szkolnictwa różnych krajów – dane statystyczne, władze państwowe i ch za dania.

- Pos tulat wykorzystania najlepszych wzorów i doświadczeń w za kresie teorii i praktyki pedagogicznej i nnych krajów.

- Pomys ł utworzenia w Pa ryżu instytutu pedagogiki ja ko ośrodka ćwiczęń najlepszych metod nauczania w Europie.

- Pl a n jego nie został podjęty, ul egł zapomnieniu, Europa nie była gotowa do współpracy

- Wi ek XIX był okresem postępującego rozwoju s zkolnictwa
- Proces i ndustralizacji , urbanizacji, migracje l udności tworzenie się s połeczeństwa przemysłowego
- Skutki oświatowe tych przemian :

XIX w. pocz. XIX/XX w.

ROZWÓJ OŚWIATY ELEMENTARNEJ

XX w. pocz. II poł. XX w.
UPOWSZECHNIENIE SZK. ELEMENT. UPOWSZECHNIENIE SZK. ŚRED.


XX w. II poł. XX/ XXI w.
TENDECJE UPOWSZECHN. SZK. WYŻSZEGO KSZTAŁCENIE USTAWICZNE

- Szkol nictwo elementarne, średnie, zawodowe, wyższe – a naliza s połeczno – kulturowa, tendencje rozwojowe, efekty
oś wiatowe.

- Dopi ero XX w. przynosi rozwój pedagogiki porównawczej.

- Za częto za kładać s towarzys zenia naukowe, instytuty gromadzące dokumentacje, oświatową, prowadzić a nalizy
s ta tys tyczne
- W 1925 roku przy Li dze Na rodów w Genewie powstało Mi ędzynarodowe Biuro Oświaty
- Okres po I wojnie ś wiatowej, poszukiwano idei współpracy, porozumienia
- IBE było pl atformą wymiany doświadczeń pedagogicznych
- Początkowo była to i nstytucja prywatna, pierwszym dyrektorem był Jean Piaget (1896 – 1980) zna ny szwajcarski psycholog
pedagog filozof

- Pol s ka należy od początku do Międzynarodowego Biura Oświaty
- W 1932 roku ukazała się praca ,, Orga nizacja wychowania publicznego w 53 kra jach” , za wierała m. i n. Analizy s tatys tyczne
dotyczące s zkolnictwa, była to cenna i nicjatywa Mi ędzynarodowego Biura Oś wiaty
- w 1939 r. Bi uro zawiesza s woją działalność
- w 1945 roku podczas konferencji w San Francisco powstała Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
- W 1946 roku przy ONZ powstaje UNESCO ( Uni ted Nations Educational Scientific and Cultural Organisation
- UNESCO ma s woją siedzibę w Pa ryżu
- w 1969 roku Mi ędzynarodowe Biuro Oświaty weszło do UNESCO nadal znajduje s ię w Genewie .
- W USA w 1923 roku na Uniwersytecie Columbia w Nowym Yorku powstał International Institute od Teachers College
- Rozwój pedagogiki porównawczej przypada na okres po 1950 roku
- Trudna s ytuacja na ś wiecie ,,zimna wojna” współzawodnictwo we wszystkich dziedzinach konflikt ideologiczny ,,Wschód –
Za chód”
- Peda gogika porównawcza rozwija się na uniwersytetach w Chicago. Nowym York u, Mi chigen, Londynie, Stokholmie,
Bochum, Hamburgu
- Za da niem pedagogiki porównawczej jest opisywanie , wyja śnianie, rozwijanie, upowszechnianie, wiedzy o s ystemach
oś wiatowych oraz o ideach i problemach edukacji na ś wiecie.
- Podobi eństwo przedmiotu badań historii wychowania i pedagogiki porównawczej
- Hi s toria wychowania bada przeszłość oświatową pedagogika porównawcza teraźniejsze aktualne zjawiska oświatowe
- Peda gogika porównawcza jest nauką i nterdyscyplinarną
- Korzys ta z ba dań historycznych socjologicznych fizjologicznych filozoficznych ekonomicznych politologii kulturoznawstwa
a na liz demograficznych i s tatystycznych.
- Ba da nia porównawcze w za kresie pedagogiki nazywamy komparatystyką pedagogiczną
- dwi e koncepcje uprawnia komparatystyki pedago gicznej
- Pi erws za – za kłada eksponowanie i badanie tego co wspólne w funkcjonowaniu s ystemów oświatowo- przedstawicielami
byl i M. A Jul ien de Paris Pedro Rosselo .
- Długa – ba da i eksponuje to wszystko co i ndywidualne co wynika ze zróżnicowanego podłożą s połeczno- kulturowego,
hi s torycznego, różnych krajów . Przedstawicielami byli M. Sa dler i I Kandel.
- Przegl ąd podstawowych s tanowisk w zakesie a nalizy czynników mających wpływ na oświatę i wychowanie .
- Ni cholas Hans (1888- 1969) a ngielski komparatysta wykładał na Uniwersytecie Londymskim, swoje poglądy przedstawił w
pra cy ,, Peda gogika porównawcza : s tudium czynników i tra dycji oświatowych”
- Uwa ża ł że pedagogika porównawcza na podstawie badań historycznych porównuje, opisuje , ukazuje , podobieństwa i
różni ce różnorodnych zagadnień oświatowych.
- Wymi enił trzy grupy czynników, które mają wpływ na oświatę i wychowanie
- Czynni ki naturalne – ś rodowisko geograficzne , ekonomiczne, rasę, język
- Czynni ki wyznaniowe – znaczenie religii w wychowaniu
- Czynni ki świeckie –idee i ideologie, humanizm , na cjonalizm, totalitaryzm, demokracja
- Te trzy czynni ki uważał za zasadnicze w kształceniu systemów oświatowych w różnych krajach .
- Pedro Rossello (1897-1970) hiszpański komparatysta był wicedyrektorem Mi ędzynarodowego Biura Oś wiaty w Genewie
- Przypomni ał twórcę pedagogiki porównawczej w s wojej rozprawie doktorskiej pt. ,,M. A. Jul lien de Pa ris, ojciec pedagogiki
porównawczej i prekursor Mi ędzynarodowego Biura Wychowaia”
- Na podstawie a naliz corocznych sprawozdań oświatowych z różnych krajów opracował s tudiu m porównawcze (1933)
- Wyróżni ł pedagogikę porównawczą s tatyczną – bada s ystemy oświatowe ich organizację, struktury.
- Peda gogika porównawcza dynamiczna – bada zmiany rozwój ruch wychowawczy
- Na podstawie badań wielu raportów oświatowych sformułował dwie zasady : które miały wpływ na powstanie tzw.
,,prądów oświatowych”
- Pi erws za – s zkoła i życi e społeczne znajdują się w stosunku wzajemnego na siebie oddziaływania.
- Druga – fa kty pedagogiczne znajdują się w stosunku wzajemnej od siebie zależności. Skutkiem zmiany w jednej części
s ys temu szkolnego wywołują w i nnych jego częściach
- W roku 1959 w pra cy ,,Peda gogika porównawcza w s łużbie planowania wymienił dziewięć przyczyn tzw. Pra widłowości
które pra wdopodobnie determinują wielkie prądy wychowaniu
- Po wojnach rewolucjach i i nnych wielkch przemianach s połecznych następują okresy wi elkich reform w wychowaniu
- Wpływ pa ństwa na wychowanie nie wzrasta
- Wyda tki na szkolnictwo publiczne szybko rosną
- Szkoła ś rednia się upowszechnia
- Szkoła pamięci przekształciła się w s zkołę intelektu przekształca się w s zkołe praktycznego działania
-Na dszedł okres szybkiego rozwoju szkolnictwa zawodowego i technicznego
- w s zkolnictwie kształtującym nauczyci eli, dba się mniej o dawanie wiadomości które mają przekazać swoim uczniom, a
wi ęcej o nauczenie i ch metody ja k te wiadomości przekazywać
- z na uczycielem zaczynają współdziałaś i nne pomoce szkolne (telewizja ra dio) Nauczanie się mechanizuje
- Wyróżni ł trzy fa zy ba dań porównawczych faza gromadzenia informacji faza opisu fa za wartościowania (oceny)
- Mi cha el Sadler (1861- 1943) a ngielski pedagog komparatysta
- Uwa ża ł że w badaniach porównawczych s ystemów oświatowych należy wnikać w s iłę duchową narodu

- Kontekst s połeczno – kulturowy religijny, historyczny, obyczaje i tradycje, to wszystko powinno być podłożem badań
porównawczych
- Dwi e myśli M. Sa dlera sa nadal aktualne
- Pi erws za – do zrozumienia s ystemu wychowania więcej znaczy to wszystko co dzieje s ię poza s zkołą niż to co w szkole.
Druga – pra ktyczna korzyść z ba dań porównawczych zagranicznych s ystemów szkolnych polega na tym, że zaczynamy l epiej
rozumi eń nasz własny s ystem oświatowy
- Is a ac Kandel (1881- 1965) był profesorem pedagogiki porównawczej na Uniwersytecie Columbia w Nowym Yorku
- w 1933 w s wojej pracy . ,,Peda gogika porównawcza” przedstawił problemu metodologiczne
- Cel e i problemy oświatowe s ą podobne w większości krajów ale isnieje wiele wariantów rozwiązań a te sa zależne od
różni c w tra dycji i kulturze
- Spoś ród metod badawczych wysoko ocenił przydatności a nalizy historycznej
- Pos tul ował następującą metodę badań opis problemu wspólnych dla badanych krajów oraz wyjaśnienie lub interpretacje
przyczyny ba danych zjawisk
- Uwa ża ł że w badaniach porównawczych s ystemów s zkolnych należy poza opisem podjąć próbę analizy i wyjaśnienia
przyczyn uwzgl ędniając kontekst społeczno- kulturowy , historyczny
- Aby zrozumieć. Docenić i ocenić rzeczywiste znaczenie s ystemu oświatowego w danym kraju jest niezbędne by wiedzieć
coś o hi storii i tra dycjach, o siłach i postawach wobec społecznej organizacji politycznych i ekonomicznych warunkach które
określają ten rozwój


- W Pol s ce pedagogika porównawcza zaczęła się rozwijać w l atach sześćdziesiątych XX wi eku.
- Profes or Bogdan Nawroczyński ,,Troszcząc s ię przede wszystkim o Polskę i jej rozwój dobrze jest wiedzieć co działo się i
dzi eje przynajmniej u naszych s ąsiadów
- Pi erws ze prace pedagogiki porównawczej na gruncie polskim były monografiami systemów szkolnych w różnych krajach
- Już w okres ie międzywojennym Józef Chalasiński w dziele pt. ,Szkolnictwo w s połeczeństwie amerykańskim „(1936)
przedstawił s ocjologiczną analizę zja wisk oświatowych .
- Wybra ne monografie
- K. Kotłows ki ,,Szkolnictwo a ngielskie po drugiej wojnie światowej” (1960) B.Nawroczyński ,,o szkolnictwie francuskim”
(1961) A . Mońka – Sta nikowa – Szkolnictwo w Belgi współczesnej (1963)
- W l a tach s iedemdziesiątych XX wi eku powstały prace z za kresu problemów oświatowych w ujęciu globalnym
- W. Okoń ,,Szkoła współczesna. Przemiany i tendencje rozwojowe” (1979)
- Da l szy rozwój pedagogiki porównawczej nastąpił po zmianie systemu politycznego w Polsce 1989 roku
- Ws półcześnie do znanych przedstawicieli pedagogiki porównawczej w Polsce należą m. i n. M Pęcherski , W . Ra bczuk, B.
Śl i wierski, D. Dziewulak
- Zna czenie dyscypliny w kształceniu pedagogicznym
- Uka zuje tendencje i przemiany edkacyjne we współczesnym ś wiecie pogłebia wiedzę o innych społeczeństwach kulturach
wyzwa l a z etnocentryzmu ukazuje rolę oświaty w pokonywaniu trudności i kryzys ów w globalnym społeczeństwie.



Wykła d 3
Eduka cyjne priorytety państw Unii Europejskiej

- Ana l iza porównawcza sys temó szkolnych państw UE wykazuje wiele różnic w zakresie organizacji funkcjonowania
s zkolnictwa
- W dekadzie lat 50 XX wi eku rozpoczął się proces szybkiego wzrostu i nstytucji oświatowych na wszys tkich s zczeblach
- Koncepcja demokratyzacji s zkolnictwa i wzrost s topnia s kolaryzacji na wszystkich poziomach nauczania
- Ws półczesny komparatysta D. Dziewulak wyróżnił cztery obszary, które określono ja ko edukacyjne priorytety
- równość szans edukacyjnych
- popra wa jakości kształcenia
- nowy model nauczania
- europejski i deał wychowania
- idea równości szans edukacyjnych na przestrzeni minionych kilkudziesięciu lat ewoluowania, dawniej oznaczała
wydłużenie obowiązku szkolnego i przynajmniej do poziomu szkoły średniej I stopnia czyli 15-16 r.ż, wzrost liczby
uczniów szkół średnich i wyższych , drożność systemów szkolnych, te postulaty zostały spełnone we wszystkich wysoko
rozwiniętych krajach.
-- ws półcześnie równość szans edukacyjnych rozumienia jest ja ko i ntegracja dzieci emigrantów, edukacja dzieci
ni epełnosprawnych, przeciwdziała dyskrminacji kobiet, zapobieganie analfabecyzmu funkcjonalnemu, ochrona zdrowia i
zyci a uczniów
- edukacja dzieci emigrantów
- Dyrektywa za pewnia :
* Równość dostępu do nauki i s zans edukacyjnych dla dzieci i nnych narodowości
* Bezpłatną i ntensywną naukę języka kraju przyjmującego

* Ks zta łcenie i doskonalenie za wodowe nauczycieli pracjących z dzięcmi emigrantów
* Orga nizowane sa klasy wstępne w szkołach elementarnych i klasy a daptacyjne w szkołach ś rednich dla uczniów nie
zna jących języka danego kraju
- Eduka cja dzieci emigrantów realizowana jest w formie i ntegracji z za chowaniem odrębności językowej kulturowej,
rel i gijnej
- Potrzeby edukacyjne uczniów niepełnosprawnych realizowane są w formie s zkół i placówek integracyjnych (we Włoszech
ni e występują szkoły specjalne)
- Skzoły i pl acówki specjalne dla uczniów dla uczniów niepełnosprawnych
- Groma dzenie i udostępnianie informacji przez władze oświatowe na temat mozliwośc w zakresie kształcenia ……..
- Równouprawnienie kobiet
- W 1979 roku Ra da Wspólnoty Europejskiej przyjęła dyrektywę w s prawie jednakowego traktowania kobiet i mężczyzn w
za kresie kształcenia doskonalenia zawodowego ubiegania się o pracę warunków wynagrodzenia.
- Proporcjonalne obsadzanie wyższych stanowisk szkolnych 50% kobiety 50 % Mężczyźni
- zni esienie ograniczeń w przyjmowaniu kobiet na niektóre kierunki……..
- ANALFABETYZM
- W ta ki ch krajach ja k Portugalia Hiszpania Grecja Włochy nie uzyskano pełnego wskaźnika a lfabetyzacji wśród młodzieży i
doros łych
- Według UNESCO liczba a nalfabetów na świecie jest na poziomie ok 960 mi n.
- Ana l fabetyzm wtórny , cywi lizacyjny wys tępuje w wys koko rozwiniętych krajach
- za da nia edukacji w zakresie ogranizenia analfabetyzmu, rola kształcenia ustawicznego
- OCHRONA ZDROWIA i ŻYCIA UCZNIÓW
- dzi a łania profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania narkomanii alkoholizmowi i nikotynizmowi
- grupy ni eformalne na terenie s zkoły wzrost agresji przestępczość za chowania dewiacyjne frustracja
- dzi a łania s zkoły i i nnych i nstytucji w celu ograniczenia tych zajęć
-

POPRAWA JAKOŚĆI KSZTAŁCENIA

- dotyczy dos konalenia procesu edukacyjnego w celu uzyskania lepszej skuteczności a by l epiej osiągać wytyczone cele
oś wiaty zgodne z potrzebami i oczekiwaniami społecznymi
- dążenie do modernizacji systemów oświaty s prawniejszego funkcjonowania s zkolnictwa podniesienia ja kości kształcenia
wykorzys ta nie równoczesnych technologii w procesie nauczania
- ogra niczenie zjawiska drugoroczności i odsiewu szkolnego
- Metodą za pobiegającą opóźnieniem są dwa ci ągi nauczanaia w ra mach tej samej klasy
- tworzy s i ę grupy i klasy wyrównawcze zakres uproszczonego materiału zależy od nauczyciela
- ra cjonalne rozłożenie materiału nauczania w poszczególnych latach nauki ograniczenie materiału o charakterze
encykl opedycznych
- wykorzys ta nie najnowszych narzędzi informatycznych i audiowizualnych
- zna czenie poradnictwa pedagogiczno- zawodowego w przygotowaniu młodzieży do trafnego wyboru zawodu

NOWY MODEL NAUCZYCIELA

- Powi nien mieć wykształcenie a kademickie
- umi eć uczyć i nnowacyjne a równocześnie być zdolnym do kształcenia tej umiejętności u swoich uczniów
- s pra wność funkcję kształceniową oraz opiekuńcza orientującą s elekcyjną koordynacyjną
- s zybko i racjonalnie reagować na wszystko co postępowe i twórcze
- s ys tem kształcenia nauczycieli w krajach UE jest zróźnicowany
- pos tulat wyższego wykształcenia dla wszystkich nauczycieli
- przygotowa nie kadry pedagigicznej odbywa się w s zczeblu uniwersyteckim w wys pecjalizacyjnych instytutach wyższych
s zkołach pedagogicznych wyższych s zkołach zawodowych kolegiach nauczyci elskich
- ks zta łcenie ustawiczne nauczycieli centra doskonalenia zawodowego
- doks ztałcenie studia podyplomowe
- s el ekcja i nabór dla zawodu nauczycielskiego wynagrodzenie .

- Europejski ideał wychowania

- pra ca wychowawcza s zkoły w pa ństwach UE powinna promować i kształtować pozytywną postawę wokół następujących
tema tów
- pokój ja ko najwyższa wartość
- demokracja
- podmi otowość człowieka
- ochrona środowiska naturalnego
- Idea Europy zjednoczonej


4 WYKŁAD
PROBLEMY I TRENDY EDUKACYJNE W UJĘCIU GLOBALNYM W ŚWIETLE RAPORTÓW OŚWIATOWYCH W DRUGIEJ POŁOWIE
XX WIEKU

- Bi a ła Księga Komisji Europejskiej – ra port powstał w 1995 roku

- W Pol s ce ukazał się w 1997 roku pt ,,Komisja Europejska Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia. Nauczanie ucenie się. Na
drodze do uczącego się społeczeństwa
- Cel em ra portu było zainicjowanie debaty na tamt znaczenia edukacji i kształcenia w życi u społecznych w krajach UE.

- Autorzy ra portu wymieniają trzy czynniki wymuszające reformowanie oświaty
- Pos tęp na ukowo technicznych będący nie tyl ko źródłem zagrożeń i niepokoju ale ta kże warunkiem dobrobytu i wyższej
ja kości życia
- Gl obalizm umiędzynarodowienie handlu światowy rynek pracy
- Pows ta wanie dpołeczństwa i nformacyjnego które prowadzi do zmian na rynku pracy, dematerializacji pracy. Rozwój
s ektora usług oraz dziedzin dotyczących tworzenia i nformacji, jej przetwarzania i dystrybucji
- zda niem autorów ra portu społeczeństwo europejskie s tanęło wobec niebezpieczestwa podziału na tych ,,który wi edza” i
,,tych którzy ni e wiedzą”
- Pi erws i potrafią zrozumieć s ens zjawisk holistycznie a ktywnie uczestniczą w różnych dziedzinach życia skutecznie
komunikują się z i nnymi sa innowacyjni otwarci na zmiany
- Drugi ch charakteryzuje wyuczona bezradność s ą bierni łatwo ulegaą i bezkrytycznie przyjmują opinię i nnych s tają się
ofi a rami manipulacji nie potrafią refleksyjnie i krytycznie korzystać z mediów.
- Aby ogra niczyć ten podział autorzy ra portu s ugerują powrót do kultury ,,ja ko instrumentu zrozumienia poza dziedziną
na uczania”
- Ich zda niem edukacji powinna być usytuowana w paidei
- Pa i deja (edukacja w paidei) w kulturze

-- Ja ki e zdolności są wymagane na współczesnym rynku pracy ?
- Ja k je osiągnąć
- ws półcześnie wiedza rozumiana w s zerokim sensie może być zdefiniowana jako akumulacja wiedzy podstawową wiedzy
technicznej i umiejętności s połecznych
- Ra port postawił pytanie jak każdy może za pewnić sobie przydatność do zatrudnienia?
- Droga tra dycyjna – dyplom dobrej uczelni. Większość krajów europejsicj dyplom dobrej uczelni jest ,,filtrem”
dopuszczającym do elit w administracji ekonomii nauce
. – droga nowoczesna wejście w s ieć współpracy ks ztałcenia doskonalenia
- na l eży doprowadzić do s ytuacji w której kazda jednostka może znaleźć miejsce dla

- Za grożenia i przeszkody
- Pi erws ze to umiejętność orientacji i oceny ra nkingu ofert i ch przydatności do za trudnienia ,,Europejczyk jest dzisiaj o wiele
l epiej poinformowany ja ki hotel i ja ką restaurację wybrać niż na jaki typ ks ztałcenia się zdecydować”
- druga przeszkoda to trudności przewidzenia zmian na rynku pracy i związanych z tym za wodów i wymaganych kompetencji
- Trzeci a przeszkoda tkwi w s amej mentalności . Pochodzenie s połeczne nadal wyznacza a wręcz warunku je wybór drogi
ks zta łceniu



REFORMA 91 ROKU
FILARY I JEDEN OPISAC