Podstawy logiki praktycznej 

Wykład dla zaocznych studiów administracji 

 
 

Dr Maciej Pichlak 

Uniwersytet Wrocławski 

Katedra Teorii i Filozofii Prawa 

mpichlak@prawo.uni.wroc.pl 

Jak logika utrudnia życie 

Jak logika utrudnia życie cd. 

 

http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35771,11432310,Zolnierzy_Wykletych_czy_H

avla__Konflikt_o_nazwe_ronda.html

  

 
Wrocławski PiS próbuje storpedować pomysł nazwania ronda przy skrzyżowaniu 

ulic Wielkiej, Kruczej i Gwiaździstej imieniem Vaclava Havla. Choć już na 

początku lutego urząd miasta wskazał to miejsce dla upamiętnienia byłego 

prezydenta Czech, PiS forsuje teraz, by jego patronem byli Żołnierze Wyklęci 

 

Z inicjatywą uhonorowania zmarłego w grudniu 2011 roku Havla pod koniec 

ubiegłego roku wystąpili wspólnie konsul honorowy Czech oraz Solidarność 

Polsko-Czesko-Słowacka. Odpowiedni wniosek, jeszcze bez wskazania 

lokalizacji, złożyli w radzie miasta. Jej przewodniczący Jacek Ossowski 

rozpoczął procedurę zmierzającą do nazwania imieniem Havla ulicy, placu lub 

ronda we Wrocławiu. Projekt pozytywnie zaopiniowała komisja kultury. 

 

„To nieprawda, że Rząd Norwegii wycofał się z 

finansowania genderowych programów 
edukacyjnych, ponieważ nie może wycofać się z ich 
finansowania.” 

Magdalena Środa 

 

w: „Tomasz Lis na żywo”, 2 grudnia 2013 r. 

Pojęcie logiki 

LOGOS 

Znak, język 

Rozum 

Porządek rzeczywistości 

Działy logiki 

Trzy podstawowe działy logiki współczesnej 

(możliwość ich przyporządkowania do trzech znaczeń wyrażenia Logos) 

 
1. Semiotyka (nauka o języku) 
2. Teoria argumentacji 

•

Logika formalna 

•

Logika nieformalna 

3. Ogólna metodologia nauk 

Semiotyka 

Nauka o znakach – język jako system znaków 
 
• Semantyka (znak – znaczenie) 
• Syntaktyka (znak – znak) 
• Pragmatyka (znak – praktyka użycia) 

Teoria argumentacji 

Nauka o sposobach poprawnego argumentowania 

(wnioskowania) 

 

Logika formalna: 

 

 

S a P 
P a R 
S a R 

Logika nieformalna: 

Kobieta jest jak skrzypce. Ujawnia swe piękno, gdy podejść do niej z czułością i pasją. 
 
Mężczyzna jest jak bęben. Reaguje dopiero, gdy walnie się w niego odpowiednio mocno. 

 

Każda kobieta jest człowiekem 
Każdy człowiek jest śmiertelny 
Każda kobieta jest śmiertelna 

Każdy mężczyzna jest ssakiem 
Każdy ssak jest kręgowcem 
Każda mężczyzna jest kręgowcem 

Ogólna metodologia nauk 

Wiedza o umiejętnościach wykorzystywanych 

przy pracy badawczej, takich np. jak: 

• definiowanie 
• klasyfikowanie 
• wnioskowanie 
• uzasadnianie twierdzeń 
• wysuwanie i testowanie hipotez 
 

Pojęcie języka 

„Język  jest  to  system  obejmujący  wyznaczony  przez  pewne  

reguły  zbiór  znaków  słownych,  znaków,  z  którymi 
odpowiednie  reguły  nakazują  wiązać  myśli  określonego  typu, 
a  inne  reguły  określają  dopuszczalny  sposób  wiązania  tych 
znaków w wyrażenia złożone.” 

Z. Ziembiński, Logika praktyczna 

 
 

Techniczne ujęcie języka – język jako „skrzynka z narzędziami” 

Odmienna perspektywa 

„Język w ogóle nie jest instrumentem,  nie jest narzędziem. Narzędzie 

jest  bowiem  –  z  istoty  –  czymś,  czego  użycie  można  opanować: 
narzędzie  możemy  wziąć  do  ręki  i  odłożyć,  gdy  już  spełniło  swoje 
zadanie.  […]  We  wszelkiej  naszej  wiedzy  o  nas  samych  i  o  świecie 
jesteśmy  już  raczej  ogarnięci  przez  język,  przez  nasz  własny  język. 
Wychowujemy  się,  poznajemy  świat,  poznajemy  ludzi  i  w  końcu 
poznajemy nas samych, ucząc się mówić.  […] 

W rzeczywistości jesteśmy zawsze już zadomowieni w języku tak jak w 

świecie” 

H.G. Gadamer, Człowiek i język 

Kategorie syntaktyczne 

Wyrażenie,  wyróżniane  ze  względu  na  swoją  rolę  w  budowaniu 

bardziej  złożonych  wyrażeń.  Wyrażenia  należą  do  tej  samej 
kategorii  syntaktycznej,  jeżeli  w  poprawnie  zbudowanym 
wyrażeniu złożonym jedne z nich można zastępować drugimi, 
a składność tego wyrażenia złożonego będzie zachowana. 

 

Podstawowe kategorie syntaktyczne: 
- Nazwy 

(niedźwiedź, stary) 

- Funktory 

(jest, mocno, śpi, stary) 

- Zdania (

Niedźwiedź

 

jest

 

stary

. 

Stary 

niedźwiedź

 

mocno śpi

) 

Nazwy 

Nazwą jest wyraz lub wyrażenie, które może 

pełnić rolę podmiotu albo orzecznika w zdaniu 
o budowie A jest B. 

 

Pies jest najlepszym przyjacielem człowieka. 

 

Rzeczpospolita Polska jest  

demokratycznym państwem prawnym. 

Zdanie w sensie logicznym 

Zdaniem w sensie logicznym jest zdanie wyrażające sąd logiczny 

– orzekające coś o (szeroko pojętej) rzeczywistości. 

 
Zdanie w sensie logicznym posiada wartość logiczną prawdy albo 

fałszu. 

 
Zdania syntetyczne 

 

  - Wrocław leży nad Odrą.  
  - Dżyngis Chan jest prezydentem Polski. 

Zdania analityczne  

  Trójkąt ma trzy kąty. 

Funkcje wypowiedzi 

• Deskryptywna (opisowa) 

 

• Ekspresywna 

 

• Sugestywna (wpływająca, dyrektywalna) 

 

• Performatywna (kreująca) 

 

Poziomy języka 

• Język pierwszego stopnia 
   

W Polsce dopuszczalna jest kara śmierci 

• Język drugiego stopnia 

   

Zdanie „W Polsce dopuszczalna jest kara śmierci” jest 

fałszywe. 

   

„Kara główna” znaczy w języku polskim tyle, co „kara 

śmierci”. 

 

Paradoks kłamcy:  

Jaka jest wartość logiczna zdania:  

„TO ZDANIE JEST FAŁSZYWE”