1

23.04.2012r. prof.Okopień

„Antybiotykoterapia w praktyce lekarskiej”

Penicylina benzylowa (penicylina G )

o

Profilaktyka :

- profilaktyka okołoporodowa zakażeń wywoływanych przez paciorkowce grupy B

o

Terapia empiryczna :

- róża , zgorzel , martwicze zapalenie powięzi , zakażenia miejsc operowanych

- najczęstsza etiologia : S.pyogenes , Clostridium , beztlenowce

Dawka : 2-4 mln j.m i.v. co 4-6h ( można łączyć z klindamycyną 600 mg co 6-8h )

o

Terapia celowana :

- S.pneumoniae , S.pyogenes , S.viridans , N.meningitidis , L.monocytogenes , E.faecalis

- zakażenia beztlenowcami jamy ustnej , tężec , kiła , promienica , ropień mózgu ( tylko
w aktywnym stadium zapalenia – zmniejszona przepuszczalność bariery krew-mózg )

Ampicylina

o

Terapia empiryczna :

- pozaszpitalne zapalenie płuc , w dawce 4x1g/dobę i.v.
- bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w skojarzeniu z wankomycyną i
Ceftriaksonem

o

Terapia celowana :

- posocznica i zapalenie wsierdzia wywołane przez enterokoki
- zakażenia wywołane przez Listeria monocytogenes
- zakażenia ukł. Moczowego wywołane przez E.faecalis i S.agalactiae
(dopuszczalne jest dodawanie gentamycyny przez kilka pierwszych godz. terapii )

Ampicylina + sulbaktam

o

Terapia empiryczna :

- stany zapalne miednicy małej w skojarzeniu z doksycykliną
- zakażenia dróg żółciowych
- zakażenia tk.miękkich i skóry
- zakażenia związane z ukąszeniem
- zakażenia stopy cukrzycowej w skojarzeniu z klindamycyną i ciprofloksacyną

o

Terapia empiryczna :

- zakażenia wywołane przez Acineobacter baumani w tym zapalenia płuc u chorych
wentylowanych mechanicznie
Dawka : 6 x 3g/dobę i.v + 2g ampicyliny + 1g sulbaktamu

Amoksycylina + kwas klawulanowy

o

Zakażenia pozaszpitalne ( p.o.) :

- nawracające zakażenia paciorkowcowe gardła
- ostre zapalenia ucha środkowego

2

- ostre zapalenia zatok przynosowych
- zaostrzenia POChP
- pozaszpitalne zapalenia płuc
- zakażenia skóry i tk. miękkich ( także po ukąszeniu )
- zakażenia ukł. moczowego

o

Zakażenia szpitalne

- droga podawania i.v. , ze względu na krótki czas półtrwania musi być stosowana 3-4 x
dobę
- konieczne równoległe stosowanie probiotyków

Piperacylina

o

Terapia empiryczna :

- praktycznie nie stosowana

o

Terapia celowana :

- zakażenia wywołane przez Pseudomonas aeruginosa z wyjątkiem zapalenia opon
mózgowo-rdzeniowych

Piperacylina + tazobaktam

o

Terapia empiryczna :

- ciężki pozaszpitalne zapalenie otrzewnej
- szpitalne zapalenie otrzewnej
- szpitalne zapalenie płuc
- gorączka neutropeniczna
- powikłane zakażenia tk. miękkich i skóry ( zakażenia stopy cukrzycowej )
- powikłane zakażenia dróg moczowych

o

Terapia celowana :

- zakażenia powodowane przez P.aeruginosa i Enterobacteriacae produkujące ESBL
Dawka : 3-4 x 4,5 g/dobę i.v

Kloksacylina

- lek z wyboru w przypadku zakażeń powodowanych przez gronkowce
metycylinowrażliwe w tym zakażenia OUN , kości , stawów , krwi , wsierdzia
Dawka : 4-6 x1g / dobę i.v.

Tikarcylina + kwas klakulanowy

o

Terapia celowana

- zakażenia przez Stenotrophomonas maltophila zwłaszcza oporne na metronidazol
- można stosować równolegle z aztreonamem
Dawka : 1,6 – 3,2 g co 6-8 h i.v.

3

Cefazolina ( I generacja )

- profilaktyka okołooperacyjna ; 1-2 g 0-30 min przed nacięciem powłok
Skórnych , dawkę należy powtórzyć po 4 h

Cefuroksym ( II generacja )

- podawany i.v. przy zakażeniach ucha , gardła , dróg oddechowych ,

Dróg moczowych , tkanek miękkich

Ceftriakson i cefotaksim ( III generacja )

o

Terapia empiryczna :

- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w skojarzeniu z wankomycyną
- zapalenie otrzewnej w skojarzeniu z metronidazolem
- zapalenie miednicy małej w skojarzeniu z metronidazolem i doksycyliną
- w innych zakażeniach szpitalnych kiedy zakażenie P.aeruginosa jest mało
Prawdopodobne

o

Terapia celowana :

- zakażenia S.viridans , S.pneumoniae , pałki G(-) zależanie od antybiogramu ,
Borelioza

Ceftiazydym ( III generacja )

- zakażenia Pseudomonas aeruginosa

Cefoperazon ( III generacja )

- zakażenia dróg żółciowych

Cefepim ( IV generacja )

o

Terapia empiryczna :

- gorączka neutropeniczna
- zapalenie płuc
- ciężkie zapalenie otrzewnej
- zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych w skojarzeniu z wankomycyną

o

Terapia celowana :

- zakażenia wywołane przez G(-) w zależności od antybiogramu
Dawka : 1-2 g co 8-11h

Makrolidy

o

Terapia empiryczna :

- pozaszpitalne zapalenie płuc
- podejrzenie atypowego zapalenia płuc
- zakażenia ukł. oddechowego u pacjentów uczulonych na β-laktamy

4

o

Terapia celowana :

- zapalenie płuc wywołane przez L.pneumophila
- inne atypowe zapalenie płuc
- krztusiec
- eradykacja H.pylori
- zakażenie wywołane przez M.avium

Klindamycyna

- zakażenia tk.miękkich wywołane przez gronkowce , paciorkowce u pacjentów

uczulonych na β-laktamy
- zakażenia S.pyogenes w skojarzeniu z penicyliną benzylową
- zgorzel gazowa w skojarzeniu z penicyliną benzylową
- zakażenia w obrębie miednicy małej w skojarzeniu z gentamycyną
- zakażenia kości i stawów
- zachłystowe zapalenie płuc u pacjentów z zakażeniem około zębowym lub
alkoholików w skojarzeniu z fluorochinolonem i ceftriaksonem

Gentamycyna

- terapia skojarzona zakażeń gronkowcowych, ente rokokowych i S.agalactiae

Amikacyna

- potwierdzona oporność na gentamycynę wśród bakterii G(-)

Tobramycyna

- zakażenia P.aeruginosa

Netylmycyna

- zakażenia P.aeruginosa i Serratia

Doksycyklina

- stany zapalne miednicy mniejszej w skojarzeniu z ampicyliną i sulbaktamem oraz

ceftriaksonem i metronidazolem

Wankomycyna

- zakażenia gronkowcem metycylinoopornym i eneterokokami opornymi

na penicylinę i ampicylinę
- zakażenia bakteriami G(+) u pacjentów którzy nie mogą otrzymać β-laktamów
- ciężkie zakażenia C.difficille i oporne na metronidazol
- profilaktyka okołooperacyjna związana z wszczepieniem ciała obcego u pacjentów
uczulonych na ….
- terapia empiryczna bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jeżeli
występują pneumokoki oporne na penicylinę
- terapia empiryczna zakażeń związanych z wkłuciem centralnym
- w ośrodkach gdzie często występują gronkowce metycylinooporne

5

- przy masywnym zakażeniu Corynebacterium ieikuium
- bakteryjne zapalenie wsierdzia o nieustalonej etiologii

Linezolid

- szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc wywołane przez bakterie G(+)

- powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich wywołane przez G(+)
- zakażenia wywołane przez enterokoki oporne na wankomycynę

Ciprofloksacyna

o

Terapia empiryczna :

- odmiedniczkowe zapalenie nerek
- zapalenie gruczołu krokowego
- zaostrzenie POChP, łącznie z β-laktamem
- zapalenie otrzewnej łącznie z metronidazolem
- zakażenie tkanek miękkich

o

Terapia celowana :

- zakażenia wywołane przez G(-), zależnie od antybiogramu

- zakażenia protez stawowych przez gronkowce metycylinooporne , łącznie z
rifampicyną
- zakażeni dróg moczowych wywołane przez P.aeruginosa
- zakażenia p.pokarmowego przez E.coli

Lewofloksacyna

- szpitalne zapalenie płuc

- pozaszpitalne zapalenie płuc
- zaostrzenie POChP z wyjątkiem zakażeń P.aeruginosa
- zakażenia skóry i tkanek miękkich
- przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
- zakażenia kości i stawów

Moksofloksacyna

- pozaszpitalne zapalenie płuc u pacjentów uczulonych na β-laktamy

- ciężkie schorzenia , łącznie z ceftriaksonem

piter