plik

Wprowadzenie do metod
ilościowych w zarządzaniu

W dobie rozwoju gospodarki cyfrowej proces pozyskiwania

informacji staje się coraz łatwiejszy.

Ogromna liczba informacji, dostępnych często bezpłatnie
przyczynia się

do dynamicznego rozwoju metod, za pomocą

których możliwe jest przeprowadzenie syntetycznej analizy
zjawisk. Metody te mają coraz częściej charakter ilościowy, co
oznacza, że w procesie analizy wykorzystuje się szeroko
rozumiane metody statystyczno-matematyczne Znajomość
przynajmniej części tych metod oraz świadome ich zastosowanie
jest podstawą racjonalnego funkcjonowania podmiotów w
gospodarce.

Metody ilościowe

Są to metody badawcze, w których określa się

parametry liczbowe (w odpowiednich jednostkach),
charakteryzujące badane zjawisko lub obiekt badań.

W tej grupie metod szacowania ryzyka najważniejsze
jest, aby określić dwa podstawowe parametry opisujące
ryzyko: wartość skutku zagrożenia powodującego ryzyko
i prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia.

Ilościowe podejście do

zarządzania – początki

Zespoły urzędników i naukowców, w Anglii i Stanach
Zjednoczonych przyjęły pewne matematyczne podejścia do
zarządzania i zastosowały je do logistycznych problemów
prowadzenia wojny. W podejściu tym stosowane są pewne
modele matematyczne, pomagają one menedżerom w
procesie podejmowania decyzji

ZASTOSOWANIE METOD

ILOŚCIOWYCH W PRAKTYCE

Przedsiębiorstwo Produkcyjne „A”

zamierza rozpocząć produkcję dwóch

rodzajów wyrobów

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Wiedząc, że:

cena Wyrobu 1 będzie wynosiła

6zł,

a cena Wyrobu 2 – 5zł

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Firma z

leciła menedżerowi określenie wielkości

produkcji maksymalizującej zysk ze sprzedaży

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Zmienne decyzyjne:

X1 – wielkość produkcji wyrobu

X2 – wielkość produkcji wyrobu

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Funkcja celu:

Z(x1,x2)=6x1+5x2 MAX

Ograniczenia:

9x1+7x2 ≤ 63
8x1+8x2 ≤ 64

3x1+2x2 ≥ 6

Warunki brzegowe:

x1, x2 ≥ 0

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Rozwiązanie:
A(2,0)

Z(2,0)=6∙2+5 ∙0=12

B(0,3)

Z(0,3)=6 ∙0+5 ∙3=15

C(7,0)

Z(7,0)=6 ∙7+5 ∙0=42

D(0,8)

Z(0,8)=6 ∙0+5 ∙8=40

E(3.5,4.5)

Z(3.5,4.5)=6 ∙3.5+5 ∙4.5=43.5

Przedsiębiorstwo Produkcyjne

„A”

Odpowiedź:

Aby zysk był maksymalny, należy

wyprodukować 3.5 jednostki W1 oraz 4.5

jednostki W2

Wnioski

Podejście ilościowe koncentruje się na zastosowaniu modeli i

procesów matematycznych do sytuacji kierowniczych

Zastosowanie modeli zwiększyło świadomość i zrozumienie

złożonych procesów i sytuacji organizacyjnych

Podejście ilościowe nie jest w stanie w pełni wyjaśnić,czy

przewidzieć ludzkich zachowań w organizacjach

Menedżerowie muszą się nauczyć rozumieć podstawowe
metody matematyczne i procedury opracowywane w ramach
ilościowej teorii zarządzania

Zarządzanie operacyjne

Charakteryzuje się większą szczegółowością i krótszym
okresem odniesienia niż zarządzanie strategiczne. Zapewnia
warunki realizacji założeń strategicznych i umożliwia
podejmowanie decyzji wykonawczych na różnych szczeblach
organizacyjnych przedsiębiorstwa.

Badania operacyjne

wg T. Sayty

„Badania operacyjne są sztuką dawania

złych odpowiedzi na te praktyczne pytania,

na które inne metody dają odpowiedzi

jeszcze gorsze.”

Metody jakościowe



Stosowane są, aby:



-poznać przyczyny leżące u podstaw zachowań konsumenckich



-uzyskać szersze spojrzenie na badane problemy i lepiej je
zrozumieć,



-pobudzić aktywność twórczą badanych, wykorzystać ich
kreatywność.



Umożliwiają poznanie:



-motywów zakupu danej marki,



-wizerunku - firmy, marki czy osoby publicznej,



-skojarzeń związanych z marką,



-poziomu satysfakcji z korzystania z usług i produktów,



-stopnia lojalności w stosunku do marki czy firmy,



-przebiegu szeroko rozumianego procesu decyzyjnego,



-opinii o produktach i pomysłach na produkty,

Termin "Jakość"

Termin „Jakość” nabrał w ciągu ostatnich

kilkudziesięciu lat nowego znaczenia i stał się
kluczem do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej
czyli sukcesu. W ostatnim dziesięcioleciu jakość stała
się przedmiotem współzawodnictwa w świecie
przemysłu. Każda firma posiada obecnie określony
program jakości. Stopniowo uświadomiono sobie, że
myślenie jakościowe może służyć do głębszego i
obszerniejszego wykorzystania zasobów i możliwości
przedsiębiorstwa. Dlatego też jakość stanowi
obecnie jedno z najważniejszych zagadnień w
zarządzaniu

William Deming (1900-1993) – prekursor nowych
koncepcji zarządzania jakością. Postulował całkowitą
zmianę stylu zarządzania oraz konieczność zmiany
orientacji produkcyjnej na rynkową.

Koncepcja Deminga opierała się na:

- sterowaniu jakością procesów i produktów, które
przebiegają w cyklu działań, zwanym „kołem Deminga”

- stosowaniu 14 zasad w pracy kierownictwa
przedsiębiorstwa

Joseph Juran

Dwie grupy działań w zakresie jakości:

- czynności o charakterze kierowniczym i
ekonomicznym(planowanie, organizowanie, dobór
personelu)

- czynności o charakterze technicznym (projektowanie,
produkcja, kontrola techniczna).

Koncepcja Jurana opiera się na trzech aspektach –

„trylogii Jurana” (1986):

- kontroli jakości,

- poprawy jakości,

- planowaniu jakości

Metody jakościowe

Wywiady indywidualne

IDI - Indywidualne wywiady pogłębione (IDIs - In Depth Interviews; tzw.

wywiady swobodne) to spotkania, których celem jest zebranie informacji

tylko od jednej osoby badanej.

Ten sposób zbierania danych umożliwia między innymi:

-zbieranie informacji w sytuacjach, gdy interakcja grupowa jest przeszkodą

w „otwarciu się” osób badanych

-poznanie specyfiki języka, jakim posługują się badani w odniesieniu do

produktu (lub usługi)

-zbadanie indywidualnych motywacji i zwyczajów konsumenckich

Metoda stosowana także wtedy, gdy trudne jest zebranie grupy osób

badanych, na przykład - badanie ze specjalistami, osobami na wysokich

stanowiskach

Metody jakościowe

Diady i Triady

Diada – wywiad prowadzony jednocześnie z dwojgiem
uczestników.

- Diady homogeniczne – najczęściej stosowane w przypadku,
gdy

istotą badanego zagadnienie jest właśnie dynamika interakcji
dwóch określonych osób.

Przykładem mogą być decyzje zakupowe podejmowane
wspólnie

przez męża i żonę (np. zakup mebli czy wybór kredytu).

- Diady heterogeniczne – charakteryzują się konfrontacją dwóch

przeciwnych opinii czy poglądów. Zderzenie użytkowników dwóch

konkurencyjnych marek albo zwolennika naturalnej i tradycyjnej

medycyny

Triada – spotkanie z trójką uczestników. Metoda łączy zalety diady i

wywiadu fokusowego

Metody jakościowe

WYWIAD GRUPOWY – Fokusy najpopularniejsza metod badań jakościowych

- Spotkanie dyskusyjne, prowadzone przez specjalnie wyszkolonego moderatora-

według ramowego scenariusza.

- Są stosowane jako metoda samodzielna lub jako narzędzie rozpoznawcze przed
badaniami ilościowymi.

- Projekt badawczy składa się z zwykle z kilku lub kilkunastu sesji grupowych,
trwających od 1,5 do około 2 godzin.

- W każdej z nich bierze udział od 8 do 10 osób oraz moderator .

ZALETY WYWIADU GRUPOWEGO

-efekty związane z grupą

-głębsza i bardziej wszechstronna analiza przedmiotu badań,

- krótszy czas przeprowadzenia badania,

- mniejszy całkowity koszt,

WADY WYWIADU GRUPOWEGO

- brak możliwości generalizowania wyników na całą

populację,

- wartość badań jest uzależniona od wiedzy i doświadczenia

moderatora,

- swoboda przebiegu dyskusji powoduje też trudności w

kodowaniu i analizie wyników.

Wywiad grupowy

- EFEKTY ZWIĄZANE Z GRUPĄ

-EFEKT SYNERGII

wspólny wysiłek grupy pozwala na generowanie szerszej gamy
pomysłów i

informacji niż suma jednostek z osobna.

- EFEKT KULI ŚNIEGOWEJ

komentarze jednych uczestników grupy wywołują repliki innych, co
powoduje

reakcję łańcuchową i wciąga uczestników grupy do dyskusji, powoduje

większą ilość generowanych informacji.

- EFEKT STYMULACJI

grupa wyzwala większą motywację i entuzjazm do wykonywania
danego

zadania przez każdego z członka grupy z osobna.

- EFEKT BEZPIECZEŃSTWA
uczestnicy grupy posiadają większe poczucie

bezpieczeństwa, co jest
przyczyną bardziej śmiałego ujawniania własnych
rzeczywistych motywów i
opinii.

- EFEKT SPONTANICZNOŚCI
wypowiedzi uczestników grupy są bardziej
naturalne od wypowiedzi
indywidualnych respondentów w wywiadach
kwestionariuszowych.

Ilościowa metoda

zarządzania

Ilościowa metoda zarządzania posługuje się modelami

matematycznymi. Ilościowa metoda zarządzania ma na celu
przyczynienie się podejmowania lepszych decyzji w sytuacjach
złożonych i warunkach niepewności. Pole zastosowań ilościowej teorii
można scharakteryzować następująco:

-Sporządzenia matematycznych ekonomicznych i statystycznych

opisów lub modeli decyzji oraz problemów sterowania w celu analizy
sytuacji charakteryzujących się duża złożonością i niepewnością.

-Analizą zależności określające prawdopodobnie przyszłe

konsekwencje wyboru decyzji oraz formułowanie odpowiednich
mierników efektywności w celu oszacowania względnej wartości
alternatywnych działań.

Ilościowa metoda zarządzania ma zarazem swoich
zwolenników jak i przeciwników. Zwolennicy uważają, że
wspomagana przez Techniki Informacyjne pozwala na
praktyczne zastosowanie w bardzo szerokim spektrum
działania organizacji. Przeciwnicy uważają natomiast, że
jest ona złożona i często dla osób bez specjalnego
przygotowania niezrozumiała.

Podsumowując:

Badanie jakościowe to inny, równoprawny z ilościowym (nie w opozycji), sposób
poznania.
Mamy zatem możliwość wyboru. Decyzja, którą drogę wybrać powinna zależeć
od celu badań.
Warto też, by wszelkie działania w organizacji spójne były z jej ogólną koncepcją
zarządzania.
W poznaniu jakościowym chodzi o ujawnienie i zrozumienie, o uchwycenie
„ducha”,
wydobycie „z tekstu” nowego pouczenia. Badanie takie ma charakter twórczy.
Głęboka wiedza to solidne podstawy do działań doskonalących, do bardziej
sensownego
i całościowego zarządzania, do podnoszenia jakości pracy. To zarazem trafniejsze
decyzje,
krótszy czas realizacji zmian, efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów
i więcej…

Trudno powiedzieć, że któraś z dróg jest lepsza, co najwyżej, że lepiej sprawdza się
przy
osiąganiu określonych celów. Przystępując do badania warto odpowiedzieć sobie na
zasadnicze
pytanie: po co to robimy? Czy chcemy się porównywać, rankingować,
rywalizować? Czy dążyć
do perfekcji, wyznaczać sobie samemu wysokie standardy, być klasą dla samego
siebie? Temu
pierwszemu lepiej przysłużą się metody ilościowe, statystyczne, np. sondaże. W tym
drugim
przypadku, warto skorzystać z potencjału metod jakościowych, opartych o dialog, np.
wywiady.
Istotny jest cel badań, a dopiero potem, co i jak robić, z jakich metod, technik i
narzędzi
korzystać. To problem narzuca metodę, nie odwrotnie. Warto też, by podejmowane
działania były
spójne z misją organizacji, wpisywały się w jej całościową koncepcję zarządzania.

Badania jakościowe nie są skierowane na mierzenie, porównanie, ale na
interpretowanie
i zrozumienie. Nie dąży się do odpowiedzi na pytania: „czy?”, „ile?”, ale „jak to się
stało?”
i „dlaczego?” Koncentruje się bardziej na procesie, niż efekcie końcowym. Dochodzi
się do istoty
problemu. Odwołuje się, nie do liczb, interpretacja których jest dość wąska (jaki
potencjał tkwi
w odpowiedzi na pytanie: Ile osób określiło terminowość dostaw na 5?), ale
posługuje się opisem,
który ma niemal nieograniczone możliwości (Co ci w pracy pomaga/przeszkadza?).
Załóżmy jeszcze, że klient na pytanie otwarte, dotyczące usługi, odpowiedział:
wprawdzie pani
w okienku nie była miła, ale załatwiłem sprawę i z tego jestem zadowolony, nie muszę
drugi raz
przychodzić. Jak ta usługa zostanie zinterpretowana w kategoriach ilościowych, a jak
w jakościowych? Na ile będą one tożsame? Do jakich działań może nas to
sprowokować?

Jak to się jednak dzieje, że firmy w swoich działaniach na rzecz jakości, doskonalenia
najczęściej sięgają po twarde metody ilościowe? Co sprawia, że nie korzysta się z
możliwości jakie
dają badania jakościowe? Lubimy to, co znamy. W firmach znane i stosowane są
metody ilościowe.
Wydają się one oczywiste. W szkole uczymy się liczyć i wyciągać wnioski z danych
liczbowych.
W mediach mamy informacje o sondażach i niemal każdy wie, co to jest procent od
czegoś. Gorzej
z interpretacją i rozumieniem danych jakościowych. Takiego treningu w procesie
edukacji jesteśmy
pozbawieni.5 Uczestnikom badań łatwiej też zakreślić w kwestionariuszu tak/nie, niż
opisać jak
daną rzecz odbierają.
Ludzie mają więcej zaufania do metod ilościowych, bo je znają, ale czy rozumieją?

Bibliografia :



„Podstawy zarządzania organizacjami”,
Ricky W. Griffin, PWN, Warszawa 2004



„Metody ilościowe w organizacji
i zarządzaniu; Część I”, Zawadzka
Ludmiła, Wydawnictwo Politechniki
Gdańskiej, Gdańsk 1996



http://biznes.pwn.pl/index.php?
module=haslo&id=4000466

Document Outline