1

27.02.12 prof. Okopień

„CO WARTO DODAĆ DO STATYN W TERAPII

HIPOLIPEMIZUJĄCEJ ? ”

Statyny – obniżają syntezę cholesterolu de novo co powoduje eksternalizację

Receptora LDL na komórkach i obniża stężenie LDL w surowicy

Prewencja wtórna u pacjentów po zawale mięśnia sercowego :

A – kwas acetylosalicylowy

B – β blokada

S – statyna

LDL

HDL

TG

Kwas nikotynowy

↓25%

↑15 – 30%

↓20 – 50%

fibraty

↓5 – 15%

↑20%

↓20 – 50%

statyny

↓25 – 50%

↑4 – 12%

↓14 – 29%

Synteza cholesterolu :

HMG – CoA

statyny

Mewalonian

Pirofosforan farnezylu

Skwalen Dolichol Pirofosforan all-trans

geranylogeranylu

Cholesterol Małe białka Ubichinon

GTP-azowe

2

Lapaquistat – inhibitor synatzy skwalenu

Działanie plejotropowe statyn :

↓ zapalenie
↓ PAI –I
↓ PLT
↓ makrofagi

↓ lepkość osocza
↓ metaloproteinazy
↑ funkcji śródbłonka

↓ LDL
↑ HDL
↓ TG

Statyna

Metabolizm wątrobowy

Lipofilność

rozuwastatyna

minimalny

hydrofilna

atorwastatyna

CYP3A4

lipofilna

simwastatyna

CYP3A4

lipofilna

prawostatyna

nie

hydrofilna

fluwastatyna

CYP2C9

pośrednia

Statyny lipofilne mogą wywoływać miopatię , przed włączeniem do leczenia

statyny powinno się oznaczać CPK.

Korzyści kliniczne stosowania statyn :

↓ śmiertelnośći całkowitej

↓ śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych

↓ ryzyko nowych zdarzeń sercowych

↓ konieczność wykonywania zabiegów rewaskularyzacji

↓ ryzyko udaru mózgu

Ezetymib – selektywny inhibitor białka transportowego NPC1L1 w rąbku

szczoteczkowym jelit ; u cukrzyków większa akt. enzymów

biorących udział we wchłanianiu cholesterolu niż u nie-cukrzyków

Mipomersen – oligonukleotyd antysensowny , którego celem jest mRNA dla

apolipoproteiny B

hamuje syntezę wszystkich lipoprotein miażdżycowych ,

obniża LDL o 47%

3

Dz. niepożądane : uporczywe obj. grypopodobne , ↑ aminotransferaz ,

stłuszczenie wątroby

Wskazania : ryzyko sercowo – naczyniowe przy nietolerancji statyn

Charaktrystyka aterogennej dyslipidemii :

↑ TG , ↓ HDL , ↑ LDL albo prawidłowe , małe gęste LDL ,

Nasilona lipemia popokarmowa

Fibraty – działają na receptory PPAR :

derepresja genów apoA-I i apoA-II ( ↑ HDL )

represja genów β-oksydacji ( ↓ kwasów tłuszczowych )

represja genu apoC-III ( ↓LDL i ich prawidłowa budowa )

represja genu lipazy lipoproteinowej ( ↓ TG )

Dz. niepożądane : ↑ litogenności żółci , ↑ kreatyniny ( nie włącza się przy

GFR < 50 )

Trapidy – inhibitory CEPT ( białko przenoszące estry cholesterolu )

Torcetrapid – aktywuje fibroblasty zrębu łącznotkankowego w sercy

powodując ↑ ryzyka zgonu ( wycofany z użycia )

Anacetrapid - ↓ LDL 40% , ↑ 138 %

Kwas nikotynowy

↓ LDL 15-30 % ↓ TG 20-50 %

↑ HDL 15-40 % ↓ Lp(a)

Lp(a) – blokuje receptor dla tPA

4

Dz. niepożądane :

rumień skóry , uczucie gorąca , zaostrzenie ch. wrzodowej ,

hiperpigmentacja skóry , świąd ,

↑ kwas moczowy , ↑ tPA , ↑ transaminazy , zab. metabolizmu glukozy

Laropiprant – selektywny antagonista receptora prostaglandyny D2 podtyp 1

Darapladib i Varespadib - inhibitory fosfolipazy A2

działają na enzym krążący i zaabsorbowany na lipoproteinach

↓ hydrolizę i utlenianie fosfolipidów w lipoproteinach

↓ powinowactwo lipoprotein do ściany naczyniowej

↓ niereceptorowe pochłanianie lipoprotein przez monocyty/makrofagi

stabilizują blaszkę miażdżycową

Leki inkretynowe

GLP-1 ( glukagon-like peptide 1 ) :

↓ opróżnianie żołądka uczucie sytości

↓ wydz. soku żołądkowego ↓ spożycia kalorii

DPP-4 ( dipeptydylo-peptydaza 4 ) :

enzym rozkładający GLP-1

Liraglutyd

Exenatyd

Tasoglutyd agoniści receptora dla GLP-1

Albiglutyd

Liraglutyd :

długo działający analog GLP-1 , odporny na DPP-4 , t ½ = 13h

Sitagliptyna

Vildagliptyna inhibitory DPP-4

Saxagliptyna

5

Działanie :

↓ opróżnianie żołądka
↑ wydzielania insuliny
↓ wydzielania glukagonu
↑ proliferacji komórek β
kardioprotekcja

↑ poboru glukozy w tk. mięśniowej
↓ syntezy glukozy w wątrobie
↓ uczucie głodu

Gliflozyny

inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT-2)

Działanie :

hamują reabsorpcję zwrotną glukozy z cewek nerkowych

↑ wydzielania glukozy z moczem

↓ masy ciała

↑ tolerancji glukozy

↓ produkcji glukozy w wątrobie

Działania niepożądane :

bakteryjne i grzybicze zakażania dróg moczowych

Iwabradyna

hamuje prąd potasowy w komórkach węzła zatokowego (I

f

)

Wskazania :

- przeciwwskazania dla β blokady

- skojarzenie z β-blokerem u chorego z objawową chorobą

wieńcową jeśli pomimo β-blokera HR > 60/min

- ↓ śmiertelności sercowo-naczyniowej i hospitalizacji z powodu

niewydolności serca u chorych z rytmem zatokowym

Działanie p/miażdżycowe :

- regulacja cytokin oddziałujących na limfocyty CD 4

- hamowanie fosforylacji lekkich łańcuchów miozyny

- hamowanie translokacji ICAM 3

piter